عبدالباری عطوان*:  اگر هدف عربستان سعودی از اعدام 47 نفر به اتهام «تروریستی» ارعاب دیگران و جلوگیری از هرگونه اعتراض و تظاهرات و روی آوردن به هر گونه حمله و خشونتی علیه نظام و نهادها یا منافع عربستان است که در این صورت باید گفت این اقدام آن پیامدهای کاملا مغایر با این هدف خواهد داشت. کاملا پیداست که دوره جدید در عربستان که با برتخت نشستن ملک سلمان بن عبدالعزیز آغاز شده نشان از دوره‌ قاطعیت و تصمیم‌گیری با سیاست عدم انعطاف‌پذیری دارد که پادشاهان سابق در پیش گرفته بودند. نخستین مصداق این مساله آغاز جنگ در یمن به بهانه نفوذ ایران بود. اکنون نیز می‌بینیم که در آغاز سال جدید میلادی عربستان دست به اعدام شهروندان خود آن هم به این تعداد زده است؛ اعدام‌هایی که از سال 1980 تاکنون سابقه نداشته است. قاطعیت ضروری است به شرط اینکه در زمان مناسب باشد و صاحبانش ابزار قدرت و نیرو در اختیار داشته باشند. همچنین در چارچوب استراتژی محکمی باشد و در سایه شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی مناسب صورت بگیرد اما در حال حاضر عربستان این شروط یا بیشتر آن را ندارد در نتیجه حکیمانه نیست که در یک زمان وارد 2 جنگ یکی در سوریه و دیگری در یمن شود تا مانع از نفوذ ایران شود. اعدام 43 سنی تندرو که اندیشه القاعده را در پیش گرفته و بین سال‌های 2003 تا 2006 دست به تظاهرات و انفجار زده‌اند برای سرپوش گذاشتن بر اعدام شیخ نمر باقرالنمر، روحانی شیعه که به تحریک به اعتراضات مسالمت‌آمیز و درخواست برای دموکراسی و حقوق بشر متهم شد هرگز واقعیت‌ها را پنهان نمی‌کند و خشم و خفقان در محافل شیعیان را خاموش نخواهد کرد بلکه برای نخستین بار احتمالا به یکپارچه کردن شیعیان و سنی‌ها و انتقام آنها از نظام آل‌سعود منجر خواهد شد. ما اقدام تروریستی را که علیه قربانیان بی‌گناه صورت گرفته و امنیت و ثبات را به طور کلی برهم می‌زند محکوم می‌کنیم و بین خواسته‌های مشروع درباره آزادی و اصلاح و داشتن حق اعتراض نسبت به ظلم، فساد، سرکوب و محدود کردن آزادی‌ها با خواسته‌های نامشروع فرق قائل می‌شویم. ما با حکم‌های اعدام و بویژه زمانی که از نظام قضایی صادر شود که صلاحیت لازم را ندارد و ارزشی برای عدالت قائل نیست کاملا مخالفیم. تمام کسانی که این حکم در حقشان اجرا شد از محاکمه‌های عادلانه برخوردار نبودند و نتوانستند از خودشان دفاع کنند. ظلم و ستم و به حاشیه راندن در عربستان تنها اقداماتی است که می‌توان گفت از روی گرایش‌های طایفه‌ای یا مذهبی صورت نمی‌گیرد، چراکه عربستان درباره درخواست برای آزادی، اصلاحات و عدالت بین شیعه و سنی فرق نمی‌گذارد اما باید به این مساله اعتراف کنیم که شیعیان همواره در عربستان با رنج و مشکلات بیشتری مواجه بوده‌اند. در طول دهه‌ها با آنها برخورد نامناسبی شده و در معرض تبعیض قرار گرفته‌اند. همواره به حاشیه رانده شده و به عنوان شهروند درجه 2 به آنها نگریسته شده است. کسی که غیر از این را بگوید حقیقت را نمی‌بیند. باید یقین داشت که اجرای حکم اعدام به انتقام و واکنش‌های خطرناک منجر خواهد شد که احتمالا تاثیر منفی بر امنیت و ثبات عربستان خواهد گذاشت. این اقدام همچنین مشکلات امنیتی عربستان را که خود رو به وخامت نهاده است 2 برابر خواهد کرد و پرونده مربوط به نبود آزادی‌ها و محاکمه عادلانه و نقض حقوق بشر را بیش از هر زمان دیگری به جریان خواهد انداخت. بزرگ‌ترین دشمنان عربستان همان کسانی هستند که از داخل خود این نظام سر بر می‌آورند و چنین سیاست‌ها و مواضعی را در پیش می‌گیرند که موجب افزایش بحران‌ها در عربستان و جنگ داخلی و خارجی می‌شوند؛ جنگ‌هایی که هنوز در آغاز خود قرار دارند و دوراندیشی و قدرت را از بین برده و احتمالا تا دهه‌ها به طول بینجامد. جنگ‌های خارجی از نظر انسانی، مالی، سیاسی و نظامی هزینه‌های زیادی را روی دست عربستان می‌گذارد اما جنگ‌های داخلی اگر رخ بدهد در تمام سطوح پرهزینه‌تر خواهد بود بویژه اگر در زمان نامناسب و در سایه خفقان و اوضاع بحرانی اقتصاد و موج بیکاری رو به افزایش اتفاق بیفتد. کسانی که حکم اعدامشان اجرا شد دارای پایگاه مردمی، قبیله‌ای و طایفه‌ای هستند و حامیانی در داخل و خارج دارند. کسی که تصمیم به اعدام آنها گرفت در محاسبات خود خوب عمل نکرده است همانطور که کشور خود را وارد جنگ‌های خارجی و بویژه جنگ یمن کرد. روزهای پیش‌رو برای عربستان بسیار دشوار خواهد بود.
*تحلیلگر برجسته جهان عرب