گروه اجتماعی: 2 سال است که مدیران سازمان محیط زیست با اصرار و پافشاری بر مواضع قبلی خود، حذف بنزین پتروشیمی داخلی را عاملی برای بهبود وضعیت آلودگی هوا اعلام می‌کنند و همچنان از کیفیت بنزین وارداتی دفاع می‌کنند، اما شواهد موجود در آسمان پایتخت بویژه در این روزها که با سرد شدن هوا احتمال رخداد پدیده وارونگی دما هم بیشتر است، چیز دیگری می‌گوید! همانطور که پیش‌بینی شده بود تهران و برخی کلانشهرهای دیگر واپسین روزهای هفته گذشته تا همین امروز را با پدیده وارونگی دمایی پشت‌سر گذاشتند؛ پدیده‌ای جوی که همه ساله در فصول سرد سال حادث می‌شود. این در حالی است که بروز چنین وضعیتی که آسمان را تیره و تار و نفس کشیدن را سخت و ناممکن می‌کند به شفاف‌سازی موضوعی که مدت‌هاست مورد مناقشه سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاه‌های نظارتی چون کمیسیون‌های گوناگون مجلس قرار دارد کمک کرده است!
تنها راهکار همین است!
مقصر جلوه دادن بنزین تولید داخل در آلودگی هوا و تمرکز بر واردات بنزین به اصطلاح با کیفیت، به قول معروف تنها راهکار سازمان حفاظت محیط زیست در رسیدگی به معضل آلودگی هوا محسوب می‌شود که با اصرار عجیبی عملیاتی شد و با خروج مبالغ هنگفت ارز، سوخت به کشور وارد شد. استاندارد یورو4 که بهانه اصلی سازمان حفاظت محیط زیست برای توجیه جایگزینی سوخت وارداتی با تولیدات داخلی است به سرعت رنگ باخت و انجام آزمایش‌های متعدد روی بنزین وارداتی نشان داد که در مقاطعی کیفیت سوخت وارداتی در حد و اندازه یورو2 است. کمیسیون اصل 90 مجلس یا کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز که بارها ادعای رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر بی‌کیفیت بودن سوخت تولید پتروشیمی را در بوته آزمایش قرار داده‌اند تا به حال جز رد این ادعا گزارش دیگری اعلام نکرده‌اند. علاوه بر این حتی بدون انجام آزمایش هم می‌توان میزان تاثیر حذف بنزین داخلی را بر بهبود وضعیت هوا سنجید، چرا که سوخت تولید داخل تا به حال در شهری مانند تهران توزیع نشده است که بخواهد مقصر اصلی آلودگی هوا باشد!
آزمایشی به نام وارونگی دما!
اما از دیگر راه‌هایی که وارونگی این ادعا را بدون طی مراحل پیچیده و علمی آزمایشگاهی به اثبات می‌رساند پدیده جوی وارونگی دمایی است. از آنجا که در روزهای سرد، هوای نزدیک به سطح زمین هم سرد شده و قابلیت نفوذ در لایه‌های بالایی را از دست می‌دهد، پدیده اینورژن یا وارونگی دمایی اتفاق می‌افتد. بدین معنی که جای هوای سرد و گرم عوض شده و میزان جابه‌جایی هوا بشدت کاهش می‌یابد. در این حالت چون جو اطراف زمین در حالت ایستا قرار دارد تاثیر این عوامل در بروز آلودگی هوا ناچیز بوده و سهم عواملی مانند تولید گازهای آلاینده با وضوح بیشتری نمایان می‌شود.
از آنجا که در هوای نزدیک به زمین جابه‌جایی صورت نمی‌گیرد میزان تاب‌آوری هوا در برابر آلاینده‌ها محک خوبی برای سنجش کیفیت سوخت است. موضوعی که هم در سال گذشته و هم طی روزهای سرد آبان ماه سال جاری باعث مردودی سازمان حفاظت محیط زیست در آزمون کیفیت سوخت شد و کارشناسان نگران افزایش بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا مانند سال گذشته هستند.
چه کسی سیاسی برخورد می‌کند؟
روزهای پایانی هفته گذشته که وارونگی دمایی جزئی در پایتخت اتفاق افتاد به سرعت هرچه تمام‌تر نشانگرهای سنجش آلودگی هوا به اعداد دو رقمی رسیدند و کیفیت هوا ناسالم شد و این وضعیت تا لحظه تنظیم این گزارش ادامه داشت. بر این اساس، تنها با شمارش ساعت‌هایی که هوای وارونه در برابر آلاینده‌ها دوام آورد می‌توان کیفیت سوخت وارداتی را برآورد کرد و برای قضاوت بین ادعای رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و گزارش مستدل کمیسیون اصل 90 به کار برد. تیره شدن آسمان در یک چشم به هم زدن به‌خوبی اثبات کرد که نمایندگان مجلس سیاسی با بنزین برخورد می‌کنند یا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مشغول ابتکار سیاسی در ماجرای کیفیت سوخت است؟
تداوم شرایط ناسالم هوای پایتخت
وضعیت کیفی هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان تهران درباره کیفیت هوای پایتخت به فارس گفت: شرایط وارونگی هوای پایتخت تا صبح روز دوشنبه ادامه داشت اما همچنان غلظت آلاینده‌ها در پایتخت بیش از حد مجاز است. وی ادامه داد: وضعیت کیفی هوای تهران در روز دوشنبه در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت و براساس اطلاعات به دست آمده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی سطح شهر میانگین شاخص کیفیت هوا برای ذرات معلق تا کمتر از 5/2 میکرون، 109 گزارش شد. گفتنی است براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، با توجه به بارندگی در پایتخت، احتمال بهبود هوای پایتخت تا روز سه‌شنبه وجود دارد.