گروه بین‌الملل: مواضع بی‌سابقه رئیس‌جمهور فرانسه در کنگره این کشور می‌تواند به معنای تغییر دوران در این کشور محور اتحادیه اروپا باشد، مساله‌ای که پیش از این نیز هر
دو دولت اخیر این کشور، چه سارکوزی جمهوریخواه و چه اولاند سوسیالیست به‌واسطه پایان دادن به «جمهوری» در فرانسه بدان متهم شده بودند. برخی روشنفکران چپ فرانسه طی سال‌های اخیر بویژه رویکرد دولت اولاند را علیه متن جمهوریت فرانسه به جا مانده از انقلاب کبیر قرن هجدهم دانسته‌اند. آنها فرانسوا اولاند و رهبری حزب حاکم سوسیالیست فرانسه را که در ارتباط ایدئولوژیک تنگاتنگ با نهادهای قدرت سایه صهیونیسم در این کشور نظیر «بنیاد ژان ژورس» هستند، متهم ساخته‌اند در حال فرو‌ریختن بنیان‌های دموکراسی فرانسوی به نفع منافع رژیم حاکم هستند. این اقدامات شبیه کودتای دولت سایه در ایالات متحده به بهانه واقعه 11 سپتامبر 2001 قلمداد شده که موجب برقراری «حکومت اضطراری دائمی» در آمریکا براساس منشور میهن‌پرستی شد و سیلی از جنگ‌ها و لشکرکشی‌های واشنگتن و متحدانش را از آن زمان باعث شده است. حال براساس رویکرد دولت علیه جمهوری اولاند و هم‌قطارانش، نخبگان اروپایی هم از هم‌قطاران خود در آن سوی اقیانوس اطلس پیروی می‌کنند و برای حفظ قدرت حاضرند اعمال زور کرده و از مخالفان‌شان با سرنیزه استقبال کنند. این رویکرد تنها توجیه‌کننده تمایل خودانگیخته نخبگان برای دفاع از منافع خود در قالب حکومت است و نه برای دفاع از شهروندان. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت اولاند قصد دارد به بهانه وقایع 13 نوامبر پاریس، سانسور مخالفانش را قانونی کند و حکومتی شبیه آنچه اردوغان در ترکیه برپا ساخته در سرزمین گل‌ها به راه اندازد که تقریبا از دیدگاه فرانسویان محال است. اما در هر حال از تاکید او بر ارائه لایحه به پارلمان برای تمدید 3 ماهه وضعیت فوق‌العاده در کشور در پی حملات تروریستی اخیر و دیگر قوانین امنیتی مختص دوران جنگ آشکار است که آقای رئیس‌جمهور در حال تلاش برای احیای دیکتاتوری و به محاق بردن جمهوری است، موضوعی که حتی صدای نیکولا سارکوزی، رهبر اپوزیسیون جمهوریخواه فرانسه را درآورده و تذکر داده فرانسه در شرایط جنگی نیست.
سخنرانی تغییر دوران
فرانسوا اولاند شامگاه دوشنبه به فاصله
3 روز از وقایع خونین 13 نوامبر پاریس، همه نمایندگان و سناتورهای فرانسوی موافق و مخالف خود را در ساختمان کنگره جمع کرد تا نخستین واکنش رسمی جمهوری به هدف قرار گرفتن فرانسه توسط تروریست‌ها را ابراز کند و نتیجه این شد که او ضمن اعلان شرایط جنگی در کشور، بسیاری از معیارهای جمهوری را که دموکراسی در دوران مدرن نه‌تنها در این کشور بلکه در سراسر ممالک غربی بر آنها استوار بوده است زیر سوال برد.
مرد اول کاخ الیزه که البته طی 3 سال گذشته از دوران ریاستش بر جمهوری فرانسه بیشتر تصویر یک دست و پا چلفتی متمایل به دیکتاتوری را از خود به نمایش گذاشته تا یک رئیس‌جمهور همانند اسلافش چون دوگل، ژیسکاردستن، میتران یا شیراک، عملا با حرف‌هایش در کنگره تغییر رویه نظام کشور همراه با تغییر روش زندگی فرانسوی را کلید زد.
او سخنانش را به شکلی حماسی با هدف وحدت ملی آغاز کرد و از «تجاوز به کشور ما و اقدامات تروریستی علیه ارزش‌ها، علیه جوانان و علیه شیوه زندگی مردم فرانسه» گفت و مستقیما «ارتش داعش» را مسؤول حملات روز جمعه پاریس معرفی کرد: «آنها به فرانسه حمله کردند چرا که کشور ما مهد حقوق بشر است»! او ادامه داد: «دموکراسی ما تاکنون موفق شده است بر دشمنان ترسناکی پیروز شود چه رسد به این قاتلان بزدل و کثیف. جمهوری ما در دسترس این‌گونه آدمکشان حقیر نیست. خواست من این است که همه امکانات و تلاش‌های کشور و دولت را در خدمت شهروندان کشورمان به کارگیرم».
