گروه بین الملل: سفر دیپلماتیک رهبر مهمترین حزب سیاسی کردگرای ترکیه به مسکو آن هم در اوج خصومت ترکیه و روسیه از نگاه اغلب کارشناسان مسائل آناتولی به آغاز روند نهایی جنگ داخلی و تجزیه ترکیه منجر خواهد شد. صلاحالدین دمیرتاش، رهبر مشترک حزب دموکراتیک خلقها، چهارمین حزب پارلمان ترکیه صبح دیروز پس از ورود به مسکو با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیدار کرد و در همان ابتدا از نقش آنکارا در سقوط بمبافکن سوخو-24 روسی بر فراز آسمان سوریه انتقاد کرد. به گزارش راشاتودی، دمیرتاش به لاوروف گفت: «ما از همان روزهای اول به عنوان یک حزب اپوزیسیون در ترکیه اعلام کردیم که از بد شدن رابطه با روسیه حمایت نمیکنیم. ما از اقدام ترکیه در سقوط هواپیمای روسیه انتقاد کردیم. اختلاف میان کشورها همیشه اتفاق میافتد اما باید درها را برای رفع اختلاف میان کشورها باز گذاشت». این در حالی است که از ابتدای سال 2015 با اوجگیری دیکتاتوری رجب طیباردوغان در راس حکومت، بسیاری از شواهد حاکی از آن بودهاند که او در حال سوق دادن ترکیه به جنگهای داخلی و خارجی است. امروز دستکم 15 شهر کردنشین در شرق و جنوب شرقی ترکیه در وضعیت جنگی به سر میبرند و تحت محاصره یا حکومت نظامی ارتش ترکیه قرار دارند و طی ماه دسامبر برخوردهای متعددی میان مردم و نیروهای دولتی در این مناطق رخ داده که به مرگ حدود 200 فعال کرد و بیش از 10 پلیس و سرباز ارتش منجر شده است. گفته میشود قرار است استانهای کردنشین در آغاز سال جدید میلادی به شکل یکطرفه اعلام خودمختاری کنند. دمیرتاش پیش از سفر به روسیه به اردوغان هشدار داده بود که با ورود تانکها به شهرها صلح به دست نمیآید. جنگ داخلی ترکیه حتی فعالان سیاسی ترک را نسبت به موجودیت کشور نگران کرده و به انتقاد از سیاستهای اردوغان و احمد داووداوغلو واداشته است به طوری که رئیس فراکسیون حزب جمهوریخواه خلق، سومین حزب پارلمان گفته است که مساله کردهای ترکیه با حفر خندق و حضور تانک در مناطق شهری حلوفصل نخواهد شد و برای حل و فصل صلحآمیز مسائل باید میز مذاکرات و کانالهای گفتوگو فعال شود. تانری گولو میگوید: «حکومت نظامی در سور- مرکز تجاری مناطق کردنشین ترکیه- وارد روز نوزدهم شده است. این حکومت نظامیها به تمام مردم منطقه آسیبی جدی وارد کرده است. شهروندان کرد ترکیه از حل و فصل این بحران ناامید هستند. حکومت که توسط حزب عدالت و توسعه هدایت میشود با کینهتوزی عمل میکند. این کینهتوزی را در ادبیات این روزهای نخستوزیر، رئیسجمهور و سایر مقامات حکومتی ترکیه میتوان به وضوح مشاهده کرد. ما این ادبیات را در دوران کودتا تجربه کرده بودیم. به کار بردن اصلاحاتی مانند نابودی، از بین بردن و پاکسازی که این روزها توسط دولتمردان استفاده میشود امیدها برای حل و فصل صلحآمیز اختلافات را از بین برده است. آنچه در جنوب شرق ترکیه اتفاق میافتد یک بعد حقوق بشری نیز گرفته است.» در چنین شرایطی حزب حاکم عدالت و توسعه از سفر دمیرتاش به روسیه احساس خطر کرده است و به همین دلیل دیروز حکم تعقیب قضایی علیه او به علت «تشویق به شورش» از سوی دفتر دادستانی کل دیاربکر صادر شد. به گزارش دیلی صباح، دفتر دادستانی کل دیاربکر به خاطر اظهاراتی در حمایت از خندقها و سنگرها و تشویق کردها به شورش خوانده است، اقدام به تعقیب قضایی دمیرتاش و 4 چهره سیاسی برجسته اکراد در این کشور کرد که پس از دمیرتاش عبارتند از:کامران یوکسک رئیس مشترک حزب مناطق دموکراتیک (DBP)، ارطغرل کورکچو سخنگوی کنگره دموکراتیک خلق (HDK) و خطیب و دجله و سلما ایرماک رؤسای مشترک کنگره جامعه دموکراتیک (DTK). قرار است دفتر دادستانی کل دیاربکر خلاصه پرونده را به وزارت دادگستری ارسال کرده و لغو مصونیت قضایی برای دمیرتاش، کورکچو و ایرماک درخواست کند که میتواند منجر به فرار او از ترکیه به روسیه، سوریه یا عراق شود.
