اسدالله خسروی: این روزها بسته رونق اقتصادی حجم زیادی از اخبار اقتصادی را در بر گرفته است. قطعا وام 25 میلیون تومانی خودرو و کارت اعتباری 10 میلیون تومانی خرید کالا جذابیتهای زیادی دارد و دولت با هدف تحریک تقاضا در بازار و کمک به خروج از رکود چنین برنامهای را تدارک دیده است اما با بررسی این بسته متوجه خواهیم شد در صورت استقبال مردم از برنامههای فوق، آنها تا چندین و چند سال بدهکار دولت میشوند. مردم باید بعد از استفاده از تسهیلات ویژه دولت اقساط 300 تا 600 هزار تومانی پرداخت کنند و این وضعیت برای مردمی که درآمد مکفی ندارند بسیار سخت خواهد بود. قطعا وامهای جذاب دولت خیلیها را بدهکار میکند و مشکلات زیادی برای اقتصاد خانوارهایی که هر ماه منتظر یارانه نقدی هستند فراهم میکند. در عین حال که چند ماه مانده به انتخابات مجلس اجرای چنین بسته اقتصادی و پولی، رنگ و بوی سیاست هم به خود گرفته و طرح جذابی برای سیاست رأیمحور محسوب میشود نه طرح اقتصادی علممحور!
وام دولت مردم را به بردگی میکشاند
دکتر ابراهیم رزاقی، اقتصاددان در پاسخ به این سوال «وطنامروز» که آیا طرح تحریک تقاضا از سوی دولت در قالب ارائه وام به برخی اقشار جامعه سیاستی درست در راستای منافع مردم و خروج اقتصاد از رکود است، گفت: این برنامه جزئی از مجموعه برنامههای غلط دولت است که متاسفانه به جای برنامهریزی برای ایجاد رفاه عمومی و بهبود معیشت جامعه با پرداخت وام گرانقیمت آنها را مقروض و در نهایت به بردگی میکشاند. وی با بیان اینکه چنین سیاستی نهتنها به صورت گسترده مراکز تولید را رونق نمیبخشد بلکه مردم با دریافت چنین وامهایی و پرداخت اقساط کوتاهمدت دچار مشکل جدی میشوند، اظهار داشت: این وام فقط برای اقشار متوسط جامعه آن هم با درآمدی بالای 5/2 میلیون تومان تعریف شده است. در حالی که دولت باید تمام توان خود را در مسیر مرتفع شدن مشکلات اقشار کمدرآمد و ضعیف جامعه بهکار گیرد. وی اضافه کرد: نگاه دولت به اقتصاد اکنون نگاهی سرمایهداری و لیبرالی است که متاسفانه از 25 سال پیش اجرا شده و این تفکر جز حمایت از قشر توانمند و مرفه چیز دیگری را در بر ندارد. دکتر رزاقی با بیان اینکه مردم اکنون توان بازپرداخت اقساط وامهای خرد و کلان را با توجه به کاهش قدرت خرید، درآمد نامناسب و افزایش قیمتها ندارند، افزود: به طور مثال خیلی از متقاضیان مسکن که بعضا از قشر متوسط جامعه هستند نتوانستهاند اقساط وام مسکن را پرداخت کنند و این نوع وامها نیز بیشک با سرنوشت نامعلومی همراه است. این اقتصاددان تصریح کرد: سیاست ارائه وام به مردم از سوی دولت با نگاه طبقاتی بوده و برگرفته از سیاست کشورهای تابع اقتصاد سرمایهداری است که این نوع سیاست به نفع افرادی است که از لحاظ معیشت توانمند هستند، در حالی که باید به ضعفا و کمدرآمدها توجه شود. وی افزود: اجرای بسته حمایتی دولت کاملا هدفمند است، چراکه قرار است بخش عمدهای از این پول در قالب وام خرید خودرو به خودروسازان برسد و از آنجایی که صنعت خودروسازی کشور دولتی است بنابراین دولت با اجرای چنین سیاستی دلسوز مردم نیست بلکه به حمایت از خودروسازان میپردازد. این اقتصاددان افزود: پیگیری و اجرای سیاستهای لیبرالی نابودکننده اقتصاد خانوار بویژه قشر کمدرآمد جامعه است، چراکه این نوع سیاست حامی کاخنشینان بوده و ضعفا و کمدرآمدها را به حاشیه میکشاند.
