وعدههای فراموش شده سخنی است که بارها و بارها از زبان مردم سیستان در پی احیای هامون جاری شده و رنگ و بوی امید به آینده را از مردم گرفته و تاکنون 130 هزار نفر را کوچ داده است.
سفر اخیر معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان محیط زیست به چابهار که با سکوت درباره هامون همراه بود واکنشهایی را در میان مردم سیستان در پی داشت. بسیاری از مردم میگویند: روزبهروز ترک لبان هامون از خشکی بیشتر میشود و دیگر حتی صدای نفسی از دل این تالاب بینالمللی که زیر خروارها خاک دفن شده، شنیده نمیشود و بعضا دل مردم نیز از وعدههای عمل نشده به درد میآید و هیچ مرهمی برای دل پردرد مردم سیستان نیست. یکی از جامعهشناسان در این باره به مهر گفت: با مرور شعارهای مسؤولان در احیای تالاب هامون تنها به خاطرههای تلخ باقیمانده در اذهان عمومی برمیخوریم، چرا که بارها وعدهها در حد حرف باقی ماند و امیدی را برای مردم در پی نداشت. محمدرضا سعیدیفر تاکید کرد: رفتارها باید به گونهای باشد تا روز به روز به اعتماد دولت و ملت بیفزاید. یکی از دانشجویان روستای سهقلعه سیستان نیز گفت: رنج مردم از بیتدبیری است، مسؤولان در حد توان خود به مردمان این دیار قول بدهند تا حال که وعدههایشان تحقق پیدا نکرده اینگونه افکار مردم درگیر نباشد. محمدرضا ابراهیمزاده افزود: روزگاری نهچندان دور همین مردم خانم ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیطزیست کشور را مادر هامون خطاب کردند اما اکنون میبینیم که هامون به مرگ نزدیکتر میشود و کسی را غم مردمان این دیار نیست. یکی از کشاورزان منطقه جزینک سیستان نیز میگوید: مرگ هامون زمانی رقم خورد که هامون وارد بازی سیاست شد و زنده ماندنش در حد یک شعار باقی ماند. غلامحسن شهرکی افزود: تمام وعدههای دادهشده سال گذشته روی کاغذ ماند، مردم هیچکدام را لمس نکردند تا شاید ذرهای امید برای ماندن درصحنه داشته باشند. این کشاورز سیستانی بیان کرد: تنها امید سیستان به عنایت رهبری معظم انقلاب است، چون بارها ایشان عنایتی را به این دیار داشتهاند. وی گفت: با عنایت این بزرگوار شاهد اجرای طرح آبیاری با لوله به مزارع سیستان هستیم که حسب یقین نسخهای امیدبخش برای ماندن در سیستان است. ساحلنشینان هامون که چشمانشان به امید و تدبیر دولت است سال پیش با آمدن دکتر ابتکار به منطقه سیستان با خوراندن نانونمک به وی و لقب دادن بانوی سیستان سعی کردند وی را نمکگیر کنند و نظر این بانو را برای نجات فرزندش به نام هامون جلب کنند اما حال که میبینند مسؤولان محیطزیست دلشان برای ارومیه بیشتر میتپد، میگویند نمک دریاچه هامون شوری ندارد و امروز نیز این ادعای غیرواقعی صحهای بر این امر گذاشت. سفر اخیر خانم ابتکار به چابهار هم بر غمشان افزود، چراکه هامون برای چند دقیقه کوتاه نیز جایگاهی نداشت. در
