گروه سیاسی: درست در ساعاتی که رسانه‌های ایران در حال پیگیری خبر خروج قلب رآکتور آب سنگین اراک بودند و نگرانی‌ها به خاطر سرعت دولت در اجرای تعهدات خود در برجام بدون توجه به تحریم‌های جدید آمریکا مطرح می‌شد؛ یک اتفاق بزرگ در خلیج‌فارس در حال وقوع بود. درحالی که در ایران آخرین حلقه از زنجیره تعهدات ایران در برجام در حال اجرا بود و پس از فردو و اراک و انتقال ذخایر، با قلب رآکتور اراک، بزرگ‌ترین عقب‌نشینی هسته‌ای تاریخ در حال وقوع بود؛ تفنگداران آمریکایی در اقدامی مشکوک وارد آب‌های سرزمینی ایران در خلیج‌فارس شدند.
ساعت 16:30 روز سه‌شنبه 10 تفنگدار آمریکایی سوار بر 2 فروند شناور جنگی به صورت غیرقانونی وارد آب‌های سرزمینی ایران در حوالی جزیره فارسی شدند. با ورود غیرقانونی این شناورهای جنگی آمریکایی به آب‌های ایران، واحدهای رزمی منطقه دوم نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران دست به کار و وارد عمل شدند به گونه‌ای که در حالی که شناورهای جنگی آمریکایی به عمق 2 کیلومتری آب‌های سرزمینی ایران رسیدند، با شناورهای جنگی پاسداران مواجه شدند. پاسداران بلافاصله و به سرعت شناورهای جنگی آمریکایی را توقیف، 10 تفنگدار سرنشین این شناورها را بازداشت و سپس آنها را به جزیره فارسی منتقل کردند. جزیره فارسی یکی از جزایر ایرانی خلیج‌فارس است که در حد فاصل مرز ایران با عربستان‌سعودی قرار دارد. هنگام توقیف این شناورهای جنگی آمریکایی، ناوگروه آمریکایی ترومن، در جنوب شرقی جزیره فارسی و ناوگروه هواپیمابر شارل دوگل فرانسه در شمال شرقی جزیره فارسی در آب‌های بین‌المللی خلیج‌فارس بودند. بلافاصله پس از توقیف شناورها و دستگیری تفنگداران آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ناوگروه ترومن اقدام به رفتارهای غیرحرفه‌ای کرده و به گونه‌ای به دنبال بازگرداندن فوری تفنگداران خود بود. با این حال اما پاسداران نیروی دریایی بدون توجه به این اقدام ناو آمریکایی، ضمن یادآوری مختصلات جغرافیایی شناورهای توقیف شده، نسبت به رفتار ناوگروه ترومن بی‌اعتنایی کردند. اما 10 تفنگدار آمریکایی دستگیر شده که شامل 9 مرد و یک زن بودند، پس از دستگیری به جزیره فارسی منتقل و در آنجا نگهداری شدند البته پاسداران نیروی دریایی مختصات محل دستگیری آمریکایی‌ها را که روی جی‌پی‌اس آنها درج شده بود ضبط کرده بودند. شناورهای آمریکایی نیز شامل سلاح‌های نیمه‌سنگین از جمله مسلسل بوده است.
باز هم جان و جواد!
انتشار خبر دستگیری تفنگداران آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در خلیج‌فارس همانند یک انفجار بزرگ خبری در دنیا بود. بلافاصله تمام رسانه‌های خبری دنیا این خبر را به‌عنوان خیر نخست خود منتشر کردند. در این میان خبرگزاری‌ها و شبکه‌های تلویزیونی آمریکایی با قطع برنامه‌های عادی خود، به پوشش اخبار این ماجرا پرداختند. فاکس‌نیوز، سی‌ان‌ان، ای‌بی‌سی‌نیوز و... از همان ابتدا تحولات این دستگیری را پوشش دادند. در این میان کانال مرسوم آمریکایی‌ها در چنین مواقعی فعال شد. شاید آمریکایی‌ها این بار البته واهمه‌ای از برخورد قانونی با تفنگداران دریایی خود نداشتند. آنها در حال آغاز اجرای تعهدات خود در برجام هستند به همین دلیل شاید از تحرکات گسترده دولت ایران برای جلوگیری از هرگونه ناراحتی و نگرانی برای آمریکایی‌ها مطمئن بودند. این بار نیز همانند همیشه، خط مستقیم کری- ظریف که به خط ارتباطی مستقیم دولت روحانی با دولت اوباما تبدیل شده، فعال شد. تنها چند دقیقه پس از آنکه رسانه‌ها از گفت‌وگوی کری و ظریف درباره تفنگداران آمریکایی خبر دادند؛ خبرگزاری رویترز گزارش داد جواد ظریف به جان کری قول آزادی فوری تفنگداران آمریکایی را داده است. خبرگزاری رویترز