مدتی از برگزاری مراسم «حراج ملی» میگذرد؛ رویدادی که بهخاطر برخی حواشیاش مورد نقد و بررسی برخی هنرمندان قرار گرفته است. حراجیها اشکال مختلفی دارند که توسط موسسات خصوصی و گالریها برگزار میشوند. این حراجیها باعث میشوند ارزش کار یک هنرمند بالاتر برود و نیز به گرم شدن و ایجاد تعادل در بازار فروش آثار هنری کمک میکنند. به گزارش ایسنا، خرید و فروش آثار هنری در ایران چند سالی است رنگ و روی تازهای گرفته است و بتازگی نیز دومین دوره «حراج ملی» با فروش آثاری در زمینههای نقاشی، نقاشیخط، تذهیب، خوشنویسی، مینیاتور، صنایع دستی، فرش دستباف و سوخت چرم برگزار شد. بهنام کامرانی - کارشناس هنری - در اینباره گفت: عموما اعتبار یک حراجی با سابقه برگزاری آن و نیز قدرت تیم کارشناسی و بازاریابیاش سنجیده میشود. بهعنوان مثال، در حراج کریستیز که یکی از معتبرترین حراجیهای جهان محسوب میشود، تمام کارشناسان، تحصیلکرده آکادمیک حوزههای هنری و بازاریابی هستند. این کارشناس هنری همچنین معتقد است: اگر آثاری به تاریخ و فرهنگ ایران متعلق باشند، باید در تملک موزهها قرار گیرند اما آثاری که در زمان کنونی تولید میشوند میتوانند در حراجیها عرضه شوند. با توجه به تجربیات من، آثار معاصر و مدرن قیمت بالاتری در حراجیها دارند، مگر اینکه موزهای باشند. اثری هنری که سنتی نیز است و اکنون تولیده شده، بهدلیل نداشتن نوآوری ارزش کمتری دارد. در این دوره از «حراج ملی» 76 اثر برای فروش عرضه شده بودند که قیمت اکثر آنها از زیر قیمت پایه آغاز و در نهایت با رسیدن به قیمت پایه یا بیشتر از آن به فروش میرسیدند. این در حالی است که اگر اثری به قیمت پایه نرسد به این معنی است که خریداری ندارد. به این ترتیب، بیشتر آثار این حراجی به قیمت پایه فروخته شدند. کامرانی وجود چنین شرایطی را در یک حراجی، به محدود بودن خریداران مربوط دانست و گفت: نبودن شور و نشاط برای خرید در یک حراجی، کمی جای ابهام دارد و دلیل آن میتواند ارزشگذاری ضعیف آثار باشد و قاعدتا اگر شرایط طبیعی باشد، رقابت بیشتری در حراج بهوجود میآید. پیش از این نیز مدیر هنری «حراج ملی» گفته بود: در این دوره، براساس کارشناسیهایی که صورت گرفت، قیمت اثر در بازار داخل و خارج از ایران سنجیده و آثار بر همین اساس
قیمتگذاری شدند. مینیاتوری از میرزا آقا امامی که گرانترین اثر ارائهشده در این دوره از «حراج ملی» بود، همراه 6 اثر دیگر شامل 3 نسخه خطی از قرآن، صحیفه سجادیه و کتاب دعا و نیز تخشیب چوب، مینیاتوری متعلق به محمد خزاعی و یک اثر تذهیب در زمان تعیینشده برای برگزاری این حراجی به فروش نرسیدند. هرچند بعدها گفته شد این آثار پس از پایان یافتن حراجی فروخته شدند. کامرانی در اینباره نیز به ایسنا گفت: اگر اثر گرانقیمتی در یک حراجی به فروش نرود، ممکن است مشکوک بوده یا امضای هنرمند را نداشته است. نکته دیگر این است که در مراسم یادشده، «یک تابلوی نقاشی متعلق به هنرمندی نامشخص» از دوره پهلوی اول که داستان آن گویا کنایهای به داستان معروف شیخ صنعان بود، به قیمت 60 میلیون تومان به فروش رسید. کامرانی در اینباره نیز معتقد است: یکی از دلایل اصلی خریدن یک اثر هنری، امضا و هنرمند آن است. بنابراین طنزآمیز بهنظر میرسد اگر کاری بدون داشتن نام هنرمند، به حراج گذاشته شود! همچنین یک تابلوی تذهیب اثر محمد نباتی به قیمت پایه 45 میلیون تومان چکش حراج خورد. در حالی که مجری حراجی اعلام کرد این اثر ثبت ملی شده است! با وجود آنکه قوانین مربوط به فروش آثار ثبت ملی در کشورهای مختلف تفاوت دارد اما عموما آثاری که ثبت ملی میشوند در حراجیها به فروش نمیرسند و اینها از اتفاقات عجیب این حراجی بزرگ هنرهای تجسمی بوده است که جای ابهام باقی میگذارد.