مرتضی اسماعیل‌دوست: موسیقی، هنر بیان عواطف و اندیشه‌هاست، توسط آلاتی که اگر با تفکری جانانه از خالقی روح‌نواز همراه باشد سبب‌ساز انبساط و البته انقلاب روح آدمی میشود. ارسطوی بزرگ، موسیقی را از شعب علم ریاضی می‌دانست و ابوعلی سینای ایرانی نیز در کتاب «شفا»، چه نکته‌های معناساز که بدان آویخت. البته موسیقی امروزی مانند سایر هنرها، عجین یافته با صنعتی شده که گهگاهی پای هنر را می‌لنگاند و از سویی نواهای بی‌راه و صداهای غبارمانده‌ای را به بار می‌نشاند که با هزار زور دستگاه‌های راهبرنده! به دنبال انتقال صداهایی برفک‌زده هستند!
در همجواری سی‌ویکمین دوره جشنواره موسیقی فجر که بزرگ‌ترین رویداد سالانه در زمینه موسیقی خواهد بود، به تحلیل این آوردگاه سالانه صدا می‌پردازیم و به بررسی بخش‌های اجرایی و فنی دست می‌زنیم که هر یک حدیث آه سوزی از تاسف را دربر خواهد داشت. جشنواره‌ای که از ابتدای فراخوان و آغاز به کار تا این روزهای پرهیاهوی برگزاری به بی‌برنامه‌ترین شکل ممکن به سر می‌برد.
جشنواره‌ای که از 21 بهمن‌ماه آغاز شده و تا پایان این ماه ادامه دارد و قرار است در روز اول اسفند جوایز جدیدی را که به نشان «باربد» درآمده به دلسپردگان این رویداد هنری اختصاص دهد. البته عنوان موسیقایی به این جشنواره! که شکل و فرمی همچون کنسرت‌های سالانه داشته و نشانی از جشنواره‌ای بین‌المللی آن هم با عنوان گرانقدر فجر ندارد، راه دورافتاده‌ای با اصل ماجرا خواهد بود. وانگهی حتی اگر جشنواره را در این شکل چند ساله از برگزاری‌اش به پای بست کنسرت‌واره متصل کنیم، باز هم باید از گسست برنامه‌ها داد سخن برآوریم که در آخرین مورد از بی‌برنامگی مسؤولان برگزاری هنگامی که برای شرکت در کنسرت «شجاعت حسین‌خان»، نوازنده سیتار، ترافیک جنون‌ساز بزرگراه‌ها را پیموده و به برج میلاد رسیدیم، با لغو کنسرت مواجه شدیم. البته گفته‌هایی مبنی بر احتمال لغو برنامه یادشده به دلیل مشکلات روادید نوازنده وجود داشت اما تکرار واژه «امید» در این ایام چنان در گوش‌مان گرم مانده که به دنبال جامی برای نوشیدن خوشگوار آن هستیم! و افسوس که نتیجه انتظارها به در‌های بسته‌ای منتهی میشود و این بار در جشنواره موسیقی فجر، امید گوش‌سپاری به ساز خوشنواز امید شکسته شد و دلیلش از سوی مجریان، اصرار «شجاعت حسین‌خان» مبنی بر نچسباندن مُهر روادید ایران به گذرنامه‌اش بود تا اجرایش در آمریکا به مشکل برنخورد! البته پیش این هم که نه «شجاعت حسین‌خان»ی بود و نه روادید، ساز ناکوک مدیریت بر جشنواره هویدا بود که چنگ دلربا را به خراش روح بیقرار مخاطبان کشاند تا نشان دهد راه این دوره نیز بسان دوره‌های پیشین در مسیری ناهموار بوده و ره به مقصودی نخواهد برد.
پیش از آغاز سی‌ویکمین دوره جشنواره موسیقی فجر مانند همه جشنواره‌های برگزارشده چون فیلم، تئاتر و تجسمی شاهد انواع وعده‌های مجریان مبنی بر برپایی رویدادی متمایز بودیم و چه عکس‌ها و خنده‌ها که در برابر دوربین عکاسان به ثبت نرسید!
