سیدمحمدرضا موالی‌زاده*: از علل اساسی مطلوب نبودن فرهنگ کار در جامعه این است که بسیاری افراد در جایی مشغول کارند که متناسب با استعدادهای ذاتی و فطری آنان نیست. در ابتدا باید استعدادیابی کرد و این کار از دوران کودکی آغاز می‌شود. ایجاد شهرک‌های مهارتی به ‌منظور کشف استعدادهای نونهالان و هدایت تحصیلی آنان، کاری دقیق و علمی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته این تجربه موفق، پشتوانه سرمایه انسانی و عامل جهت‌دهی علمی نیروهای آنان شده است. اینگونه مدل‌ها می‌تواند در کشور اجرا شده و به امر هدایت تحصیلی کمک قابل توجهی کند. بی‌تردید بعد از هدایت تحصیلی، موضوع هدایت شغلی مطرح است و رشته شغلی به‌طور طبیعی باید مولود و محصول رشته تحصیلی باشد. نکته بعدی این است که متأسفانه برخی واژه‌ها در طول زمان در جامعه دچار تحول مفاهیم شده؛ به‌عنوان نمونه برداشت برخی افراد از مفهوم زرنگی این است که با درس نخواندن و بدون زحمت نمره و مدرک بگیرند یا تن ندادن به سختکوشی و روی آوردن به مشاغلی چون واسطه‌گری و کسب درآمد بالا زرنگی به حساب می‌آید. این فرهنگ اشتباه در جامعه باید به‌طور کامل متحول و رابطه منطقی و مستقیم میان میزان تلاش افراد در زمینه‌های علمی و عملی با وضع شغلی و درآمدی آنان برقرار شود. در واقع روحیه سختکوشی باید تبدیل به سکه رایج در کسب و کار شود. موضوع بعدی این است که ما دچار بیماری عنوان‌زدگی در زمینه مدارج تحصیلی و مناصب شغلی شده‌ایم و این یکی از آفات جامعه است و باید به نقطه‌ای رسید که همه مشاغل حلال و مفید از هر سطحی در جامعه، معتبر و محترم شناخته شوند بنابراین نیازمند غنی‌سازی شغلی هستیم. کارآفرینی از دیگر موضوعاتی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و بخش‌های غیردولتی را با روش‌‌های کارآفرینانه فعال‌تر کرد. اصلاح رفتارها برای حفظ و تقویت منافع ملی نیز از مسائل مهمی است که باید بدان توجه ویژه داشت. به‌طور قطع هرقدر نگاه‌ها از حوزه منافع شخصی به سمت منافع ملی گرایش بیشتری یابد، احساس مسؤولیت در افراد به‌منظور کار بیشتر و بهتر برای کشور فزونی می‌یابد و افراد منافع ملی، آرمان‌های میهنی و رشد و توسعه جامعه را بر منافع شخصی ترجیح می‌دهند. آموزه‌های اسلامی پر از توجه به عنصر سختکوشی است. تاریخ کشور هم به‌خوبی نشان می‌دهد ایرانیان مردمانی سختکوش بوده‌اند. حفر قنات و بافتن فرش حداقل 2 نمونه از سختکوشی ایرانیان است که آوازه و عنوان آنها نزد جهانیان به نام ایران ثبت شده است. چنا‌نچه جوانان آینده‌ساز کشور می‌خواهند در زندگی موفق شوند و در جامعه مؤثر باشند باید به پدران و نسل‌های گذشته خود تأسی کنند. راه برون‌رفت از مشکلات، تحقق بالندگی و شکوفایی اقتصاد کشور تنها با احیای فرهنگ کار و سختکوشی هدفدار امکان‌پذیر است.
*معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون
کار و رفاه اجتماعی