گروه سیاسی: اگر تا پیش از این نگرانی‌ها درباره تبعات و آثار زیانبار متن ضعیف و حفره‌های فراوان برجام بود، اگر عقلای کشور و جریان‌های داخلی نسبت به هزینه‌های دفاعی و امنیتی باز کردن دروازه مراکز نظامی و هسته‌ای کشور هشدار می‌دادند؛ اگر فاجعه گزارش آمانو و اعلام گناهکاری ایران به خاطر ادعای تلاش برای ساخت سلاح اتمی که محور قطعنامه شورای حکام نیز شد، افسوس ریش‌سفیدان قوم به خاطر بی‌تدبیری و سهل‌اندیشی مجریان را باعث شد اما اکنون جامعه ایرانی در حیرت از یک رفتار عجیب است که اگرچه پیش از این برای ما رسانه‌ای‌ها آشکار شده بود اما اکنون می‌تواند به وضوح در معرض دید همه مردم ایران قرار گیرد!
به گزارش «وطن امروز»، این واقعیت تلخ، انفعال و عدم حساسیت وزارت امور خارجه و عوامل تحمیل برجام به کشور نسبت به نقض برجام توسط دولت آمریکا از طریق امضای مصوبه محدودیت تردد به آمریکا با امضای باراک اوباماست! پس از آنکه رئیس‌جمهور آمریکا برخلاف برجام، به 2 سال مذاکرات هسته‌ای با ایران دهن‌کجی کرد و مصوبه‌ای را امضا کرد که ماهیت آن جلوگیری از عادی شدن تجارت با ایران و تعطیلی صنعت گردشگری ایران بود؛ انتظار عمومی آن بود که وزارت امور خارجه ایران که برجام محصول مدیریت آنان در 2 سال مذاکره با طرف آمریکایی بود، واکنشی قاطع به این نقض عهد نشان داده، تعهدات ایران در برجام را معلق کرده و به کمیسیون مشترک برجام شکایت ببرد تا با توجه به اعتراض اروپایی‌ها به این مصوبه، شرایط برای تحمیل این اعتراض به آمریکا فراهم شده، اجرای مصوبه به محاق رفته و درس عبرتی برای آمریکا باشد تا دیگر ابزارهای خود برای تحمیل تحریم‌های پسا برجامی را به کار نیندازد.
کارشناسان در تهران معتقدند مصوبه باراک اوباما در چند حوزه، صدمات جبران‌ناپذیری به ایران وارد خواهد کرد. نخست، مانع از سرگیری مراودات اقتصادی با ایران شده و کشورهای بزرگ و صنعتی جهان را از برقراری مناسبات تجاری با ایران منع می‌کند.
دوم، به دلیل ممانعت شهروندان 38 کشور دنیا- که عمدتا هم کشورهای توسعه‌یافته اروپایی و آسیایی هستند- از سفر به ایران، تقریبا صنعت توریسم ایران در آستانه ورشکستگی قرار می‌گیرد و ضربه‌ای به مراتب شدید‌تر از دوران تحریم به فعالان این حوزه وارد خواهد شد.
سوم؛ مراودات مراکز علمی و دانشگاهی نیز به طور کامل در آستانه تعطیلی قرار خواهد گرفت و تقریبا ارتباطات علمی میان ایران و کشورهای معتبر اروپایی و آسیایی تعطیل خواهد شد!
همین موارد نشان می‌دهد آمریکایی‌ها یک رژیم تحریم‌های کشنده علیه ایران در دستور کار دارند که به‌رغم برجام و تعطیلی بخش عمده‌ای از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تلاش می‌کند فشار اقتصادی فراوانی بر گرده اقتصاد ایران تحمیل کند! در واقع اگر پیش از این تحریم‌ها درباره فروش نفت و انتقال پول آن به درون کشور بود اما اکنون تحریم‌ها در حوزه عدم سرمایه‌گذاری در ایران و تعطیل کردن صنعت پرسود گردشگری در ایران است!
البته آمریکایی‌ها شرایط را برای بهانه‌جویی علیه سیستم بانکی ایران نیز فراهم کرده‌اند. اوباما اخیرا مصوبه‌ای را امضا کرده است که براساس آن هرگونه مراودات بانکی با حزب‌الله لبنان منجر به تحریم و مجازات بانک مزبور از سوی ایالات متحده آمریکا خواهد شد.
با در نظر گرفتن این واقعیت، تقریبا برای کارشناسان و تحلیلگران مسجل شده اراده‌ای در آمریکا وجود دارد که تلاش می‌کند تحریم و فشار اقتصادی بر ایران را ادامه دهد. اگرچه براساس برجام، آنها ناگزیرند فشارهای بانکی بر ایران را بردارند اما مجاری دیگری برای اعمال فشار بر ایران وجود دارد که آمریکایی‌ها در حال استفاده از آن هستند.