۲۵ آبان ماه سال گذشته معاون طبیعی محیطزیست کشور در گفتوگو با مهر اظهار کرد تمام اقدامات صورت گرفته باهدف بهبود مصرف منابع آب و احیای تالاب هامون انجامشده است. وی در پاسخ به اینکه بحث انتقال آب از خلیجفارس و دریای عمان برای احیای تالاب هامون منتفی شد، گفت: انتقال آب از خلیجفارس و دریای عمان به تالاب هامون از ابتدا نیز تنها یک شعار رسانهای بود و هیچ عقل سلیم و دیدگاه کارشناسانهای چنین طرحی را نمیپذیرد. این مقام مسؤول افزود نگاه سازمان محیطزیست درباره هامون به این شکل نیست که با افغانستان برای گرفتن آب جهت احیای بخشهای ایرانی تالاب وارد مذاکره شود بلکه هدفگذاری ما احیای تمام بخشهای هامون است و هرگز به دنبال این نیستیم که هامون ایرانی آباد و هامون افغانی خشک شود و در این زمینه با همراهی مسؤولان افغانستان اعتباراتی نیز اختصاصیافته است. این وعده و دیگر وعدههای دادهشده از سوی مسؤولان را میتوان تحت این جمله امانالله سرابندی، محقق و پژوهشگر سیستانوبلوچستان اینگونه تعبیر کرد که ما به سرکار خانم ابتکار «مادر هامون» لقب دادیم، پیشوازش رفتیم اما میدانید این مادر برایمان چه کرد؟ وی میگوید: ایشان بهجای اینکه عنوان مادری هامون را حفظ کند برای دریاچه بیعلف و شور دریاچه ارومیه بودجههای میلیاردی تصویب کرد که حتی یک ساحلنشین ندارد اما برای فرزندش دریاچه هامون حتی یک قوطی شیر خشک از داروخانه نخرید تا گرسنگی بچهاش را چاره کند. مدیرعامل شرکت توسعه منابع آبوخاک استان سیستانوبلوچستان روز گذشته آن هم زمانی که رئیس سازمان حفاظت محیطزیست سفر یکروزه را به استان داشت در گفتوگو با رسانهها در دانشگاه دریانوردی چابهار اظهار داشت: کاهش ورودی آب رودخانه هیرمند جدای از تحمیل خشکسالی، مهاجرت بیش از 8 هزار خانوار سیستانی را به همراه داشته است. محمد اربابی افزود: این کاهش آب رودخانه هیرمند به سیستان که تخریب محیطزیست و تحمیل شرایط سخت زندگی مردم را در پی داشته، در خاک افغانستان بشدت پرآب و سیلابی است، در بالادست بند کمالخان در ۶۵ کیلومتری ورود به سیستان حجم آب حدود 5/96 میلیارد مترمکعب گزارش شده که این میانگین بلندمدت سالانه بوده اما در سالیان اخیر حجم آن بشدت کاهشیافته و در سالهای کمآبی سهم ایران از سوی افغانستان دریافت نشده است. مدیرعامل شرکت توسعه منابع آبوخاک استان سیستانوبلوچستان یادآور شد: حتی پروتکل امضاشده بین ایران و افغانستان مبنی بر تحویل سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب از آب هیرمند توسط افغانستان نهتنها پاسخگوی آب موردنیاز ۱۲۰ هزار هکتار از اراضی قابلکشت سیستان و هامون نیست بلکه آب شرب مردم را بهسختی تأمین میکند. وی طرح انتقال آب با لوله را از طرحهای مهمی اعلام کرد که بهمنظور تأمین آب مورد نیاز ۴۶ هزار خانوار استان طراحیشده که با تعیین ضربالعجل زمانی 3ساله به مردم سیستان به پایان میرسد.
عزم جدی برای مقابله با بحران هامون وجود ندارد
رئیس فراکسیون احیای تالاب هامون و عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت: بیتوجهی به هامون و هامونیان مهاجرت ۱۳۰ هزار نفر از مردمان این دیار را در پی داشته است که این خود یک تهدید امنیتی است. سیدباقر حسینی افزود: آیا باید فاجعهای بدتر از آنچه در سیستان رخ داده اتفاق بیفتد تا دولت توجه جدی به این منطقه محروم و دورافتاده ولی مهم و استراتژیک برای جمهوری اسلامی بکند و به داد مردم برسد؟ وی ادامه داد: متأسفانه عزم جدی در مسؤولان برای مقابله با بحران تالاب هامون وجود ندارد، چراکه مسؤولان استانی درگیر مسائل حزبی و سیاسی خود بودهاند و هامون زیر خروارها خاک در حال دفن شدن است.