گروه اقتصادی: آزادسازی قیمت بلیت هواپیما پس از کش‌وقوس‌های فراوان و واکنش تند نمایندگان مجلس و برخی مسؤولان نسبت به افزایش غیرمنطقی نرخ بلیت برخی مسیرهای هوایی اما بالاخره شکل اجرایی به خود گرفت تا جایی که نرخ بلیت هواپیما در ۱۷۰ مسیر داخلی در روزهای اخیر روی سایت ایرلاین‌ها درج شده است، این در حالی است که هم‌اکنون نرخ‌های متفاوتی روی این سایت‌ها برای یک مسیر مشخص وجود دارد. اوایل آذرماه امسال بود که نرخ بلیت در ۱۷۰ مسیر داخلی آزاد شد تا مانند پروازهای خارجی، نرخ بلیت کف و سقف نداشته باشد و بنابر وضعیت بازار، تقاضا و شرایط ایرلاین‌ها قیمت‌ها تعیین شود، موضوعی که از سال‌های گذشته در دستور کار دولت قرار داشت اما به مرحله اجرا نرسیده بود. بر این اساس، سازمان هواپیمایی کشوری دستورالعمل آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را به ایرلاین‌ها ابلاغ کرد و فهرستی از مسیرهای داخلی که آزادسازی شده بودند، اعلام شد. در این دستورالعمل آمده است که شرکت‌های هواپیمایی ملزم به ایجاد بسترها و شرایطی به منظور اجرای آزادسازی نرخ بلیت و شبکه پروازی هستند. همچنین آزادسازی پروازهای داخلی فقط مشمول پروازهای برنامه‌ای خواهد بود که الزاماً از طریق کانال‌های توزیع شرکت‌های هواپیمایی عرضه شود. رعایت همه قوانین و مقررات مربوطه بویژه دستورالعمل حقوق مسافر ابلاغی توسط سازمان الزامی است. بر مبنای این دستورالعمل سازمان بر جریان آزادسازی پروازهای داخلی در قالب اعمال حاکمیتی خود تحت تدابیر و سازوکارهای خاص امکان نظارت دارد و می‌تواند بر عملکرد شرکت‌ها و آژانس‌های فروش بلیت نظارت داشته باشد تا در این‌باره، تخلفی انجام نگیرد. برای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما برخی مسیرها مورد حمایت سازمان هواپیمایی کشوری قرار گرفتند و همچنان پرواز در این مسیرها به شیوه قبلی انجام می‌شود که در مجموع ۸۷ مسیر که
۳۴ درصد کل مسیرها را شامل می‌شد مشمول طرح حمایتی قرار گرفت و در
۱۷۰ مسیر که ۶۶ درصد کل مسیرها هستند طرح آزادسازی نرخ بلیت به اجرا رسید. اما همزمانی این طرح با اربعین حسینی و زمان پیک تقاضا موجب شد که ایرلاین‌ها اجرای این طرح را به تعویق بیندازند، ضمن آنکه برای پروازهای اربعین هم سازمان هواپیمایی سقف تعیین کرد تا در این زمان خاص، قیمت‌ها با افزایش چندبرابری مواجه نشود. اما سرانجام از چند روز پیش آزادسازی نرخ بلیت هواپیما به طور رسمی از سوی ایرلاین‌ها آغاز شد و هم‌اکنون نرخ‌های جدید در سایت‌های فروش شرکت‌ها درج شده است. براین اساس، از این پس نرخ بلیت هواپیما مطابق با زمان خرید بلیت، کیفیت ناوگان، خدمات ارائه شده، زمان‌های پیک خرید و دیگر موارد تعیین می‌شود به همین دلیل ممکن است در یک مسیر چند ایرلاین، قیمت‌های متفاوتی را اعلام کنند، بنابراین مسافران می‌توانند با قیمت‌های دلخواه، بلیت را خریداری کنند. به گزارش مهر، در حال حاضر نرخ بلیت اکونومی در مسیر تهران - مشهد برای 2 ایرلاین ماهان و ایران‌ایر تفاوت زیادی دارد به طوری که برای تاریخ دیروز شنبه ۱۲ دی‌ماه، ایران‌ایر برای این مسیر رقم بلیت ۱۳۴ هزار و
۲۰۰ تومان را تعیین کرد درحالی که قیمت بلیت ماهان ۱۸۷ هزار و ۲۰۰ تومان است، همچنین قیمت بلیت هواپیما برای پرواز تهران - قشم از سوی ایران ایر ۱۸۷ هزار و ۲۰۰ تومان و پرواز ماهان در این مسیر ۱۹۶ هزار و ۷۰۰ تومان تعیین شده است.