این یک کلاهبرداری بزرگ است! آنها بر اساس برجام باعث عقب‌نشینی ایران از حقوق هسته‌ای خود شدند اما در عمل در حال جایگزین کردن بسته فشارهای قبلی با بسته فشارها و تحریم‌های جدید هستند! تاسف و حیرت افکار عمومی در ایران البته به خاطر این بدعهدی آمریکایی‌ها نیست چراکه ماهیت آمریکا برای مردم هوشیار ایران مشخص است. آنچه تعجب و تامل مردم ایران را به دنبال داشته است، رفتار عجیب مسؤولان وزارت امور خارجه و عاملان برجام در ایران است که در مقابل این کلاهبرداری بزرگ رفتار منفعلانه نشان داده و بدتر از آن، در حال توجیه کردن و تخفیف دادن به این اقدام آمریکایی‌ها هستند. عباس عراقچی طی روزهای پس از امضای تحریم جدید توسط اوباما، تلاش زیادی کرد تا این ماجرا را توجیه کند. عراقچی با استناد به نامه غیرالزام‌آور جان‌کری به جواد ظریف مدعی شد آنها تضمین کرده‌اند این قانون اجرا نشود! این اظهارنظر حیرت‌آور تعجب عمومی در ایران را به دنبال داشت! کنگره آمریکا مصوبه تحریم جدید علیه ایران تصویب کرد و این مصوبه در قالب لایحه بودجه 2016 توسط باراک اوباما رئیس‌جمهور این کشور امضا شد! جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز تاکید کرده است این مصوبه لازم‌الاجراست و به قانون رایج در آمریکا تبدیل شده است! اما عباس عراقچی مدعی است جان کری تضمین‌هایی درباره این تحریم جدید به جواد ظریف داده است! این سوپر استدلال عراقچی- که البته مایه تاسف نیز هست- در ایران با واکنش‌هایی همراه شد که در این میان یک پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، پاسخی ظریف به همکاران وزیر خارجه داده است. حسین دهباشی در نوشته‌ای به رفتار نادرست وزارت امور خارجه در مقابل مصوبه اخیر آمریکا اعتراض کرد. دهباشی با استناد به متن مصوبه اخیر آمریکا توضیح داد مردم 38 کشور دنیا دیگر نمی‌توانند به ایران بیایند؛ اما دستگاه وزارت امور خارجه ایران نسبت به این موضوع حساسیت نشان نمی‌دهد و استدلال‌های عجیب مطرح می‌کند. او خطاب به ظریف و در انتقاد از توجیهات عراقچی که نامه کری به ظریف را تضمینی برای عدم اجرای مصوبه اخیر دانسته؛ نوشته است: حالا سوال است دیگر! با این «تضمین محکم و کافی» و مستظهر به تایید جناب آقای عراقچی، به نظرتان اگر فی‌المثل خلبان بخت‌برگشته شرکت لوفت‌هانزا یا ژاپن‌ایرلاین که توک‌پایی مسافرانی را به فرودگاه مهرآباد می‌رساند و بازمی‌گردد؛ یا آن یکی استاد یا پزشک یا پیشه‌ور یا صنعتگر یا ایرانگردی که از 5 سال قبل غلطی کرده و به اصفهان نصف‌جهان ما میهمان شده‌اند؛ یک کپی از ضمانتنامه آقای کری را به‌جای اخذ روادید، بگذارد لای گذرنامه و گذرنامه‌اش را بدهد دست مامور مرزبانی ایالات متحده؛ نه! خدایی! قضیه حل است دیگر! بله؟!
این قبیل انتقادات و کنایه‌های طیف‌های مختلف جامعه نسبت به رخوت یا به اصطلاح، «ماله‌کشی» وزارت امور خارجه بر نقض برجام نشان می‌دهد افکار عمومی به وضوح واقعیت ماجرا را درک کرده است با این حال اما وزارت امور خارجه گویا در عالم دیگری است چراکه جواد ظریف نیز دیروز به گونه‌ای سخن گفت که باز هم همانند اظهارات آقای عراقچی قابل تامل است.
