ناصر شکوری: موزه (LE MUSEE) واژه‌ای ا‌ست فرانسوی مترادف با MUSEUM انگلیسی که در زبان فارسی واژه‌ای معادل معنای عام آن شهرت نیافته است. واژه‌هایی چون گنجینه، خزانه، مخزن و مجموعه نیز اسامی کاملی برای رساندن مفهوم موزه‌ نیستند یا حداقل جایگزین آن نشده‌اند. خوشبختانه واژه «کتاب» اصیل، اسلامی و فارسی است. ناگزیر، ما عنوان «کتاب موزه» را برگزیدیم تا مفهوم هر دو اسم را در بر داشته باشد و کارکردی غیر از مفهوم عنوان موزه کتاب که تعریفی دارد همچون تعریف موزه‌های اشیا مختلف. عنوان «کتاب موزه» در طرح ما تلفیقی است از کتابخانه و موزه. کتابخانه‌ای که آثار موجود در آن ارزش موزه‌ای دارند و موزه‌ای که اشیای موجود در آن کتاب‌ها و نشریات هستند. طبعا تعریف آن نیز باید تلفیقی از تعاریف کتابخانه و موزه باشد؛ تعریفی تلفیقی. اما نه، که در آن صورت می‌شود «موزه کتاب» که مدنظر ما نیست. «کتاب موزه» نهادی مکمل کتابخانه است. در واقع بخش تکامل و انتهای کتابخانه است. اگر تعریف کتابخانه براساس خدمات کتابداری و غایت وظایف آن کتاب‌رسانی به اعضا و مراجعان است، بنیان «کتاب موزه» بر کار مأخذشناختی و محتواشناختی کتاب‌ها و نشریات و صرفا ارائه خدمات پژوهشی به پژوهندگان است. اگر کتابدار کتابخانه – حتی در بخش مرجع – کتاب و نشریه به مراجعان ارائه ‌می‌دهد، کتابشناس کتاب موزه، متن و تصویر مرتبط با موضوع درخواست شده مراجعان را در اختیار آنها قرار می‌دهد و عملا نقش راهنمای پژوهشگر را در سریع رسیدن به مأخذ برعهده دارد. منابع و آثار شکل‌دهنده «کتاب موزه» عبارتند از: هر نوع اثر چاپی قدیمی در قالب کتاب، مرقع (آلبوم)،  نشریه؛ روز، هفته، ماه، سال و گاهنامه‌ها، اعلان، عکس، تمبر، کارت، نقشه، جلد (کاور) و دیگر انواع اوراق چاپی پارچه‌ای، فلزی و چوبی که پس از گردآوری و شناسایی، ورق به ورق و صفحه به صفحه دیده و خوانده می‌شوند. پس از گزینش و طبقه‌بندی و شماره‌گذاری، مطالب و تصاویر حائزاهمیت آنها در فهرست اطلاع‌رسانی «کتاب موزه» ثبت می‌شود. مطالب و تصاویر ثبت شده، دارای ارزش اسنادی هستند؛ اسنادی با موضوعات تاریخی، فرهنگی، دینی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، علمی، ادبی، هنری و... به زبان‌های فارسی، عربی، ترکی، اردو، روسی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی و....
محل نشر این آثار، ایران، مصر، عراق،‌ سوریه، ترکیه، هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان و کشورهای اروپایی و در مراکز طبع و نشری چون چاپخانه کاویانی برلین و... بوده است؛ با چاپ کلیشه‌ای و گراوری تا حروفی و افست. دوره‌های زمانی چاپ این آثار از آغاز صنعت چاپ تا 1300 هـ .ش، از 1300 تا 1357 هـ .ش و از 1357 به بعد تفکیک می‌شود. مبنای تاریخ آثار خارجی، هجری‌قمری و میلادی است. اهداف کاری «کتاب موزه» را نمی‌توان در چند سطر محدود کرد اما به چند فراز آن اشاره می‌شود:
1- تدوین فهرست نسخه‌های چاپی قدیمی باارزش
2- تدوین کتابشناسی موضوعی «اسلام و ایران»
3- تشکیل پایگاه اطلاعات متنی و تصویری
4- تشکیل مرکز حفظ و مرمت آثار موجود در «کتاب موزه» و کتابخانه‌ها و شناسنامه‌دار کردن آنها
5- انتشار نشریه «کتاب موزه»
نکته آخر
در تأکید بر لزوم وجود «کتاب موزه» باید گفت، نشریات و کتاب‌‌های چاپی قدیمی در بسیاری از کشورهای جهان برای آنها همان ارزش مادی و معنوی را دارند که ما برای نسخه‌های خطی خود قائلیم. کثرت نسخ خطی گرانبها و ارزشمند، ما را از ارزش‌های مادی و معنوی کتاب‌ها و نشریات چاپی قدیمی، غافل کرده است، در حالی که ارزش بعضی از این آثار چاپی در کمیابی همچون آثار خطی است. عدم توجه به سرنوشت این میراث ملی ارزشمند، نتیجه‌ای جز فرسودگی، تباهی و نابودی این آثار در انباری‌های نمناک و دکه‌ها و کتاب کهنه‌فروشی‌ها ندارد. حتی در کتابخانه‌ها نیز این آثار یا با «لیبل» قرمز در مخازن محبوسند یا در اثر نبود بخش ترمیم در اکثر کتابخانه‌ها به صحافی فرستاده شده و مزین به جلد نو و «شیک» شده‌اند اما از اصل افتاده‌اند. تجربه، مسؤولیت و خدمت
30 ساله در کتابخانه‌های بنیاد نهج‌البلاغه، بنیاد ادبیات داستانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری و... این طرح‌ را در ذهن این کمترین اهل قلم ترسیم کرده است. باشد که نظر بلند اساتید و صاحب‌نظران بصیر را به سوی خود بخواند و غیرت مردان عالی‌همت، سرمایه بنای این امر شود. به زبان حافظ بزرگ:
ما به آن مقصد عالی نتوانیم رسید
هم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند