عبدالباری عطوان*: حنان الفتلاوی، رئیس فراکسیون «اراده» در پارلمان عراق اعلام کرد اطلاعاتی در اختیار دارد که از استقرار 100هزار نیروی عربی و آمریکایی به‌بهانه سرکوب گروه تروریستی داعش، سخن می‌گوید.  وی همچنین تأکید کرد سناتور جان مک‌کین در جریان سفر اخیرش به بغداد، به حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق اطلاع داده است دستور اعزام این نیروها صادر شده است. باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا دوشنبه درباره برنامه‌های جدید کشورش در عراق و سوریه سخنرانی کرد. در حالی ‌که دولت اوباما درقبال بحران ورود نیروهای ترکیه به عراق و استقرار آنها نزدیک موصل و همچنین تهدیدهای عراقی‌ها به بمباران این نیروها سکوت اختیار کرده است، عراقی‌ها اقدام ترکیه را به‌ مثابه نقض حاکمیت کشورشان می‌دانند؛ حاکمیتی که از زمان لشکرکشی آمریکا به این کشور در سال 2003 به باد رفت. اهداف واقعی نهفته پشت این تحرکات چیست؟ کدام کشورهای عربی و منطقه‌ای نظامیان خود را برای پیوستن به ائتلاف «زمینی» جدید که آمریکا پس از ائتلاف هوایی درصدد تشکیل آن است، اعزام می‌کنند؟ آیا همان‌گونه که سناتور مک‌کین گفته است، نیروهای آمریکایی 10 درصد از این نیروها را شامل می‌شوند یا بیشتر؟ و چرا الان؟ ریشه‌کن کردن گروه تروریستی داعش عملیات ساده‌ای نیست علاوه بر اینکه نتایج آن تضمین شده نیست ولی پرسش فرضی درباره جایگزینی است که آمریکا برای این داعش انتخاب می‌کند و شکل جغرافیایی منطقه‌ای که داعش در شمال غرب عراق و شمال شرق سوریه به اشغال خود درآورده است، چگونه خواهد بود؟ جان بولتون، یکی از بارزترین تندروهای نومحافظه‌کار و نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل متحد در دوران ریاست‌جمهوری جورج بوش، در مقاله‌ای که روز یکشنبه در روزنامه «نیویورک‌تایمز» منتشر شد، به برخی از این پرسش‌ها پاسخ داده است.  بولتون در این مقاله نوشته است: سوریه و عراقی که ما آنها را می‌شناسیم به پایان رسیده‌اند و گزینه جایگزین داعش ایجاد «کشوری سنی» توسط آمریکا و همپیمانان عربش است که موازی با دولت کردی در شمال عراق است و این دولت تحت کنترل حزب «بعث» با دو شاخه عراقی و سوری خواهد بود. دیدگاه بولتون درباره این دولت این است که اسباب بقا را دارد که همان برخورداری از نفت (13 چاه نفتی در عراق و 170 چاه نفتی در سوریه) است. این دولت با نظارت آمریکا درباره چاه‌های نفت با کردها توافق می‌کند ولی به‌عقیده وی، عربستان‌سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس تا زمان تأسیس این دولت، نیازهای آن را تأمین می‌کنند.  بولتون تصریح می‌کند این دولت سنی برای چند سال آینده دولتی دموکراتیک نخواهد بود و با گروه‌های افراطی خواهد جنگید. بولتون که اکنون در بنیاد اینترپرایز- یکی از مهم‌ترین مراکز پژوهشی نزدیک به حاکمیت آمریکا- فعالیت می‌کند به‌گزاف سخن نمی‌گوید بلکه او درباره طرحی برنامه‌ریزی شده سخن می‌گوید که در انتظار عملی شدن است. بعید نمی‌دانیم نیروهای ترکیه که در حال حاضر نزدیک موصل مستقر شده‌اند، «نوک پیکان» حمله جدید به داعش باشند که با هماهنگی مستقیم دولت آمریکا و استقبال آن صورت گرفته است. همچنین بعید نمی‌دانیم نیروهایی از عربستان، امارات، اردن و چه‌بسا مصر به آنها ملحق شوند. این امر یادآور سخن 2 هفته پیش «انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجه امارات عربی متحده است که بدون هیچ مناسبتی از آمادگی کشورش برای مشارکت در حمله زمینی علیه داعش سخن گفت. توافقنامه «سایکس پیکو» که دقیقا 100 سال پیش دولت عثمانی را تقسیم و تجزیه کرد، اکنون عمر فرضی آن به پایان رسیده است و به نظر می‌رسد در حال حاضر تلاش‌هایی برای ترسیم مجدد مرزها و نیز تجزیه کشورهای منطقه و مشخصا عراق و سوریه و ایجاد کشورهایی جدید براساس طایفه و نژاد صورت می‌گیرد. کشورهای عربی فعالانه در اجرای توافقنامه سایکس پیکو و با تحریک انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها و برای انقلاب علیه ملت بیمار عثمانی، به این اعتبار که کشورهای عربی تحت اشغال ترکیه هستند، مشارکت کردند و اکنون نیز همین کشورها و برخی دیگر، تحت لوای «طایفه سنی» قصد مداخله نظامی دارند. عرب‌ها در توافقنامه سایکس پیکو فریب بزرگی خوردند و همچنان دارند بهای گزاف این نیرنگ را می‌‌پردازند ولی سوال این است: حجم خسارت‌های ناشی از فریب طایفه‌ای جدید چقدر خواهد بود؟
*تحلیلگر برجسته جهان عرب