ضعفا، بیبهره از وام دولت
همچنین دکتر مهدی تقوی، استاد دانشگاه و اقتصاددان درباره بسته رونق اقتصادی گفت: کاهش تورم دستاورد خوبی است اما برای رونق اقتصادی حتما باید محرکهایی وجود داشته باشد. بستهای که دولت ارائه کرده میتواند تقاضا را تحریک کند. وی افزود: نکتهای که در این میان وجود دارد اینکه این بسته نمیتواند مشکلات قشر متوسط رو به ضعیف جامعه و فقرا را رفع کند. متوسطهای جامعه ما به ۳ بخش متوسط رو به بالا، متوسط متوسط و متوسط رو به پایین تقسیمبندی میشوند. این بسته و وامها و کارتهای اعتباری فقط به درد قشر متوسط رو به بالا میخورد و گزینه خوبی برای ضعیفترها محسوب نمیشود. آنها هستند که فقط میتوانند اقساط این وامها را بدهند. تقوی درباره وضعیت اقتصادی و چرایی افزایش نرخ دلار گفت: به احتمال زیاد دولت برای جبران کسری بودجه خود نرخ دلار را ثابت نگه داشته یا تمایل به افزایش قیمت آن دارد، چراکه با توافق حاصل شده و احتمال بازگشت پولهای بلوکهشده به طور طبیعی باید هیجان در بازار کم میشد و نرخ دلار کاهش مییافت اما برخلاف سایر ارزها، نرخ دلار در حال افزایش است و به احتمال زیاد دولت برای جبران کسری بودجه خود تمایلی به کاهش نرخ دلار ندارد.
حمایت از مونتاژکاری دربسته دولت
در همین حال، حسین راغفر، کارشناس مسائل اقتصادی در یک گفتوگوی تلویزیونی گفت: طرحی که اکنون عنوان شده با هدف ترغیب تولید در کشور بوده است، البته به نظر میرسد نوعی شتابزدگی در اجرای آن دیده میشود، چرا که هنوز ابهامات زیادی درباره چگونگی اجرای آن وجود دارد. وی افزود: علاوه بر ابهامات این طرح، گروههای گستردهای از مردم در این طرح حضور ندارند و قادر نخواهند بود وارد این طرح شوند و از آن استفاده کنند، مانند افرادی که شغل آزاد و مشاغل غیررسمی دارند و گروههای پایین درآمدی اصلا در این طرح حضور ندارند. راغفر درباره آثار تورمی این طرح، با بیان اینکه اگر حجم اعتباری که قرار است تزریق شود، مشخص میشد بهتر میشد درباره آثار تورمی آن بحث کرد، ادامه داد: اجرای این طرح آثار تورمی دارد و اینکه میزان تورم چقدر خواهد بود، بستگی به عوامل متعددی دارد که از جمله آنها میتوان به این اشاره کرد که در این مساله چه کسانی منتفع خواهند شد. این کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: منافع این طرح بیشتر شامل مونتاژکاران در صنایع خانگی و خودروسازان میشود و تولیدکننده واقعی شامل این طرح نخواهد بود و نتیجه آن میشود که ما بزودی با تقاضای کاذب ارز روبهرو خواهیم شد و به دنبال آثار تورمی که این طرح خواهد داشت شاهد افزایش قیمت ارز نیز خواهیم بود که خود این موضوع موجب تورم میشود.