حالا در این چند روز از برگزاری جشنواره موسیقی، شاهد به هم ریختگی برنامه‌ها و مختل شدن زمان و برنامه‌ریزی مخاطبان علاقه‌مند به حضور در این رویداد هستیم؛ مردمی که بلیت برای شرکت در کنسرت‌ها تهیه کرده و با در‌های بسته اجرای برنامه‌های گروه موسیقی تندر، کاوه یغمایی و شجاعت حسین‌خان مواجه شدند و تا پایان ماجرا باید به نظاره درآورد که باز کدامین بهانه‌ها از سوی مدیریت جشنواره برای لغو برنامه‌ها و به هم ریختگی‌های صورت یافته به مدیران میانی جهت ابلاغ به رسانه‌ها و مردم صورت خواهد یافت! واقعا جای تعجب است که چگونه عده‌ای که خود را مدیر و مدبر می‌خوانند اقدام به برگزاری رویدادی می‌کنند که هنوز سازوکار برپایی آن صورت نگرفته است و تنها جدولی تهیه کرده و افرادی مطرح در آن می‌گذارند تا شاید تنور رویداد را گرم نگاه دارند و نمی‌دانند این گرما با عدم درایت تبدیل به نقطه جوش مخاطب شده و رسوازدگی برنامه‌ریزان را به دنبال خواهد داشت. اگر شجاعت حسین‌خان دچار مشکلات روادیدی بود و اگر کاوه یغمایی هنوز مجوز برگزاری کنسرتش فراهم نیست و اگر گروه تندر دچار معضلات فنی است، باید پیش از این مورد بررسی قرار می‌گرفت و این هنرمندان بدون پیش‌زمینه لازم مدیران در لیست برنامه‌ریزان جشنواره قرار نمی‌گرفتند. از سویی میزان حواشی و جنجال‌ها پیرامون این جشنواره چنان است که برای طرح آنها نیاز به اشارات بسیاری است و این مساله تنها مختص به این دوره از برگزاری نبوده و نیاز است تدابیری اساسی برای برگزاری جشنواره موسیقی فجر صورت یابد. از باندبازی در جشنواره که علی رهبری، مدیر هنری و رهبر ارکستر سمفونیک تهران به آن اشاره کرد تا نبود ساز و کار رسانه‌ای مشخص و عدم شفافیت در سهمیه‌بندی بلیت برای اهالی رسانه، از سطح کیفی نازل جشنواره و حضور نوازندگان دست چندم خارجی تا عدم وجود امکانات برپایی و تقلیل برگزاری جشنواره به برپایی معجونی از کنسرت‌ها و اینها در حالی است که تنها راهکار متولیان امسال جشنواره در نظر گرفتن سکه‌های بی‌شمار برای برندگان تصور شد تا شاید صدای معترضان با مجموع ۲۶۰ سکه بهار آزادی تا حدی خاموش شود! همچنین ایجاد جایزه‌ای با نام «باربد» که قرار است هر ساله تولیدات موسیقایی را در طول بازه زمانی یک ساله از مهرماه سال پیشین تا مهر جاری مورد بررسی قرار دهد و شامل 3 بخش آلبوم‌ها، کنسرت‌ها و بخش جانبی است؛ این در حالی است که چنان وضعیت افسارگسیخته‌ای در روند تولیدات موسیقی و نحوه فعالیت گروه‌های موسیقی وجود دارد که به جای اختصاص این جوایز بهتر است فکری به این احوال غمگسارانه شود که حتما مقدم‌تر و پیش‌زمینه برگزاری جشنواره‌ای موثر و ارزنده خواهد بود. جشنواره‌ای که تنها در عنوان به نام فجر رسیده و نشانی از چنین رویداد خجسته‌ای در آثار و نگاه جشنواره هویدا نیست و این دردهای نشسته دوره‌هاست که بر جان جشنواره سنگینی می‌کند.
این معضلات در حالی است که مدیران برپایی جشنواره 2 ماه مانده به آغاز جشنواره موسیقی فجر طی مراسمی خبر از تغییرات ساختاری با بهره‌گیری از تجربیات 3 دهه گذشته داده بودند و در آن وعده از معرفی و گسترش فرهنگ ایران در داخل و خارج از مرزهای کشور و همچنین حمایت و بسترسازی برای رشد کمی و کیفی موسیقی کشور شده بود، مواردی که تنها در رقص واژه‌ها خلاصه شدند و به روندی اجرایی تبدیل نشدند.
در بخشی از گشایش پرهیاهوی جشنواره امسال، کلیپی از سخنان علی مرادخانی، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پخش شد که در آن از کم شدن تصدیگری دولت بر این جشنواره سخن رانده شد. همه این سخنان در کنار ناهمواری برنامه‌های رخ داده در این روزهای برگزاری جشنواره حقیقت ماجرا را عیان می‌کند که نمی‌توان تنها با کلمات به برپایی جشنواره دلخوش بود و مدیریت را در جوسازی‌ها خلاصه کرد!
طبق برنامه‌های اعلام‌شده در شیوه جدید برگزاری جشنواره موسیقی فجر قرار است بیش از 500 اثر تولیدشده در قالب آلبوم موسیقی از مهرماه سال 92 تا مهرماه سال 94 در تمام سبک‌ها بررسی شود و جایزه «باربد» با آرای بیش از 70 نفر از موسیقیدانان کشور اهدا شود. انتخاب‌کنندگانی که همانند بسیاری از رای‌های صادره در عالم پشت پرده هنر چندان رویه مشخصی نداشته و هویت افراد صاحب‌نظر باید از پرده بر افتد تا ببینیم با چه پارامترهایی انواع موسیقی، آهنگ‌های با کلام و بی‌کلام، موسیقی نواحی، تک‌نوازی، کلاسیک، پاپ، موسیقی فیوژن و تلفیقی مورد داوری قرار می‌گیرد. معاون هنری وزیر ارشاد در پیام ابلاغ‌شده برای آغاز به کار جشنواره موسیقی از فعالیت چشمگیر بخش بین‌الملل سخن گفت و از نگاه ویژه‌ای که به دیپلماسی فرهنگی شده است و اینکه جشنواره سی‌ویکم می‌‌تواند نقطه عطفی برای جشنواره‌های موسیقی باشد! اما در این روزها با لغو کنسرت‌ها و به هم‌ریختگی برنامه‌ها و کیفیت پایین اجراها، خیال‌انگیزی مسؤولان به نواهای غمگنانه‌ای نزد مخاطبان بدل شده است.