انتقادات به موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما
اما موضوعی که این روزها در طرح آزادسازی نرخ بلیت مورد انتقاد قرار گرفته، احتمال در نظر نگرفتن حق مسافران در جریان اجرای آزادسازی است به‌طوری‌که منتقدان معتقدند کمبود ناوگان در کشور موجب می‌شود که در زمان‌های پیک تقاضا، ایرلاین‌ها که از انحصار در این بازار برخوردار هستند و حق انتخاب چندانی ندارند، مجبور به پرداخت رقم‌های سنگین در این بخش باشند. بر این مبنا تعداد ایرلاین‌هایی که به مسیرهای زیادی پرواز دارند، محدود است، ضمن آنکه این صنعت با کمبود ناوگان هم روبه‌رو است، بنابراین در زمان‌های پیک تقاضا، مسافران مجبورند با رقم‌های بالا، بلیت خریداری کنند و به نوعی ایرلاین‌ها تعیین‌کننده بازار هستند بدون اینکه فضای رقابتی چندانی وجود داشته باشد. در واقع صنعت هوانوردی امروزه با ۱۰۰ فروند هواپیمای زمینگیر روبه‌رو است که فرصت رقابت و انتخاب مسافران را محدود کرده است، ضمن آنکه هواپیماهای موجود هم اغلب فرسوده هستند و خدمات چندانی را به مسافران ارائه نمی‌کنند، بنابراین آزادسازی نرخ بلیت در فضایی که مسافران حق انتخاب زیادی ندارند، می‌تواند به ضرر مسافران تمام شود. در این‌باره، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری گفته است: سازمان هواپیمایی کشوری نمی‌تواند منتظر خرید هواپیمای نو توسط ایرلاین‌ها باشد، سپس نسبت به آزادسازی نرخ بلیت اقدام کند. شرکت‌های هواپیمایی در حال حاضر در شرایط اقتصادی خوبی به سر نمی‌برند، بنابراین باید ابتدا به سمت آزادسازی نرخ بلیت حرکت کرد. معاون وزیر راه‌وشهرسازی افزایش خدمات و کیفیت حمل‌ونقل هوایی را زاییده آزادسازی نرخ بلیت هواپیما و به تبع آن ارتقای توان اقتصادی ایرلاین‌ها عنوان کرده و گفته است: عمر بالای ناوگان هوایی تنها به دلیل تحریم‌ها نیست بلکه یکی از دلایل عمر بالای سن ناوگان عدم انگیزه سرمایه‌گذاران است. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با تاکید بر اینکه در حال حاضر شرکت‌های هواپیمایی ما در شرایط بسیار نامناسب اقتصادی قرار دارند، می‌افزاید: در طول یک سال اخیر نرخ بلیت بسیاری از مسیرها در برخی از زمان‌ها بسیار نازل بود به طوری که بلیت مسیر تهران – کیش حتی با نرخ‌های ۴۰ هزار، ۵۰ هزار و ۶۰ هزار تومان نیز به فروش می‌رسید.  بر این اساس، فرصت زیادی تا عید نوروز که زمان پیک سفرها به شمار می‌رود، باقی نمانده است در حالی که هرساله مسافران به دلیل کمبود ناوگان، ساعت‌های زیادی را در فرودگاه به انتظار انجام پرواز می‌مانند، باید دید که در جریان آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، چه وضعیتی برای مسافران به وجود می‌آید و آیا این موضوع می‌تواند به افزایش کیفیت خدمات‌دهی منجر شود.