تجدید اتحاد روسها و کردها علیه ترکیه
کارشناسان معتقدند رهبر جوان حزب دموکراتیک خلقها عملا جای عبدالله اوجالان – رهبر سابق پکک - را به عنوان پیشدار مبارزه کردها با دولت آنکارا گرفته است و سفر او به مسکو به معنای آغاز یک اتحاد سیاسی نظامی جدید میان روسها و کردهاست که سابقهای تاریخی دارد. کرملین در 2 مقطع قرن بیستم ابتدا در آخرین سالهای روسیه تزاری علیه عثمانی و سپس در فاصله جنگ دوم جهانی تا فروپاشی شوروی علیه پانترکیستهای آنکارا که متحد آمریکا بودند،
با کردها متحد شد. همین موضوع باعث شد حدود 2 میلیون مخالف کرد در دهه 1990 توسط ترکیه اخراج شده و با حمایت حافظ اسد رئیسجمهور سابق سوریه به شمال این کشور پناه ببرند. حال در بحرانیترین روزهای روابط روسیه با ترکیه، احتمال همکاری گسترده مسکو با حزب دموکراتیک خلقها و پکک که عملا شاخه نظامی آن محسوب میشود مطرح شده است. به گزارش کردپرس، از جمله اهداف دیدار دمیرتاش از مسکو گشایش دفتر نمایندگی حزب «هدپ» در روسیه است. از طرف دیگر روسیه یکی از کشورهایی است که پکک را یک سازمان تروریستی نمیداند. گشایش دفتر مزبور در شرایطی که دمیرتاش و چند رهبر کرد دیگر تحت تعقیب قضایی آنکارا قرار گرفتهاند میتواند به معنای فرماندهی عملیات تجزیه ترکیه از مسکو باشد. موراد بیلهان، نایب رئیس موسسه تحقیقاتی TASAM در استانبول به صدای آمریکا گفته است: «سفر دمیرتاش به مسکو ممکن است این ترس را در ترکیه ایجاد کند که حمایتهای روسیه فراتر از حزب قانونی دموکراتیک خلقها رفته و پکک را نیز شامل شود. مسکو رابطهای طولانی با پکک دارد و ممکن است از آن بهعنوان شمشیر داموکلس علیه آنکارا استفاده کند، علاوه بر آن روسیه هیچوقت از پکک بهعنوان یک سازمان تروریستی نام نبرده است». همچنین آتیلا یاسیلادا، مشاور گروه تحقیقاتی گلوبال سورس معتقد است ممکن است روسیه حتی پا را فراتر بگذارد و از حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه یا PYD نزدیک به پکک نیز حمایت کند. او به ترکیه هشدار داد خشمگین کردن کردهای سوریه و ترکیه نتیجه عکس دارد و ممکن است هرکسی مانند روسیه را که آرزو دارد به ترکیه آسیب برساند، از «پید» و «پکک» علیه این کشور استفاده کند. از نظر یاسیلادا حتی با وجود آنکه کردهای
سوریه این روزها روابط نزدیکی با آمریکا برقرار کردهاند اما ادامه خصومت اردوغان به عنوان متحد اوباما با کردها میتواند منجر به موضعگیری آنها علیه آمریکا شود چنان که روسیه ارسال سلاح برای آنها را آغاز کرده است.
انفجار در فرودگاه استانبول
دیروز براثر انفجار در فرودگاه صبیحا گوکچن استانبول 2 تن زخمی شدند. علت این انفجار که بامداد چهارشنبه در نزدیکی محل توقف هواپیماهای متعلق به شرکت پگاسوس در محوطه فرودگاه صبیحا گوکچن روی داد، مشخص نشده است. فرودگاه بینالمللی صبیحه گوکچن در بیانیه کوتاهی بعد از این اتفاق اعلام کرد، هیچ مشکلی برای فرود یا برخاستن هواپیماهای این فرودگاه وجود ندارد و تحقیقات درباره علت انفجار در حال انجام است.