استان همدان در چند سال اخیر با پدیده خشکسالی روبهرو شده و روزبهروز آبخوانهای استان تخلیه میشود و سرعت بیابانی شدن دشتها قوت گرفته و به سمت نابودی حرکت میکند. آب و پدیده کمآبی موضوعی است که بیشتر استانهای کشور را با خود درگیر کرده و در این میان استان همدان نیز از این قافله جا نمانده و از چندسال قبل با پدیده بیآبی و کمآبی روبهرو است بهطوریکه بیلان بیشتر دشتهای استان همدان منفی شده و سطح آبهای زیرزمینی در استان بشدت کاهش یافته است. برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی، افزایش جمعیت در شهرها و مصرف آب در حوزه کشاورزی و نبود آگاهی افراد از کمبود آب از جمله عوامل کمآبی در این استان است که کاهش بارندگیها در چند سال اخیر نیز به این مشکل دامن زده است. متأسفانه کاهش بارندگیها در استان همدان بسیار چشمگیر است. استان همدان در سال ۹۳، سال کمبارشی را پشت سر گذاشته بهطوریکه بارندگی در این استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته بشدت کاهش دارد و حتی به گفته کارشناسان هواشناسی، کاهش بارندگی در استان همدان در
۴۰ سال اخیر بیسابقه بوده است. شهر همدان جزو ۱۱ شهری که دچار تنش آبی هستند معرفیشده و افت شدید آبهای زیرزمینی، خشکی دشتها و خشک شدن چاههای آب در مناطق مختلف استان همدان از جمله مواردی است که در اثر بحران آب به وجود آمده است. حال که کمبود آب در استان همدان موجب نگرانی مسؤولان استانی و مردم شده باید برای برونرفت از این مشکل و صرفهجویی در مصرف آب علاوه بر انجام طرحها و پروژههای مختلف، مردم نیز به کمک مسؤولان آمده و با صرفهجویی در مصرف آب در حوزه کشاورزی یا آب شرب از پیشرفت خشکسالی جلوگیری کنند تا نسل آینده نیز طعم شیرین این میراث گرانبها را بچشد. در همین باره مدیرکل هواشناسی استان همدان در گفتوگو با مهر با بیان اینکه بارندگیها در استان همدان نسبت به سال گذشته در کوتاهمدت ۹۲ درصد کاهشیافته است، اظهار کرد: بارندگی در استان همدان نسبت به درازمدت با کاهش
۶۷ درصدی روبهرو است. سیدمهرداد حسینی اظهار داشت: تنها 2 شهرستان ملایر و تویسرکان با افزایش بارندگی روبهرو بودند. وی با اشاره به این موضوع که استان همدان رودخانههای فصلی ندارد و منبع تأمین آب آن سفرههای آب زیرزمینی است، افزود: منابع آب زیرزمینی طی هزاران سال تشکیلشدهاند و از همین رو اهمیت حفظ آنها بسیار بالاست. حسینی با تأکید بر اینکه برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی موجب نشست دشتهای استان خواهد شد، اضافه کرد: متأسفانه شاهد روند بیابانی شدن دشتها در استان همدان هستیم و از همین رو باید به فکر چاره بود. وی جایگزینی کشتهای کمآببر بهجای محصولات پرآببر مانند گوجهفرنگی، سیبزمینی و یونجه را از راههای صرفهجویی در مصرف آب دانست و گفت: استفاده از مشاغلی چون پرورش آبزیان یا پرندگان یا زنبورعسل و کشتهای جایگزین میتواند منبعی برای افزایش درآمد کشاورزان باشد. مدیرکل هواشناسی استان همدان کاشت درخت و جنگلکاری را برای تأمین آب در خاک ضروری دانست و افزود: درختان میتوانند رطوبت لازم خاک را تأمین کنند. حسینی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی باعث کاهش بارندگیها از جامد به مایعشده است، بیان کرد: براساس اعلام سازمان هواشناسی زمستان امسال یک درجه گرمتر