مهدی طاهرخانی: حالا دیگر هفتهای نیست که حاشیه بر متن فوتبال ایران ارجحیت نداشته باشد. مهمترین چالش پیشرو هم، طلب اکثر تیمها از داوران است. موضوعی که کم و بیش شاید در اکثر لیگهای فوتبال جهان جریان داشته باشد اما آنچه باعث تفاوت اساسی لیگ ما با آنها میشود نوع برخورد با اعتراضات است و تاثیر مستقیمی که این جریان بر ساختار میگذارد. امیر قلعهنویی و علی دایی از پیشقراولان این سبک به حساب میآیند. مردانی که 90 دقیقه کنار زمین با داد و فریاد بیشترین تاثیر را در قضاوت داورها دارند. اما سبک دیگری از مربیگری هم در همین فوتبال وجود دارد که مربی سعی میکند با حفظ آرامش خویش، در کار داور دخالت نکند و اصولا با شلوغ بازی، تمرکز تیم خود و قاضی مسابقه را بر هم نزند. مجید جلالی نمونه شاخص این سبک است. مربی غالبا آرام که صدایش به سختی کنار زمین شنیده میشود. یحیی گلمحمدی و حسین فرکی هم تقریبا از این جنس هستند. اما حالا چه اتفاقی افتاده که همین مجید جلالی که به شخصیت آرام و معلموار در فوتبال ایران شهیر است در بازی با پرسپولیس 90 دقیقه همان کاری را میکند که پیش از این عدم انجامش، از فضیلتهای او به حساب میآمد؟ جلالی پس از سالها سکوت اینک لابد به یک نتیجهگیری جامع رسیده؛ اگر سکوت کنم و آرام باشم به راحتی سرم کلاه میگذارند. زنگ خطر برای فوتبال ایران زمانی به صدا در آمد که مجید جلالی عوض، عوض کردن سبک مربیان دائما معترض ما، خودش شبیه این جریان افراطی شد. برای عادل فردوسیپور محل تعجب بود که چرا جلالی این همه کنار زمین بالا و پایین میپرد و با هر سوت داور با خروج از محوطه قانونی بعضا به درون زمین هجوم میآورد. جلالی میبیند ثمره فریاد و اعتراضش اگرچه اخراج از کنار زمین است اما میتواند به راحتی رای داور را (ولو اشتباه باشد) برگرداند. اتفاقی که نمونه عینیاش در نبرد با پرسپولیس رخ داد و این فریادهای سرمربی سایپا بود که قاضی مسابقه را دچار تردید کرد و دست آخر او با تمکین از حرف کمکش، در آن صحنه خاص با عوض کردن سوتش، توپ را به نفع سایپا به گردش در آورد. اگر جلالی مثل سابق ساکت و آرام بود آیا زرگر نظرش را تغییر میداد؟ با توجه به مکان آن ضربه ایستگاهی شاید سایپا گل دوم را میخورد و عملا بازی را واگذار میکرد. جلالی اخراج شد اما پس از همین اخراج بود که به گواه گزارشگر بازی، قاضی در همه توپهای 50 - 50 به سود سایپا رای داد و دست آخر در صحنه مشکوک گل، مرعوب اتفاقات شد و چون کمکش، پرش بازیکن شماره30 سایپا را روی پهلوی لوبانف، خطا تشخیص نداد، داور هم گل را صحیح اعلام کرد. اگرچه جلالی در پایان بازی برای دفاع از کاراکتر ساخته شدهاش اعتراف کرد مقداری زیاده روی کرده اما تردید نکنید او دستکم در بازیهای بزرگ همین مشی را پیش میگیرد چون جواب میدهد. وقتی جریانی که اهل «شلوغ بازی» کنار زمین نیست و به «هر» رای داور اعتراض نمیکند و مهمتر از آن در خاتمه پیکار، کمیته داوران را متهم به جانبداری از یک «تیم خاص» نمیکند، حمایتی از خویش و سبکش نمیبیند، لاجرم خودش را تغییر میدهد. در هفته بیستم و در نبرد نفت و استقلال، اکبریان به اشتباه خطای پنالتی سید جلال حسینی را تشخیص نمیدهد و بعد از آن پرویز مظلومی در مصاحبهای عجیب دم از چرخش داوران به سود یک تیم خاص میزند اما نه کمیته داوران واکنشی «مناسب» نشان میدهد و نه کمیته انضباطی برخلاف لیگهای معتبر جهان که اینگونه اظهارنظرها را با محرومیتهای چند جلسهای پاسخ میدهد، وارد معرکه شد. نتیجه اعتراض مظلومی هم این میشود که ناگهان همان جریان داوری در بازی استقلال و گسترش همه اشتباهاتش به صورت سهوی به نفع آبیها میشود. طبق نظر کارشناسان، قبل از زدن گل نخست، داور باید خطای روزبه چشمی را در میانه میدان میگرفت. یا در صحنه دیگر، کمکداور یک موقعیت تک به تک داریوش شجاعیان با رحمتی را به اشتباه آفساید اعلام کرد. بدون شک این اشتباهات داوری عمدی نیست بلکه جریان غوغاسالار با هجمهای که علیه داوران به راه میاندازد، سوتها را به راحتی به سود خودش بر میگرداند. اشتباهات داوری در هفته بیستویکم دقیقا در راستای مصاحبه هفته قبل پرویز مظلومی بود. زرگر که به راحتی در دیدار پرسپولیس و سایپا دو کارت زرد متوالی به بنگستون داد و نشان داد بدون ملاحظهکاری خطاهای بزرگ را با کارت زرد جریمه میکند در نیمه نخست به راحتی از اخراج مجید ایوبی صرفنظر کرد تا سایپا مجبور نباشد 60 دقیقه 10 نفره بازی کند. اینکه برانکو در جریان مربیان شلوغ کار نیست و حتی بعد از مسابقه نمیداند چگونه باید در مورد اشتباهات داوری حرف بزند، ثمرهاش این میشود که به گواه اعتراف فریدون اصفهانیان، اکثر اشتباهات فاحش نیمفصل نخست به ضرر پرسپولیس از آب در آمد. مجید جلالی سرانجام تغییر سبک داد و تردید نکنید دیر یا زود یحیی و حسین فرکی هم کمکم اهل اجرای «پانتومیم با صدا» کنار زمین میشوند و یاد میگیرند چگونه با مصاحبههای آنچنانی که هیچ محرومیتی در پی ندارد جریان داوری را تحت فشار قرار دهند. قطعا برانکو هم اینگونه میشود و هیچ گلهای بر آنان نیست چون ساختار آماتورگونه فوتبال ما آنان را خواه ناخواه به این سمت و سو هل میدهد. فوتبالی که اگر در آن سکوت کنی کلاه بر سرت نمیگذارند بلکه گونی را از سر بر پیکرهات میکشند.