آقای وزیر نقض برجام توسط آمریکا را با نامه جان کری مطرح کرد. ظریف با بیان اینکه وزیر خارجه آمریکا گفته است «اجازه نخواهد داد قانون جدید مانعی بر سر راه اجرای برجام باشد»؛ گفت: این یک اعلام سیاست توسط دولت آمریکا است. ما باید ببینیم این سیاست چگونه اجرا می‌شود. نحوه اجرای این سیاست و اینکه آیا دولت ایالات متحده در ارائه ویزا تبعیضی اعمال می‌کند تعیین‌کننده این خواهد بود که آیا نقضی صورت گرفته است یا نه. اگر عین قانون کنگره اعمال شود حتما نقض صورت گرفته است اما اگر دولت از امکانات خودش استفاده کند و مانند وزیر خارجه رسما اعلام کند این قانون مانع اجرای برجام نخواهد شد باید ببینیم در عمل این کار را چگونه انجام خواهد داد و براساس آن تصمیم می‌گیریم که آیا نقض صورت گرفته است یا نه.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره نامه تعدادی از نمایندگان مجلس به شورای امنیت ملی درباره قانون مصوب آمریکا گفت: من هم مثل شما در اخبار ملاحظه کردم که گروهی از دوستان در مجلس نامه‌ای را به شورای امنیت نوشته‌اند البته همانطور که می‌دانید هیأت نظارت براساس نامه مقام معظم رهبری تشکیل شده و مسؤول نظارت بر حسن اجرای برجام است. وزارت امور خارجه هم عضو هیأت نظارت است. حتما در اولین جلسه هیأت نظارت نامه به اطلاع هیأت نظارت خواهد رسید و این هیأت براساس آن تصمیم‌گیری خواهد کرد.
این اظهارنظر جواد ظریف در حالی است که رئیس‌جمهور آمریکا این مصوبه را امضا کرده است و در صورتی که تمایلی برای اجرای آن نداشته باشد، دلیلی هم برای امضای آن وجود نداشت! اگر براساس نگاه خوشبینانه ظریف نسبت به اوباما هم به این ماجرا نگریسته شود، این موضوع قابل طرح است که اگر اوباما به خاطر محدودیت‌هایی این مصوبه را امضا کرده، بنابراین براساس همان محدودیت‌ها ناچار به اجرای آن نیز خواهد بود! کما اینکه دوشنبه‌شب 20 سناتور بانفوذ طی نامه‌ای به اوباما درباره اجرای قطعی این قانون مسائلی را مطرح کرده‌اند! از سوی دیگر رفتار دولت آمریکا نشان داده است آنها از همان ابتدا با این قانون همراه بوده‌اند. پس از تصویب این مصوبه در مجلس نمایندگان آمریکا، وزارت خارجه آمریکا به ریاست همین آقای جان کری رسما درباره آن اعلام موضع کرد و گفت از این مصوبه دفاع خواهد کرد!
پس از امضای این مصوبه توسط اوباما نیز جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در اعلام نظری رسمی گفت این قانون لازم‌الاجراست و برجام را نیز نقض نخواهد کرد. بنابراین اساسا وظیفه آقای ظریف این نیست که منتظر اجرا یا عدم اجرای این قانون باشد! این قانون به امضای طرف مقابل ایران در 1+5 یعنی رئیس‌جمهور آمریکا رسیده است! البته شاید برخی تصور می‌کنند این قبیل اظهارنظر‌ها باعث کاهش حساسیت عمومی نسبت به ماجرا می‌شود اما واقعیت در واقع بر عکس است.
ظریف در ادامه به شکل غیر صریح موضوع شکایت ایران به هیات نظارت بر برجام را مطرح کرده است البته مشخص نیست او این موضوع را به پس از اجرای این قانون موکول کرده یا از انجام این موضوع در شرایط فعلی خبر می‌دهد. او گفت: در طول 10 روز گذشته علاوه بر دیدار حضوری که در نیویورک با آقای کری داشتم ده‌ها ایمیل و تماس‌های دیگر بین بنده و همکاران من و ایشان و همچنین اتحادیه اروپایی صورت گرفته، چون اعضای گروه 1+5 یا همان 3+3 منافع زیادی در اینکه مانع از اجرای چنین قوانین تبعیض‌آمیزی شوند، دارند. تماس‌های مشترکی در گذشته بوده و کماکان نیز ادامه دارد و امیدواریم با این روش‌ها مانع از وارد آمدن هر گونه خلل در اجرای برجام شویم.ما اینها را به هیأت نظارت گزارش خواهیم داد و این هیأت نظارت است که باید در نهایت تصمیم بگیرد شرایط ما چگونه است.هیات نظارت است که باید پس از ارائه گزارش ما درباره عملکرد طرف مقابل در نهایت تصمیم بگیرد که شرایط ما چگونه است.
با این حال نیازی به توضیح نیست که در ایران سران وزارت امور خارجه که مسببان برجام هستند، آنگونه که انتظار می‌رود نسبت به نقض برجام و تحریم‌های کشنده جدید علیه صنعت ایران حساسیت به خرج نمی‌دهند. شاید همانگونه که آن پژوهشگر تاریخ معاصر به کنایه و با تلخند درباره اکسیر نامه کری گفت: باید شهروندان آن 38 کشور دنیا هرکدام یک کپی از نامه جان کری به جواد ظریف در اختیار داشته باشند تا هنگام ورود به خاک آمریکا شانس خود را با آن بیازمایند!