محمدرضا حیاتی: انجام خدمت سربازی یکی از مراحل زندگی جوانان است که بدون شک دغدغه‌های خاص خود را به همراه دارد اما گاهی برخی سربازان فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند و عنوان سرباز فراری را برای خود انتخاب می‌کنند؛ موضوعی که معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح هم چندی پیش بر آن صحه گذاشته و فرار از سربازی را شایع‌ترین جرم سربازان عنوان کرده است. در جریان بیست و دومین مجمع استانی پیشگیری از جرم، حجت‌الاسلام محمد مصدق معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح با تشریح عوامل وقوع این جرم از شناسایی 100دلیل برای ترک پادگان‌ها توسط سربازان و همچنین 643 راهکار برای کاهش آمار سربازان فراری خبر داده است. اینکه جوانان در مواجهه با شرایطی سخت از زیر بار مسؤولیت شانه خالی کنند و تحمل پذیرش مشکلات را نداشته باشند ممکن است در همه مراحل زندگی اتفاق بیفتد اما اینکه چرا «فرار از سربازی» به عنوان
شایع‌ترین جرم در میان سربازان رواج دارد نیازمند بررسی و واکاوی بیشتر است.
بدون شک دوری از خانواده و تغییر شرایط محیطی را نمی‌توان دلیل اصلی فرار سربازان دانست اما افزایش آمار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در کنار بالا رفتن سن جوانان که در آستانه ازدواج و اشتغال قرار می‌گیرند یکی از مهم‌ترین انگیزه‌هایی است که افراد مشمول را در خارج از پادگان‌ها نگه می‌دارد. از طرف دیگر هر کدام از سربازان فراری برای توجیه این عمل خود دلایل خاص خود را عنوان می‌کنند و مشمولانی هم که برگ آماده به خدمت در دست دارند نگرانی‌هایی از ورود به پادگان‌ها دارند. در حال حاضر هستند جوانانی که از حضور در پادگان واهمه دارند یا اینکه در حال خدمت سربازی بنا به دلایلی محل خدمت را ترک می‌کنند. این در حالی است که پیش از این بحث خوشایندسازی خدمت سربازی هم به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی حوزه نظام وظیفه مطرح شده بود اما با این وجود برخی جوانان دغدغه‌هایی از خدمت سربازی دارند که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. فرار از خدمت سربازی موضوع مهمی است اما به نظر می‌رسد تا زمانی که آینده روشنی برای جوانان ترسیم نشود باید منتظر خبرهای بیشتری از فرار روزانه سربازان باشیم. محمدرضا اکبرحلوایی، معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی ناجا چندی پیش در اظهاراتی متفاوت گفته است: «سربازی یعنی درگیر کردن یک جوان بیش از 2 سال به طوری که 4-3 ماه قبل از سربازی و 4-3 ماه پس از آن یک نیروی مولد اقتصادی جوان و کارآفرین به محیطی بدون بهره‌وری منتقل می‌شود». در همین حال به نظر می‌رسد اظهارات معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی شاه‌کلید دلیل فرار سربازان و جوانان از انجام خدمت باشد. نبود آینده روشن، درگیر نکردن جوانان با ظرفیت تخصصی، بالابودن هزینه‌های فردی و خانوادگی بویژه برای سربازان متاهل و نبود تضمین برای اشتغال بعد از دوره سربازی از سوی نهادهای مسؤول می‌تواند مهم‌ترین دلایل سربازان برای گریز از خدمت سربازی باشد. اما نکته قابل تامل در این بین میزان آگاهی مدیران مربوط از مشکلات این‌چنینی و تداوم انتظار برای انجام اقدامی جدی در رفع دغدغه‌های ریز و درشت جوانان است. جالب اینجاست که براساس اعلام سردار حمید صدرالسادات، رئیس سازمان وظیفه عمومی ناجا از طریق جریمه ریالی مشمولان غایب 23 هزار میلیارد ریال به خزانه دولت واریز شد. بر این اساس منابع مالی برای سر و سامان دادن به وضعیت سربازی فراهم شده است. البته این نکته را هم نباید نادیده گرفت که طی چند سال گذشته اقداماتی برای تسکین ظاهری این آسیب از جمله طرح کسری پروژه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی اجرا شده است اما بدون شک این اقدامات تنها می‌تواند مسکن مقطعی باشد و آسیب‌های بلندمدت آن نامعلوم است.