اما مساله اینجاست که هر چه از سخنرانی بلند اولاند گذشت، مولفه‌های حقوق بشری در دیدگاه‌های او رنگ باختند تا جایی که او در آخر گفت: «ما باید بتوانیم شهروندی کسانی که حتی در فرانسه به دنیا آمده‌اند را لغو کنیم، کسانی که تهدیدند. ما باید هرچه سریع‌تر خارجی‌هایی را که برای امنیت کشورمان تهدید هستند از خاک خود اخراج کنیم. باید ماموران پلیس و ژاندارمری بیشتری استخدام کنیم. باید شمار قضات و بازرسان را افزایش دهیم».
عالی‌ترین مقام رسمی فرانسه همچنین با تاکید بر ضرورت بازنگری در قانون اساسی فرانسه- به عنوان نخستین قانون اساسی جهان مدرن - در جهت مبارزه بهتر با تروریسم، تلاش کرد استثناهایی را به قانون اساسی تحمیل کند. از نظر او اقداماتی که در زمینه مبارزه با تروریسم باید انجام گیرد، عبارتند از: به‌روزرسانی مقررات ناظر بر حالت اضطراری درکشور، سلب تابعیت از شهروندان و جلوگیری از ورود افراد دارای تابعیت مضاعف به خاک فرانسه درصورتی که تشخیص داده شود تهدید تروریستی است.
اولاند همچنین گفت روز جمعه یک عده فرانسوی، عده‌ای دیگر از فرانسویان را به قتل رساندند تا نتیجه‌گیری کند که «ما باید کسانی را که سزاوار حق پناهندگی نیستند به کشورهای زادگاهشان برگردانیم». او همچنین خواستار ایجاد سازوکاری برای کنترل بیشتر مرز‌ها و مبارزه با قاچاق سلاح شد.
ائتلاف به جای شورای امنیت
او در عین حال سعی کرد تمدن و تاریخ فرانسه را با تصمیمات خود همراه نشان دهد و همچنین با ذکر اینکه تروریست‌ها هیچ تمدنی ندارند از کلیشه آمریکایی جنگ تمدن‌ها فرار کند. اولاند بار دیگر وقایع جمعه‌شب گذشته در پاریس را اقدامات جنگی خواند که در سوریه طراحی و درباره آن تصمیم‌گیری شده اما در بلژیک سازمان‌دهی شده بود و در خاک فرانسه انجام گرفت، جنگی که از نظر او از چند سال پیش آغاز شده است. او گفت: «هدف این اقدامات تروریستی یک چیز بیشتر نبود و آن پاشیدن بذر ترس و وحشت در کشور با هدف اختلاف‌افکنی بین ما و اعمال فشار بر ما برای مبارزه نکردن با تروریسم در خاورمیانه. ما با سازمانی تروریستی
- داعش- سر و کار داریم که دارای پایگاه سرزمینی، منابع مالی و توانایی نظامی است. از اوایل امسال، این سازمان اقداماتی تروریستی را در پاریس، دانمارک، تونس، مصر، لبنان، کویت، عربستان سعودی، ترکیه و لیبی انجام داده است. این سازمان همیشه مردم را هدف قرار می‌دهد. از همین رو، ضرورت از بین بردن داعش، موضوعی است که به کل جامعه بین‌المللی ربط پیدا می‌کند. بنابراین از شورای امنیت سازمان ملل می‌خواهم در بهترین زمان ممکن نشستی برای تصویب قطعنامه‌ای در همین راستا برگزار کند. اما تا زمانی که شورای امنیت سازمان ملل نشست خود را درباره ضرورت مبارزه مشترک جامعه بین‌الملل برگزار کند، فرانسه حملات خود علیه داعش را در سوریه تشدید خواهد کرد». او سپس از مبارزه جهانی با داعش در چارچوب ائتلافی بزرگ و واحد سخن راند و نه تنها متحد شدن روسیه و آمریکا را در این راستا خواستار شد بلکه گفت: «فرانسه با همه از جمله ایران، ترکیه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس صحبت خواهد کرد». او با اشاره به همزمانی حملات پاریس با نشست وین درباره آینده سوریه، مدعی شد کشورهای همسایه، قدرت‌های جهانی و کشورهای اروپایی به یک اندازه درباره این مساله وظیفه دارند. اما چارچوبی که اولاند برای دخالت در سوریه پیشنهاد کرد بسیار خطرناک به نظر می‌رسد: «من از وزیر دفاع فرانسه خواسته‌ام به موجب پیمان اتحادیه اروپا که براساس آن هرگاه یک کشور عضو مورد تجاوز قرار گرفت، همه کشورهای عضو دیگر باید همبستگی خود را با کشور مورد تجاوز قرار گرفته نشان دهند، از همتایان اروپایی برای برگزاری نشستی درخواست کند، چون دشمنی که ما را هدف قرار داد فقط دشمن فرانسه نیست بلکه دشمن اروپا نیز هست».
حالت اضطراری 3 ماهه!
