گروه سیاسی: ادبیات یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس درباره گزارش نهایی او از موضوع پی‌ام‌دی یا همان ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران، این نگرانی را ایجاد کرده که طرف مقابل به دنبال بر هم زدن توافق برجام است. به گزارش «وطن امروز»، براساس اذعان آمانو، ایران بی‌سابقه‌ترین دسترسی‌های هسته‌ای و نظامی را به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده است تا آژانس در نهایت پرونده بهانه‌جویی پی‌ام‌دی را ببندد. این موضوع یعنی مختومه شدن پی‌ام‌دی هم در توافق هسته‌ای ایران و 1+5 و هم در نامه رهبر حکیم انقلاب به روحانی برای اجرای مشروط برجام آمده است! با این حال اما درحالی که ایران بیشترین و بی‌سابقه‌ترین دسترسی‌های هسته‌ای و نظامی را به آژانس داد و در مراکز هسته‌ای و نظامی خود را بر روی آمانو و همکارانش گشود اما مدیرکل آژانس روز چهارشنبه گفت گزارش او درباره پی‌ام‌دی نه سیاه است و نه سفید. او همچنین گفت در گزارش خود درباره پی‌ام‌دی نظر قطعی نخواهد داد! مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره گزارشش درباره ابعاد ادعایی نظامی برنامه هسته‌ای ایران که قرار است هفته بعد منتشر شود گفت این گزارش نه سیاه است و نه سفید. به گزارش فارس به نقل از رویترز، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جمع خبرنگاران در وین و در اولین اظهارنظر رسمی درباره نتیجه مساله پی‌ام‌دی گفت: «گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید». وی تاکید کرد این گزارش(که قرار است این هفته منتشر شود) به نتیجه قطعی درباره موضوع فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران نخواهد رسید. یوکیا آمانو اضافه کرد: «آنچه من الان می‌توانم بگویم این است که این موضوعی نیست که بتوان آن را با بله یا خیر پاسخ داد». مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم تصریح کرد نمی‌تواند تضمین کند تمام آنچه ایران انجام می‌دهد، صلح‌آمیز باشد. وی افزود: «در جایگاهی نیستم که بتوانم اطمینان موثقی درباره نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران بدهم بنابراین نمی‌توانم نتیجه‌‌گیری کنم تمامی اقدامات هسته‌ای ایران، فعالیت‌های صلح‌آمیز است». آمانو ادامه داد: تهران بزودی توافقی را به تصویب درمی‌‌آورد که به آژانس قدرت بازرسی بیشتری از تأسیسات و برنامه هسته‌ای ایران را می‌دهد. اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پی‌ام‌دی در حالی منتشر شده است که عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد کشورمان درباره مساله پی‌ام‌دی گفت: آمانو در موضعی نیست که شخصا پی‌ام‌دی را ببندد چراکه تصمیم‌گیری برعهده شورای حکام است و وی تنها باید یافته‌ها و ارزیابی خود را ارائه دهد. عراقچی افزود: اگر گزارش به‌گونه‌ای باشد که پرونده بسته نشود به این معنی است که فعالیت‌های ما دنبال نخواهد شد. فروش اورانیوم و ادامه برجام به این موضوع وابسته است و اگر پی‌ام‌دی بسته نشود برجام متوقف می‌شود. وی با بیان اینکه ما همیشه با بدبینی پیش رفته و بدترین سناریوها را در نظر گرفته‌ایم، افزود: به ترتیبی پیش رفته‌ایم که همه فعالیت‌های ما بعد از بسته شدن پی‌ام‌دی باشد و فکر می‌کنم مجموعه تدابیر ما منجر به بسته شدن پی‌ام‌دی می‌شود. معاون وزیر امور خارجه گفت: در مذاکراتی که با آمانو و طرف آمریکایی داشتم فکر می‌کنم پی‌ام‌دی بسته شود. وی همچنین درباره اینکه اگر پرونده بسته نشود واکنش ایران چیست، گفت: گزینه‌هایی که بازگشت آن بیشتر طول می‌کشد همه بعد از پی‌ام‌دی است و تعهداتی که بازگشت سریع‌تری دارند پیش از پی‌ام‌دی خواهند بود که به سرعت به کار اولیه باز می‌گردند و این برنامه‌ریزی ماست. رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز پنجشنبه در نشست شورای حکام گفت: ما منتظر اجرای این تعهد و بسته شدن موضوع هستیم زیرا بدون آن، اجرای برجام اتفاق نخواهد افتاد. مایلیم این موضوع را روشن کنیم که این تعهد یکی از تعهدات حیاتی مندرج در برجام است. نجفی با بیان اینکه تغییر جهت بنیادین در رهیافت شورای امنیت (نسبت به برنامه هسته‌ای ایران) به شکل مطروحه در مقدمه قطعنامه 2231 باید در اینجا