عبدالباری عطوان*: انور ابوزید، افسر اردنی، روز دوشنبه در یک پادگان آموزشی پلیس اردن در شرق امان به سمت نیروهای آمریکایی اقدام به تیراندازی کرد که بر اثر آن 8 نفر از جمله 2 مربی نظامی آمریکایی و یک مربی از آفریقای جنوبی کشته و 7 نفر دیگر از جمله 2 آمریکایی زخمی شدند. عامل حمله بعد از این تیراندازی کشته شد. اردن این روزها به دلیل مشکلات امنیتی فزاینده در کشورهای همسایه خود شرایط بسیار سختی را تجربه می‌کند. ناامنی از هر سو اردن را احاطه کرده است. دامنه و پیامدهای حاصل از این ناامنی هر طور شده خود را به اردن رسانده است. در غرب اردن، در فلسطین اشغالی انتفاضه بیت‌المقدس یا به عبارت دیگر «انتفاضه چاقوها» جریان دارد. در جنوب اردن در صحرای سینا دولت عبدالفتاح السیسی در برابر موج خشونت و تروریسم ناتوان مانده است که آخرین صحنه آن را می‌توان در سرنگونی هواپیمای مسافری روسیه پس از به هوا برخاستن از فرودگاه شرم‌الشیخ بر اثر انفجاری که گروه تروریستی داعش مسؤولیت آن را برعهده گرفت، می‌توان ترسیم کرد اما در شمال اردن مرزهای مشترک با سوریه به دلیل حضور گروهک‌های تروریستی بسته شده است.  در شرق اردن نیز گروهک تروریستی داعش بخش عمده‌ای از استان الانبار عراق را در اختیار دارد. به دنبال همه اینها، انور ابوزید، دوشنبه به سوی کارشناسان نظامی آمریکا آتش گشود و 2 تن از آنها را به قتل رساند. این حادثه مقامات اردنی را در شوک فروبرد. نگرانی اصلی مسؤولان اردن ناشی از آن است که مبادا این افسر عامل کشتار، عضو گروه تروریستی داعش باشد زیرا در صورت اثبات این موضوع معلوم خواهد شد که داعش توانسته به درون نیروهای امنیتی اردن نفوذ کند همچنین برخی عناصر خود را در میان محافل نظامی اردن به کار گیرد، به همین دلیل مقامات اردن بشدت چنین برداشتی از این حادثه را منتفی دانستند.  در همین راستا، خانواده انور ابوزید تاکید کرد او هیچ ارتباطی با داعش نداشته و یک فرد میانه‌رو بود که در طرز رفتارش هیچ نشانه‌ای از تندروی دیده نمی‌شد و همانند اکثر شهروندان به انجام مناسک دینی پایبند بود. مهم‌تر از همه اینها اینکه داعش مسؤولیت این عملیات را برعهده نگرفت. نکته تامل‌برانگیز در این عملیات آن است که همزمان با دهمین سالروز انفجارهای به‌وقوع پیوسته در هتل‌های امان روی داد. تشکیلات به‌اصطلاح «التوحید و الجهاد» در آن زمان مسؤولیت انفجارهای صورت گرفته در هتل‌های امان را برعهده گرفت. مصعب الزرقاوی که بنیانگذار واقعی داعش به شمار می‌رود، سرکرده این تشکیلات است که شمار عناصر مسلح آن دست‌کم بیش از 2 هزار نفر تخمین زده می‌شود.  داعش، معاذ الکساسبه، خلبان جوان اردنی را در قفس زنده در آتش سوزاند و صحنه آن را در برابر دیدگان همه به نمایش گذاشت. این صحنه موجی از خشم و کینه در میان محافل رسمی و مردمی اردن برانگیخت. عضویت ابوزید، عامل کشتار نظامیان آمریکایی در داعش می‌تواند بار دیگر دولت و ملت اردن را در شوک و حیرت فرو ببرد، چرا که احتمالا هسته‌های خفته داعش در اردن حضور دارند. البته تاکنون دلیلی که بتواند این احتمال را ثابت کند، وجود ندارد اما به هر حال نمی‌توان چنین احتمالی را به طور کامل نادیده گرفت.  بی‌هیچ شک و تردیدی، همزمان شدن حمله ابوزید به نظامیان آمریکایی با دهمین سالروز انفجار در هتل‌های امان نکته حائز اهمیتی است و پیام‌های نمادین بسیاری با خود به همراه دارد. اردن از همان ابتدا به خطر داعش علیه امنیت این کشور و تمام منطقه پی برد به همین دلیل به سرعت به ائتلاف بین‌المللی آمریکا به‌اصطلاح علیه داعش پیوست و جنگنده‌ها و نیروهای ویژه خود را جهت مشارکت در این نبرد گسیل داشت و به طور بدیهی پیوستن اردن به ائتلاف آمریکا خشم داعش را برانگیخت. عبدالله دوم، شاه اردن در سال 2005 به سرعت به عیادت مجروحان انفجارهای روی‌داده در هتل‌های امان شتافت. این اقدام وی نشان داد اردن برای رویارویی با چنین یورش‌های خونبار و تحکیم بخشیدن به جبهه داخلی خود در برابر تروریست‌ها اهمیت بسیاری قائل است.  اردن هم‌اکنون با بحران‌های مالی خفقان‌آوری روبه‌رو است زیرا همسایگان ثروتمندش در برخی کشورهای حوزه خلیج‌فارس از اعطای کمک‌های مالی به امان امتناع می‌ورزند و ناامنی در کشورهای همسایه هزینه‌های مالی سنگینی بر دولت اردن تحمیل کرده است زیرا بیش از 2 میلیون پناهجوی سوری هم‌اکنون در اردن بسر می‌برند.
*تحلیلگر برجسته مسائل منطقه‌