عبدالباری عطوان*: داستان، داستان 2 شهر سوریه یعنی حلب و رقه است که تعیین سرنوشت آنها نه فقط سرنوشت سوریه بلکه سرنوشت منطقه خاورمیانه و چه‌بسا همه جهان را تعیین می‌کند زیرا این 2 شهر محور همه چالش‌ها و اردوکشی‌ها طی هفته‌ها و ماه‌های آینده هستند. مذاکرات سیاسی در ژنو و پیش از آن مذاکرات وین از هم پاشید و توافق 2 قدرت بزرگ یعنی روسیه و آمریکا بر سر آتش‌بس به مدت یک هفته برای رسیدن کمک‌های انساندوستانه به محاصره‌شدگان و بستر‌سازی برای از‌سرگیری مذاکرات ژنو تحلیل شد و دیگر کسی درباره آنها
سخن نمی‌گوید.
تحول برجسته در صحنه سوریه را می‌توان با این سخن خلاصه کرد که جنگی که میان روسیه و آمریکا و همپیمانان آنها در اراضی سوریه به شکل نیابتی در جریان بود، شکست خورد و این قدرت‌ها خود را آماده اعزام نیروها و جنگنده‌های خود برای جنگ مستقیم می‌کنند و خطر در اینجا نهفته است.
عربستان که بشدت بر طبل جنگ زمینی می‌کوبد خودش و همپیمانانش در حاشیه خلیج‌فارس و برخی کشورهای عربی دیگر بر براندازی نظام حاکم بر سوریه به هر قیمت ممکن اصرار دارند و در حالت عناد بی‌سابقه‌ای به‌سر می‌برند، این در حالی است که روسیه و همپیمانانش در اقدامی برای گوشمالی دادن عربستان، برای ابقای بشار اسد در قدرت می‌جنگند. آمریکا تا زمان نوشتن این سطرها تصمیم نگرفته است که نیروهای زمینی عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را رهبری می‌کند یا نه، زیرا پاسخ مثبت دادن به خواسته‌های عربستان در این زمینه به معنای جنگ مستقیم با روسیه است و این مساله با سیاست محتاطانه‌ای که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا از زمان به قدرت رسیدنش در تقریبا 8 سال پیش در پیش گرفته در تعارض است. در حاشیه یک همایش سیاسی مشترک، یک دیپلمات ارشد روس در ملاقاتی به من تأکید کرد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه برای جلوگیری از سقوط بشار اسد و نظام سوریه حتی یک لحظه در نبرد با ترکیه یا حتی آمریکا تردید نخواهد کرد.
این دیپلمات ارشد روس خاطرنشان کرد سقوط نظام سوریه به معنای شکست روسیه خواهد بود. او گفت ولادیمیر پوتین را بخوبی می‌شناسد و تعجب نمی‌کند اگر نخستین ضربه را بزند، زیرا شکست در سوریه به معنای شکست او در داخل روسیه خواهد بود و پوتین اجازه نمی‌دهد سوریه به یک افغانستان دیگر تبدیل شود.
ترکیه از تحولات شمال سوریه دچار ترس شده است، زیرا نیروهای سوریه در حال پیشروی به سوی حلب هستند و توانسته‌اند با پشتیبانی هوایی روسیه این شهر را محاصره کنند، ارتش دموکراتیک سوریه نیز که از نیروهای کرد و عرب تشکیل شده پایگاه منغ را تحت کنترل گرفته‌اند و در حال نزدیک شدن به شهر اعزاز هستند و این امر به معنای قطع جاده ارتباطی حلب و مرزهای ترکیه خواهد بود. به همین دلیل است که احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرد شهر اعزاز خط قرمز است و نمی‌تواند اجازه دهد سقوط کند. شهرهای حلب و رقه سوریه سرنوشت سوریه و کل منطقه یا حتی دنیا را تعیین خواهند کرد، زیرا این 2 شهر محور همه چالش‌ها و لشکرکشی‌ها در هفته‌ها یا ماه‌های آینده خواهند بود.
نزاع روزافزون در اراضی سوریه چه بسا مملکت‌ها، سرهای بزرگ و امپراتوری‌هایی را ساقط کند و اگر منفجر شود منجر به رویارویی‌های خونینی می‌شود که باعث کشته شدن صدها هزار اگر نگوییم میلیون‌ها نفر می‌شود.
بعید نیست سلاح شیمیایی (داعش در انبارهای خود مقادیر زیادی دارد) یا حتی سلاح هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.  آتش زیر خاکستر است و منطقه منتظر چوب کبریتی است تا کشیده شود و این آتش و جنگ سختش را  شعله‌ور کند... و فرقی نمی‌کند این جنگ منطقه‌ای باشد یا جهانی، یا اینکه همه واقعیت‌ها و نشانه‌ها به این سمت پیش می‌رود...مگر هنری کیسینجر، 3 سال پیش پیش‌بینی نکرد که جنگ جهانی از سوریه آغاز می‌شود؟ امیدواریم پیش‌بینی‌اش درست از آب درنیاید.
*تحلیلگر برجسته مسائل منطقه‌