خواهد بود و از همین رو باید بهای بیشتری به آب داده شود. مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان نیز یکی از دلایل مهم افت آبهای زیرزمینی در استان همدان را برداشت بیرویه و بیش از اندازه آبهای زیرزمینی برای آبیاری زمینهای کشاورزی دانست و گفت: متأسفانه عدهای از کشاورزان برای آبیاری زمینهای کشاورزی خود بدون توجه به بحران آب در استان همدان، اقدام به حفر چاه میکنند که این موضوع باعث کاهش شدید منابع آبی در استان شده و به دلیل تقاضای زیاد مردم در بخش کشاورزی و آب شرب، آبخوانهای استان به طور فاجعهباری تخلیه میشود. مرتضی عزالدین از کشت محصولات پرآببری چون سیبزمینی، یونجه و هندوانه در استان همدان خبر داد و گفت: کشت محصولات پرآببر در استان همدان مصرف آب در حوزه کشاورزی را بیشتر کرده است که برای جلوگیری از برداشت بیرویه آب از منابع زیرزمینی، شرکت آب منطقهای استان اقدام به انسداد چاههای غیرمجاز کرده است. وی در ادامه با تأکید بر اینکه انسداد چاههای غیرمجاز و بدون پروانه یکی از برنامههای مهم شرکت آب منطقهای استان همدان برای صرفهجویی در آب است، بیان کرد: یکی از اهداف اصلی این شرکت جلوگیری از حفر چاههای غیرمجاز و انسداد چاههای غیرمجاز در راستای حفظ آبهای زیرزمینی استان است. مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان با اشاره به اینکه کشاورزان باید از کشت در اراضی کشاورزی که تحت شرب چاههای غیرمجاز است خودداری کنند، ادامه داد: کشت در این مناطق ممنوع است و چاههای غیرمجاز در اولین فرصت مسدود خواهد شد. عزالدین در ادامه سخنانش با بیان این موضوع که این طرح از خردادماه سال گذشته در استان همدان آغاز شده و تاکنون ادامه دارد، از انسداد هزار و ۴۰ چاه غیرمجاز از سال گذشته تاکنون خبر داد و گفت: با انسداد این تعداد چاه ۱۰۸میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفهجویی شده است. وی هدفگذاری تعداد چاهها برای انسداد در سال جاری را ۶۱۲ حلقه چاه عنوان و اضافه کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون ۳۸۱ حلقه چاه مسدود شد که ۲۸میلیون و ۳۵۵ هزار مترمکعب آب صرفهجویی شده است.
3 هزار و ۵۰۰ حلقه چاه فاقد پروانه بهرهبرداری در همدان
معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای همدان اظهار داشت: یکسری از چاهها قبل از سال ۱۳۸۵ حفر شدند و در سال ۱۳۸۹ قانونی تصویب شد به این چاهها پروانه و مجوز داده شود که بر همین اساس این چاهها حتی اگر پروانه نداشته باشند، قانونی هستند. منصور ستوده با بیان اینکه
3 هزار و ۵۰۰ حلقه چاه فاقد پروانه بهرهبرداری اما قانونی در استان همدان وجود دارد، از اقدام مالکان این چاهها برای دریافت پروانه از طریق دفاتر پیشخوان خبر داد و گفت: در دشتهای ممنوعه استان همدان هیچگونه مجوز حفر چاه صادر نمیشود و بعد از سال ۱۳۸۵ قانونگذار به حفر هیچ چاهی مجوز نمیدهد. وی ادامه داد: بیلان منفی دشتهای استان همدان ۲۳۰ میلیون مترمکعب بوده بهطوریکه کسری مخزن ۲۳۰ میلیون مترمکعب است. معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای همدان افزود: برای چاههای مجاز کارت هوشمند صادر شده تا براساس پروانه بهرهبرداری از آن برداشت شود و اگر چاههای مجاز هم اضافه برداشت کنند با مالکان برخورد شده و برق آنها قطع میشود.