گروه اجتماعی: مدتی است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور ارتقای استانداردهای پرستاری 2 طرح را با عناوین «کمک پرستار» و «تربیت پرستار» در بیمارستانهای دولتی و خصوصی در دستور کار خود قرار داده است اما هرچه به اجرایی شدن این برنامهها نزدیکتر میشویم صدای مخالفت منتقدان جامعه پرستاری و تعدادی از نمایندگان مجلس با تربیت پرستار و کمک پرستار با توجه به سبک و سیاق جدید وزارت بهداشت برای تربیت این قشر از جامعه بیشتر به گوش میرسد. وزارت بهداشت با هدف جبران کمبود نیروی پرستاری اجرای این طرح را در دستور کار خود قرار داد و طرحهای ویژهای را برای عملیاتی شدن آن آماده کرد، اما هنوز این طرح به مرحله اجرا نرسیده که با موج گسترده مخالفت پرستاران روبهرو شده است و منتقدان اجرای چنین برنامههایی را چالش جدی برای حوزه سلامت میدانند. رئیس شورایعالی نظام پرستاری و قائممقام سازمان نظام پرستاری که زبان گویای این قشر محسوب میشوند تا به امروز چندین بار از طریق تریبونهای گوناگون رسانهای خواستار لغو طرح کمک پرستاری و تجدید نظر درباره طرحی شدند که تحقیر جامعه پرستاری را دنبال میکنند.
دغدغههای قدیمی جامعه پرستاری
چشمپوشی از پرستاران در طرح تحول سلامت همزمان با طرح تحول سلامت اجرای تعرفههای خدمات سلامت به عنوان گام سوم این طرح، پرستاران که از جمله تاثیرگذارترین گروهها در بدنه بهداشت و درمان به حساب میآیند را برای به اجرا درآمدن تعرفههای برزمین مانده پرستاری امیدوارتر کرد اما نهتنها تعرفهها در حوزه پرستاری دستخوش تغییرات نشده است بلکه ساز وکارهای تربیت نیروی پرستاری در قالب طرحهای تازه وزارت بهداشت با مواردی روبهرو شد که بهزعم جامعه پرستاری مقابله این وزارتخانه با پرستاران به حساب میآید. پرستاران که تا به حال اعتراضات صنفی نسبت به وضعیت کارانهها و افزایش ساعات کاری خود به دنبال اجرای طرح تحول و ثابت ماندن میزان دریافتیشان انجام دادهاند بر این باورند که وزارت بهداشت با تربیت کمک پرستاران و بهیاران تلاش میکند تا از پاسخگویی به جامعه پرستاری طفره رود.
باز شدن پای بهیار بر بالین بیمار
اما در آن سوی ماجرا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمبود پرستار را دلیل اصلی اجرای این طرحها اعلام کرد و با هدف استانداردسازی نسبت تختهای بیمارستانی با تعداد نیروهای پرستاری، جذب و آموزش نیروهای کمک پرستاری و بهیاری را با کمک مراکز آموزشی و درمانی پیشنهاد داده است، چراکه در حال حاضر میزان فعالیت پرستاران افزایش پیدا کرده و انجام بسیاری از کارهای ساده مراقبت از بیماران به همراهان محول میشود که در صورت حضور بهیاران بر بالین بیماران انجام چنین کارهایی به آنها سپرده خواهد شد.
آموزش بیمارستانی پرستار فاجعهبار است
این در حالی است که جامعه پرستاری تربیت بهیاران و نیروهای کمک پرستاری به شیوههای غیرآکادمیک و تنها با گذراندن دورههایی که در بیمارستانها برگزار شود را خطری جدی برای حوزه سلامت میداند که نهتنها شأن جامعه پرستاری و وجهه اجتماعی این شغل را خدشهدار خواهد کرد بلکه تبعات و آسیبهایی نیز برای بیماران به دنبال خواهد داشت. موضوعی که عابد فتاحی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس آن را فاجعهبار توصیف کرده است. فتاحی درباره ابلاغ آییننامه تربیت پرستار در بیمارستانهای دولتی و خصوصی، گفته است:« بشدت مخالف ابلاغ این آییننامه هستم، چراکه اگر قرار باشد هر بیمارستان دولتی و خصوصی برای خود پرستار بگیرد و از راههای گوناگون آن را جذب کند و آموزشهای غیراصولی و غیراستاندارد ارائه دهد، برای سیستم سلامت و بهداشت فاجعهای بزرگ ایجاد میشود».
