گروه سیاسی: در نامه رهبر معظم انقلاب به رئیس‌جمهور برای اجرای مشروط برجام صراحتا تصریح شده است اقدامات ایران در حوزه بازطراحی رآکتور اراک و همچنین مبادله سوخت مشروط به بسته شدن بهانه PMD یا همان ابعاد نظامی احتمالی در آژانس است.
به گزارش «وطن امروز»، این شرط رهبر انقلاب برای آن است تا طرف آمریکایی هر بار نتواند به بهانه پی‌ام‌دی تصمیمات جدید در برجام اتخاذ کرده یا به عبارت دقیق‌تر، با این بهانه، زمینه بازگشت تحریم‌ها را فراهم نکند. از همان ابتدای طرح این شرط در نامه رهبر انقلاب، کارشناسان تحقق این مهم را یک دستاورد بی‌نظیر در تاریخ مذاکرات دیپلماتیک کشورمان دانسته‌اند اما آیا طرف مقابل این پرونده را خواهد بست؟ دولت حسن روحانی طی 2 سال اخیر دسترسی‌های ویژه‌ای در اختیار بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داده است. آنها توانستند از پارچین بازرسی و نمونه‌برداری کنند! بنابراین آنچه برای اعلام نظر درباره موضوع پی‌ام‌دی مورد نیاز بود، در اختیار آنها قرار داده شد! بنابراین اکنون نوبت قضاوت آمانو است! ولی از شواهد موجود به نظر می‌رسد طرف آمریکایی به هیچ عنوان اجازه نخواهد داد پرونده پی‌ام‌دی بسته شود چرا که این پرونده ادعایی، تنها بهانه طرف آمریکایی برای طرح ادعاها علیه برنامه هسته‌ای ایران است! به همین دلیل آنها به‌رغم برجام، هرگز نمی‌خواهند این اهرم فشار علیه ایران را از دست بدهند.
برخی اظهارنظر‌های مقامات آمریکایی نیز حاکی از همین موضوع است. روز گذشته سایت ایران هسته‌ای گزارشی منتشر کرد که در آن به اظهارنظر مارک فیتز پاتریک، معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا اشاره شده است که طی آن وی گفته است این پرونده بسته نخواهد شد. مارک فیتز پاتریک در حاشیه کنفرانس خلع سلاح و منع اشاعه سلاح کشتار جمعی در بروکسل گفت ایران باید با این موضوع کنار بیاید که پرونده پی‌ام‌دی کاملاً بسته نخواهد شد. فیتز پاتریک، مدیر فعلی برنامه خلع سلاح در موسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی در حاشیه کنفرانس 2 روزه خلع سلاح و منع اشاعه سلاح کشتار جمعی در بروکسل که در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه گذشته برگزار شد با خبرنگار رادیوفردا ارگان سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) به گفت‌وگو نشست. مارک فیتز پاتریک در پاسخ به سوالی درباره ارزیابی و پیش‌بینی خود از گزارش 15 دسامبر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای گفت: «به نظرم بهترین پیش‌بینی را در پنل پایانی این نشست شنیدیم، لارا راکوود، معاون پیشین مشاور حقوقی آژانس گفت انتظار دارد ایران به همه 12 سوال پاسخ دهد اما به نظر او سوالاتی باقی خواهد ماند. پرونده همه این 12 سوال بسته نخواهد شد».
فیتز پاتریک با تایید سخنان لارا راکوود گفت: «من هم همین طور فکر می‌کنم، این روند ابهاماتی خواهد داشت که به نظرم دوطرف باید با آن کنار بیایند اما ایران باید با این موضوع کنار بیاید که پرونده پی‌ام‌دی احتمالاً کاملاً بسته نخواهد شد». معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا با بیان اینکه شیوه نمونه‌برداری از پارچین این پتانسیل را دارد که تبدیل به سابقه‌ای شود که تأثیر منفی داشته باشد، افزود: «نمونه‌برداری به شکلی انجام شد که در سطح استانداردهای آژانس باشد اما یک جنبه آن هست که نگران‌کننده است. آقای آمانو شب چهارشنبه گفت اماکنی که قرار بوده نمونه‌برداری از آن انجام شود، پیش‌تر اعلام شده بود و این می‌تواند سابقه‌ای منفی در آینده اقدامات آژانس داشته باشد چرا که آژانس باید در تحقیقاتش عنصر غیرقابل پیش‌بینی بودن را در اختیار داشته باشد و درباره پارچین این اتفاق نیفتاده است، در نتیجه ما نمی‌توانیم در غیبت این فاکتور، صددرصد به این نمونه‌برداری اطمینان داشته باشیم. این موضوعی فنی است و بدین معنا نیست که توافق ناقص است اما به هر حال موضوعی نگران‌کننده است».
مارک فیتز پاتریک افزود: «اگر ایران نتوانسته در همه این سال‌ها به سوالات به طور کامل پاسخ دهد، چگونه در 5 ماه می‌تواند این کار را انجام دهد. اگر هم پرونده به صورت کلی بسته نشود، رهبرعالی ایران گفته است اقدامات ایران بر مبنای برجام انجام نخواهد شد.این مشکلی جدی خواهد بود.» رادیو فردا در 23 مهر ماه هم با مارک فیتز پاتریک، معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا در ارتباط با اجرایی شدن توافق گفت‌وگو کرده بود. در این مصاحبه وی با بیان اینکه برای اجرای توافق نیازی به بسته شدن پی‌ام‌دی نیست، گفته است: «گزارش دسامبر آژانس، به صورت مستقیم با روز اجرایی شدن توافق در ارتباط نیست. اقداماتی که ایران باید بر مبنای برنامه اقدام مشترک انجام دهد، شامل درآوردن هسته رآکتور اراک، جمع‌آوری ۱۴ هزار سانتریفیوژ و اتمام نابودکردن آن بخش باقی‌مانده از اورانیوم کمتر غنی‌شده می‌شود. به صورت مشخص گفته نشده ایران باید آژانس را در زمینه «پی‌ام‌دی» راضی کند اما نارضایتی آژانس از لحاظ سیاسی کار را برای سایر کشورها، به منظور اجرای توافق سخت می‌کند. از همین رو ایران باید نهایت تلاش خود را بکند که این همکاری، آژانس را راضی کند».
امضاهای بی‌خاصیت!
براساس اظهارات اخیر عباس عراقچی، سند بازطراحی رآکتور اراک تا پایان روز دوشنبه باید به امضای همه اعضای کشورهای 1+5 می‌رسید! اما اکنون نکته کلیدی‌ای که باید عراقچی و همچنین رئیس او یعنی جواد ظریف بدانند، این است: پیگیری ماجرای بازطراحی رآکتور اراک در صورتی می‌تواند دارای اهمیت باشد که پیش‌شرط آن یعنی بسته شدن پرونده پی‌ام‌دی محقق شده باشد! در صورت عدم تحقق این شرط و بهانه‌جویی‌های مجدد آمانو در ابعاد نظامی احتمالی، اساسا امضاهای طرفین درباره بازطراحی اراک فاقد مشروعیت لازم است.