گزارش داد ظریف خطاب به جان کری تأکید کرده است به این شناورهای آمریکایی فوراً اجازه داده خواهد شد به مسیرشان ادامه دهند. تنها دقایقی پس از گفت‌وگوی ظریف و کری، خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد ایران دو قایق نظامی را توقیف کرده اما به آمریکا اطلاع داده است سرنشینان آن را فورا آزاد خواهد کرد. بر این اساس گویا جواد ظریف به جان کری قول آزادی فوری تفنگداران آمریکایی را داده بود البته این روایت آمریکایی‌ها از متن مذاکرات ظریف و کری درباره دستگیری تفنگداران آمریکایی بود. در ایران اما گویا جواد ظریف روایت دیگری را درباره این گفت‌وگو به گوش فرماندهان سپاه رسانده بود، چراکه فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت ظریف در این گفت‌وگو بسیار قاطعانه عمل کرده و حتی خواستار عذرخواهی آمریکایی‌ها شده است. سردار علی فدوی، فرمانده نیروی دریایی سپاه ماجرا را از دستگیری تا گفت‌وگوی کری و ظریف، روایت کرد. وی با اشاره به دستگیری 10 نظامی آمریکایی در خلیج‌فارس توسط سپاه گفت: نیروی دریایی سپاه در منطقه خلیج‌فارس و تنگه هرمز استقرار کامل و همه‌جانبه و تسلط کامل بر همه آب‌های منطقه خلیج‌فارس و هرمز دارد. فدوی گفت: آب‌های سرزمینی هر کشور، آب‌هایی است که شناورها باید حضورشان در آنها با اطلاع و کسب اجازه قبلی باشد. وی افزود: حضور آمریکایی‌ها در منطقه خلیج‌فارس و تنگه هرمز هیچ‌گاه بی‌ضرر نبوده و این 2 شناور که شامل 10 تفنگدار بودند در 3 مایلی داخل آب‌های سرزمینی جزیره فارسی قرار گرفته بودند و به دلیل عدم حرفه‌ای‌گری عملی، توسط رزمنده‌های ما در دریا توقیف و به جزیره فارسی منتقل شدند و مقاومت زیادی هم نشان ندادند. فدوی تاکید کرد: اما بعد از آن، نیروی دریایی و ناو هواپیمابر آمریکایی حدود 40 دقیقه رفتار غیرحرفه‌ای و تحرکات هوایی و شناوری در منطقه داشت که برخلاف گفته‌های آمریکایی‌ها مبنی بر تامین آرامش در منطقه بود که با اقدام بموقع نیروهای سپاه آرامش به منطقه برگشت و تحت کنترل صددرصد ما قرار گرفت. وی افزود: از همان ابتدای کار، تماس‌های دیپلماتیک برقرار بود و با آقای ظریف در تماس بودیم و او در جریان قضایا قرار داشت. آقای کری نیز با آقای ظریف تماس گرفته بود و درخواست آزادی داشته که آقای ظریف موضع قوی و محکمی گرفته و اعلام کرده آنها در آب‌های سرزمینی ما بودند و باید عذرخواهی کنید. فدوی گفت: این روند انجام شده و مطمئنا زیاد طول نخواهد کشید و نیروی دریایی سپاه درباره این افراد به محض دستور از سلسله مراتب اقدام می‌کند. همانگونه که مشخص است در اظهارات دریادار فدوی این موضوع مشخص شد که روایت ظریف متفاوت از روایت وزارت دفاع آمریکا بوده، چراکه وزارت دفاع آمریکا از قول ظریف برای آزادی فوری آمریکایی‌ها خبر داد اما اظهارات فرمانده نیروی دریایی سپاه می‌گوید براساس روایت ظریف، وزیر امور خارجه دولت روحانی با قاطعیت با کری گفت‌وگو کرده و خواستار عذرخواهی آمریکایی‌ها شده است! به هر حال، براساس اظهارات وزارت خارجه، پاسداران که وظیفه خود را در قبال موضوع تجاوز به آب‌های سرزمینی ایران بخوبی ایفا کرده بودند، تکلیف را از خود ساقط دیده و تفنگداران آمریکایی را آزاد کردند. در اطلاعیه سپاه در این رابطه با بیان اینکه «در شناورهای آمریکایی سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین وجود داشته است» تصریح شده است: پس از انتقال و استقرار تفنگداران دستگیر شده در محل پایگاه نیروی دریایی سپاه، بررسی‌های لازم پیرامون چرایی و چگونگی ورود غیرقانونی آنان آغاز شد و همزمان مقامات سیاسی آمریکا در تماس‌های مکرر با مقامات سیاسی کشورمان با غیرعمدی خواندن اقدام شناورهای رزمی خود، آزادی تفنگداران آمریکایی را درخواست کردند.