درآمدزایی کلان از تربیت پرستار
علاوه بر این روز گذشته – یکشنبه - رئیس شورایعالی نظام پرستاری بار دیگر با اشاره به درآمدزایی کلان با اجرایی شدن این طرح گفته است: هدف اصلی این طرح درآمدزایی کلان از تربیت پرستاران تجربی است. طاهره زاهدصفت، رئیس شورایعالی نظام پرستاری در اینباره اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که جامعه پرستاری کشور در چند سال گذشته با آن دست و پنجه نرم میکند پیدایش و تصویب طرحهای نوظهور در وزارت بهداشت بدون در نظر گرفتن زیرساختهای لازم با توجه به نیاز اصلی صاحبان فرآیند در این حرفه است.
وی با اعلام نگرانیهای خود خاطرنشان کرده است آنچه در این شرایط حساس و بحرانی بیش از همه چیز نگرانکننده است تصویب و اجرای 2 طرح «کمک پرستار» و دیگری «تربیت پرستار در بیمارستانهای دولتی و خصوصی» است که متاسفانه به نظر میرسد ارائه چنین دستوالعملهایی از سوی وزارت بهداشت ضمن ایجاد نارضایتی در این گروه، قداست حرفه پرستاری را به چالش میکشاند. رئیس شورایعالی نظام پرستاری تاکید کرد: بازخورد چنین تصمیماتی به صورت یکطرفه و بدون رضایتمندی بدنه جامعه پرستاری بر هم زننده هرگونه آرامش و حذف کیفیت در صحنه مراقبت است. به باور زاهدصفت به نظر میرسد در لوای چنین تصمیماتی درآمدزایی کلان جهت تربیت پرستاران تجربی در کوتاهترین مدت نهفته است که آسیبهای جبرانناپذیری به دنبال دارد و اینکه با توجه به شرایط کنونی پرستاری کشور، خواستهها و انتظاراتی مطرح است که بر همه ما چه در جایگاه سازمان صنفی و چه به عنوان رئیس دانشکده و در جایگاه معاونت پرستاری و مدیران پرستاری استان و بیمارستانها همه و همه باید به سرنوشت این حرفه حساس باشیم.
سکوت وزارت بهداشت و نارضایتی پرستاران
به هر روی شواهد و شرایط موجود نشان میدهد که این روزها اجرایی شدن طرح آموزش و بهکارگیری کمک پرستار و تربیت نیروی پرستاری در بیمارستانها به چالش مهمی در حوزه سلامت تبدیل شده است که از یک سو وزارت بهداشت دلایل و عوامل خود را برای اجرا کردن اینگونه طرحها بیان و تمامقد از آن دفاع میکند و از طرف دیگر جامعه پرستاری که بخش مهمی از کادر درمانی بیمارستانها را تشکیل میدهند هم در تلاش هستند تا به روشهای گوناگون صدای نارضایتی خود را با دلایل و مستندات خود به گوش مدیران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برسانند. جالب اینجاست که تا به امروز بهرغم واکنشهای گوناگون از طریق جامعه پرستاری هیچ مقام مسؤولی در وزارت بهداشت و دستگاه سلامت کشور به این نارضایتیها پاسخ نداده است. بیشک در روزهای آینده با توجه به اهمیت این موضوع برای حوزه سلامت کشور باید شاهد رویدادهای مهمی در بخش درمان و بویژه پرستاری کشور باشیم.