اولاند در پایان از پارلمان خواست روز چهارشنبه (امروز) نشستی برای تصویب لایحه‌ای که به موجب آن حالت اضطراری در کشور 3 ماه طول خواهد کشید برگزار کند. به گفته او قوانین ناظر با حالت اضطراری در کشور باید مطابق تهدید جدید باشد، زیرا اکنون فناوری به کمک تروریست‌ها آمده است و پارلمان کشور باید براساس شرایط روز، درباره مقررات حالت اضطراری در کشور تصمیم‌گیری کند. در لایحه جدید 2 رویکرد اندیشیده شده است: نخست، بازداشت‌های خانگی. دوم، بازرسی‌های اداری.
اسد دشمن ما نیست
یکی دیگر از تغییر رویکردهای شوکه‌کننده رئیس‌جمهور فرانسه در جلسه اضطراری با پارلمان، اعلام صریح آتش‌بس سیاسی با نظام دمشق بود. از گفته‌های او یک برداشت بیشتر نمی‌شد کرد و آن اینکه بشار اسد دشمن غرب و فرانسه نیست: «در سوریه، ما به دنبال راه‌حل سیاسی برای مشکل هستیم که (این مشکل) بشار اسد نیست. دشمن ما در سوریه داعش است».رئیس‌جمهوری فرانسه همچنین در مکالمه‌ای تلفنی که دیروز با همتای ایرانی‌اش داشت، گفت: «حمله تروریست‌های داعش، حمله‌ای به همه مردم جهان بود و ما باید متحد و هماهنگ با آنان در سوریه و عراق مبارزه کنیم. اولویت باید مبارزه با تروریسم در سوریه باشد». او همچنین از بین بردن منابع مالی و تسلیحاتی تروریست‌های داعش را ضروری دانست و تاکید کرد: «تلاش می‌کنم همه کشورها را برای مبارزه نظامی با داعش متحد کنم». این در حالی است که خود فرانسه متهم است علاوه بر ارسال مقادیر زیادی سلاح حمایت‌های لجستیکی از گروه‌های تروریستی مثل ارتش آزاد سوریه و احرارالشام به عمل آورده و دیگر کشورهای متهم به تامین منابع مالی، تسلیحاتی و کمک‌های لجستیکی برای تروریست‌های تکفیری وابسته به القاعده و داعش، در سوریه و عراق و لبنان گرفته تا یمن و نیجریه و لیبی یعنی آمریکا، انگلیس، اسرائیل، عربستان، قطر، ترکیه و اردن نیز متحدان پاریس محسوب می‌شوند یا روابط بسیار نزدیکی با آن دارند.
متحد کردن آمریکا و روسیه؟
مانوئل والس، نخست‌وزیر فرانسه نیز اعلام کرد رئیس‌جمهور فرانسه هفته آینده به واشنگتن و مسکو سفر خواهد کرد تا با باراک اوباما و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهور آمریکا و روسیه دیدار و گفت‌وگو داشته باشد. خود اولاند نیز روز دوشنبه از ملاقات با ولادیمیر پوتین و باراک اوباما، همتایان روس و آمریکایی‌اش در روزهای آتی خبر داده بود که محور این دیدارها گفت‌وگو بر سر اقدامات ضدتروریستی خواهد بود. او به نمایندگان پارلمان و سناتورهای فرانسه گفت: «آمریکا و روسیه باید اختلافات خود را کنار گذاشته و برای نبرد با شبه‌نظامیان داعش با یکدیگر متحد شوند».
ناو هواپیمابر فرانسه نزدیک آب‌های سوریه
در حالی که فرانسه حملات هوایی علیه داعش را پس از حملات تروریستی پاریس افزایش داده، اولاند به ناو هواپیمابر این کشور دستور داد از حوالی دریای عمان عازم آب‌های شرق مدیترانه شود. اولاند می‌گوید به ناو هواپیمابر شارل دوگل دستور داده راهی آب‌های سوریه شود. این ناو که سمبل نیروی دریایی فرانسه و دارای
26 جنگنده روی عرشه خود است، چند روز دیگر به نزدیکی آب‌های سوریه یا لبنان خواهد رسید. در همین حال دولت فرانسه در حال اقداماتی شتابان به منظور تدارک انجام عملیات در کشورهای خارجی
هدف - احتمالا سوریه و عراق - است که در این راستا از اتحادیه اروپا درخواست کمک نظامی کرد. اما نکته اینجاست که حتی پیش از این درخواست یگان‌های نیروهای نظامی 3 کشور مدیترانه‌ای عضو ناتو و اتحادیه اروپا یعنی فرانسه، ایتالیا و اسپانیا در سواحل این کشورها به حالت آماده‌باش درآمده بودند که حال با درخواست اولاند، احتمال یک لشکرکشی از مدیترانه به قلب خاورمیانه مطرح شده است چنانکه در آدرس‌های رئیس‌جمهور فرانسه در کنگره، سوریه محل طراحی عملیات داعش معرفی شده است.