یعنی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز پی گرفته شود، یادآور شد: بنا بر این همه قطعنامه‌های قبلی شورای حکام که به نظر ایران اقداماتی غیرقابل توجیه و مبتنی بر انگیزه‌های سیاسی هستند باید خاتمه یابند. در شرایطی که برجام که توسط قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد تایید شده است، همکاری هسته‌ای با ایران و مواردی مانند تداوم برنامه غنی‌سازی آن شامل انتقال مواد هسته‌ای و کمک برای نوسازی رآکتور آب سنگین را مقرر می‌دارد، مفاد قطعنامه‌های گذشته شورا حاوی تصویب تعلیق، به هیچ وجه از اعتبار برخوردار نیست. به گزارش «وطن امروز»، پرونده پی‌ام‌دی در واقع بهانه افزایش فشار بر ایران بوده است. پی‌ام‌دی با تایید آژانس، برنامه هسته‌ای ایران را خطرناک جلوه داد و همین موضوع مسیر آمریکا برای تشدید فشار علیه ایران را باز کرد. در مذاکرات هسته‌ای و بویژه در برجام، این موضوع یعنی پایان بهانه‌جویی علیه برنامه هسته‌ای ایران در نظر گرفته و قرار شد در ازای اجرای تعهدات ایران مبنی بر عقب راندن برنامه هسته‌ای و چشم‌پوشی از بخش عمده‌ای از حقوق هسته‌ای، مسیر بهانه‌جویی هسته‌ای علیه ایران مسدود و پرونده پی‌ام‌دی مختومه شود. اکنون اما با اظهارات آمانو این نگرانی تشدید شده است که طرف مقابل به‌رغم برجام و عقب‌نشینی هسته‌ای ایران، اما همچنان به دنبال آن است تا مسیر بهانه جویی علیه برنامه هسته‌ای ایران را باز نگه‌دارد! این رفتار آژانس قطعا به معنای عدم حسن‌نیت طرف مقابل برای پایان مخاصمه هسته‌ای است و البته به معنای مرده به دنیا آمدن برجام نیز خواهد بود!
برآورد غربی‌ها از اظهارات آمانو
اگرچه عباس عراقچی ضمن هشدار به طرف مقابل اما امیدوار به مختومه شدن پرونده پی‌ام‌دی است اما اظهارات صریح آمانو این گمانه را تقویت کرده است که مدیرکل آژانس قصد ندارد در گزارش خود مهر تایید بر برنامه هسته‌ای ایران بزند و پرونده مطالعات ادعایی را مختومه اعلام کند. برآورد رسانه‌های غربی از اظهارات آمانو نیز همین‌گونه است. شبکه خبری بلومبرگ با اشاره به اظهارات آمانو گزارش داد: گزارش هفته آینده آمانو پرونده مربوط به «جنبه‌های نظامی ادعایی» در برنامه هسته‌ای ایران را در ابهام نگاه می‌دارد. بلومبرگ در گزارشی نوشت: «گذشته برنامه هسته‌ای ایران، ممکن است حتی با پایان یافتن تحقیقات آژانس، مبهم باقی بماند». بلومبرگ در ادامه تصریح کرد برخی از سوالات احتمالا بعد از آنکه آژانس در هفته آینده ارزیابی‌اش از برنامه هسته‌ای ایران را تکمیل می‌کند بدون پاسخ خواهند ماند. همزمان روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز یک عملیات روانی علیه ایران به راه انداخت و مدعی شد ایران همه اطلاعات مورد نیاز آژانس را در اختیار آنها قرار نداده است. روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» به نقل از دیپلمات‌های مطلع از موضوع پرونده هسته‌ای ایران به عدم ارائه اطلاعات مناسب از سوی جمهوری اسلامی پیرامون فعالیت‌های گذشته هسته‌ای اشاره کرد. وال‌استریت ژورنال نوشت: دیپلمات‌های دخیل در موضوع بازرسی‌ها گفته‌اند با وجود اینکه ایران به طور رسمی تعهدات خود را اجرا کرده با این وجود این کشور اطلاعات مناسب کمی را درباره فعالیت‌های گذشته هسته‌ای ارائه کرده است. دیپلمات‌های فوق افزودند ایران دسترسی‌های محدود به افراد مهم، اسناد و مکان‌هایی که آژانس خواهان مشاهده آنها بوده را میسر ساخته است. روزنامه یادشده نوشت: این موارد بر دامنه نگرانی قانونگذاران آمریکایی و دیگر منتقدان توافق جولای که بر این باورند تحقیق از برنامه هسته‌ای ایران فعالیت‌های سابق هسته‌ای این کشور را لاپوشانی خواهد کرد، می‌افزاید. این افراد تاکید دارند تحقیقات براساس توافق ماه جولای در مسیری است که ایران می‌تواند از پاسخ به سوال‌های سخت طفره رود. این اقدام روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال نشان می‌دهد آنها نیز در حال آماده‌سازی مقدمات برای ارائه گزارش مبهم آمانو درباره پی‌ام‌دی هستند. اکنون برجام بر لبه پرتگاه است و اگر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پی‌ام‌دی با قطعیت نظر ندهد و پرونده پی‌ام‌دی را مختومه نکند، بدون شک در پایان همه شاهد سقوط برجام خواهند بود!