این اطلاعیه افزوده است: پس از بررسی‌های فنی و عملیاتی در تعامل با مراجع ذی‌صلاح سیاسی و امنیت ملی کشور و مشخص شدن سهوی و غیرعمدی بودن ورود شناورهای رزمی آمریکا به آب‌های جمهوری اسلامی ایران و عذرخواهی آنها، تصمیم به رهاسازی آنان گرفته شد. این اطلاعیه با تأکید بر اینکه «آمریکایی‌ها متعهد شدند دچار اشتباهات مجدد نشوند» آورده است: تفنگداران دریایی دستگیر شده، با نظارت شناورهای رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آب‌های بین‌المللی رها شدند. در پایان این اطلاعیه تأکید شده است رزمندگان غیور نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مانند گذشته در پهنای خلیج‌فارس و تنگه هرمز با اقتدار و صلابت از سیادت دریایی و مرزهای آبی جمهوری اسلامی ایران دفاع خواهند کرد.
بایدن: ایران عذرخواهی نخواست ما هم عذرخواهی نکردیم
در حالی که در ایران عذرخواهی رسمی آمریکایی‌ها و نیز اثبات عمدی نبودن ورود شناورهای جنگی آمریکا به آب‌های ایران، باعث آزاد شدن تفنگداران آمریکایی شد اما ناگهان اظهارات جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا همه را در ایران میخکوب کرد! در حالی که براساس روایت وزارت امور خارجه، گفته شده بود طرف ایرانی خواستار عذرخواهی آمریکا شده و آمریکایی‌ها نیز عذرخواهی کرده‌اند اما جو بایدن گفت نه طرف ایرانی- جواد ظریف- خواستار عذرخواهی شده بود و نه آمریکایی‌ها عذرخواهی کردند! معاون رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید ایران در موضوع ملوانان بازداشت شده این کشور، خواستار عذرخواهی نشد و واشنگتن از تهران عذرخواهی نکرد. به گزارش فارس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با «سی‌بی‌اس»، موضوع عذرخواهی را رد و تاکید کرد ایران مساله عذرخواهی را مطرح نکرده است. جو بایدن در این باره گفت: «وقتی قایق شما دچار مشکل می‌شود، آیا شما به خاطر دچار مشکل شدن آن، عذرخواهی می‌کنید؟ نه نمی‌کنید و موضوع درخواست عذرخواهی هم وجود نداشت». معاون اوباما با بیان آنکه اقدام ایران در آزاد کردن ملوانان «یک رویه و اقدام معمول دریایی بود»، افزود: «ایرانی‌ها دو قایق ما را که به کمک نیاز داشتند، بردند همانند کاری که ما در قبال قایق‌های ایرانی که به کمک نیاز دارند، انجام داده‌ایم». وی همچنین تصریح کرد: ایرانی‌ها متوجه شدند 10 ملوان آمریکایی «با اضطرار و سختی» مواجه بودند در نتیجه آنها را آزاد کردند؛ اقدامی که کشورهای دیگر هم انجام می‌دادند. بایدن با اشاره به موضوع ملوانان تصریح کرد این موضوع نشان داد «مهم است کانال‌های ارتباطی» حفظ شود. آنچه بایدن روایت کرده، حاکی از یک فضای خاص در مذاکرات کری و ظریف درباره تفنگداران بوده است و البته بر همین اساس تشکر جان کری از مقامات ایرانی که در روند آزادسازی تفنگداران آمریکایی کمک کردند، قابل تامل است. وزیر خارجه آمریکا بعدازظهر چهارشنبه و پس از تایید ارتش آمریکا مبنی بر تحویل گرفتن تفنگداران خود در خلیج‌فارس، از مقامات ایرانی به خاطر حل سریع این موضوع تشکر کرد. کری با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد: «می‌خواهم تشکر خودم را از مقامات ایرانی به خاطر همکاری‌شان در حل سریع این موضوع اعلام کنم». وزیر خارجه آمریکا افزود: آزادی ملوانان «گواهی بر نقش حساس دیپلماسی در امن و قوی نگه‌داشتن کشورمان» است.
ظریف نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: خرسندم از اینکه می‌بینم گفت و گو و احترام، و نه تهدید و شتاب‌زدگی سریعاً موضوع ملوانان را حل کرد. بیایید از این نمونه اخیر بیاموزیم.