در بین مدارسی که توسط «مسیونرهای» خارجی در ایران تأسیس شد، فرانسویان جایگاه ویژه‌ای دارند. اینان نه‌تنها بیشترین مدارس مذهبی را در کشورمان ایجاد کردند، بلکه فعالیت چشمگیری در توسعه فرهنگ و جذب جوانان ایرانی از خود بروز دادند. عمده‌ترین مدارس فرانسوی در ایران عبارت بودند از: مدرسه «سن‌لوئی»، «فرانکو پرسان»، «سن‌ژوزف»، «آلیانس بنی اسرائلیت».
مدرسه سن‌لوئی
این مدرسه توسط «مسیون لازاریست‌ها» که یکی از فرق مسیحیان کاتولیک بودند در سال 1862 م (1278 ق – 1241 ش) برای پسران تأسیس شد. هدف این مدرسه در ابتدا جذب ارمنیان ایران و تغییر آیین آنها به مذهب کاتولیک بود. در آغاز مدرسه دارای 5 کلاس بود و دانش‌آموزان پس از گذراندن کلاس‌های اول تا چهارم تصدیقنامه خود را از وزارت معارف دریافت می‌کردند ولی در پایان کلاس پنجم تصدیقنامه ابتدایی فرانسه به آنها داده می‌شد. شرایط پذیرش رایگان شاگردان برای مقطع متوسطه عبارت بود از نداشتن استطاعت مالی و دارا بودن تصدیق دوره ابتدایی. مدرسه موظف بود هر ماه صورتی از ورقه تحصیلی شاگردان را به وزارت معارف ارسال کند. 1
مدرسه فرانکو پرسان
این مدرسه در سال 1287 ش (1908 م) به وسیله «مسیو یوسف‌ خان ریشارد» (مؤدب الملک) تأسیس شد. او در ابتدا این مدرسه را به صورت کلاس خصوصی در منزل خود تأسیس کرد ولی با استقبال مردم چند سال بعد به یکی از اولین مدارس دخترانه عصر مشروطیت تبدیل شد. از سال 1295 ش عده‌ای از فارغ‌التحصیلان دختر این مدرسه برای معلمی تربیت می‌شدند و دیپلم خود را از وزارت معارف اخذ می‌کردند. این مدرسه از سال 1313 ش تحت مدیریت «مسیو هاز» اداره می‌شد و پس از شهریور 1320 ش به نام مدرسه «رازی» تغییر نام داد و توسط معلمان ایرانی اداره شد.
مدرسه سن‌ژوزف
این مدرسه در سال 1265 ش (1887م) توسط «مسیون کاتولیک‌های فرانسوی» در تهران  فعالیت خود را آغاز کرد. محل مدرسه در خیابان «ارامنه» تهران قرار داشت و فقط مقطع ابتدایی را دارا بود. این مدرسه در ابتدا فقط دانش‌آموزان دختر را می‌پذیرفت ولی بعدها کلاس‌هــای جداگانه‌ای برای پسرها تشکیل داد. در سال 1308 تعداد دانش‌آموزان مدرسه 99 دختر و 33 پسر گزارش شده است. این مدرسه اعانه از وزارت معارف دریافت می‌کرد و موظف به اجرای پروگرام وزارت معارف بود و باید دروس مورد قبول وزارت علوم را تدریس می‌کرد. این مدرسه بعدها به نام دبستان و دبیرستان «منوچهری» به رسمیت شناخته شد ولی از 1320ش به بعد از فعالیت مؤسسات خارجی جلوگیری به عمل آمد و مدرسه تعطیل شد، ولی کلاس‌های فرانسه برای اطفال خارجی همچنان دایر بود. در سال 1332 ش بخش فارسی آن نیز با نام دبستان و دبیرستان «ژاندارک» با مدیریت خانم «بدرالملوک پازارگادی» شروع به کار کرد. 2    
مدرسه ژاندارک
این مدرسه توسط دختران «تارک دنیا» برای تحصیل دختران ارمنی و اقلیت‌های مذهبی تأسیس شد و به صورت «دارالایتام» اداره می‌شد. بعدها نام «ژاندارک» را برای خود برگزید و دارای دوره ابتدایی و متوسط بود. از عصر ناصری به بعد از دختران مسلمان نیز ثبت‌نام به‌عمل آورد و در آن، کلاس درس مسلما‌ن‌ها و ارامنه جداگانه بود. در کلاس درس ارامنه، فارسی تدریس نمی‌شد. از سال 1304 زبان فارسی را بنا به بخشنامه وزارت علوم به طور متفرقه در دروس خود گنجاند.
مدارس آلیانس بنی اسرائلیت
این مدرسه براساس گردآوری فرزندان یهودیان ایران در یک مرکز آموزش‌ بنیان گذارده شد و نمایندگان «آلیانس اسرائلیت» پس از ملاقات با ناصرالدین‌شاه در سفر او به فرنگ (1873 م/1290 ق) از او اجازه تأسیس مدرسه را کسب کردند. بنابراین در سال 1898م/ 1315 ق این مدرسه توسط «مسیو کازس» که از بیروت فرستاده شده بود تأسیس شد و اکثر قریب به اتفاق دانش‌آموزان آن به طور رایگان پذیرفته می‌شدند و لوازم و کتب تدریس فرانسه را از پاریس به تهران آورده و برای تعلیم زبان یهودی 2 نفر روحانی یهودی تعیین شدند. برای تدریس فارسی نیز چند نفر معلم مسلمان استخدام شدند. عموم این مدارس مختلط بودند. این مدارس پروگرام وزارت علوم را رعایت نمی‌کردند. با آغاز جنگ اول جهانی و برهم خوردن اوضاع مالی تجار یهودی در ایران، مدارس به حالت تعطیل درآمد و بعد از آن نیز به شکل قبل افتتاح شد. این مدرسه هم مانند دیگر مدارس خارجی در زمان پهلوی اول تعطیل و بعد از شهریور 1320 با نام مدارس «ملی اتحاد» گشوده شد. 3    
پی‌نوشت: ----------------------
1- مکاتبات مدرسه «سن‌لوئی» به وزارت معارف، موجود در آرشیو سازمان اسناد ملی ایران
2- گنجینه اسناد، فصلنامه تحقیقات تاریخی، مقاله «مدارس فرانسوی»، انسیه شیخ رضایی
3- همان، ص 99