پیمان زمانی: انگار معضل ریزگرد و گرد و خاک از آن گروه موضوعات و معضلاتی است که قرار است آنقدر در رسانه‌ها به آن پرداخته شود و از سوی مدیران هم اقدامی صورت نگیرد که مشمول گذر زمان، فراموشی، کلیشه‌ای شدن و نخ‌نما شدن شود! سال‌هاست که رسانه‌ها از زوایای گوناگون به معضل ریزگردها و گرد و خاک در مناطق گوناگون کشور بویژه مناطق جنوبی و آثار زیانبار و عوارض مرگبار این پدیده آزاررسان می‌پردازند و هر از چندگاهی یکی از مدیران مربوط وعده‌ای می‌دهد و سپس فراموشی و دیگر هیچ!
روز گذشته هم خبرهایی در رسانه‌ها درباره افزایش محسوس گرد و غبار در برخی استان‌ها مانند خوزستان منتشر شده است و غلظت گرد و غبار در این استان به ۶۶ برابر حد مجاز رسیده است و شهرهای خوزستان به رنگ خاکستری درآمدند.
در کنار همه عوارضی که بر ریزگردها و آلودگی هوا مترتب است، یکی از تبعات خطرناک این معضل، مشکل دیگری است با عنوان «مهاجرت ساکنان شهرهای در اسارت ریزگردها به شهرهای بزرگ بویژه تهران و رشد حاشیه‌نشینی».
آوارگی مردم بر اثر پدیده مرگبار
واقعیت این است که آنقدر اقدامی اساسی برای حل این معضل صورت نگرفته که در کنار مرگ و بیماری تعداد زیادی از هموطنان در اثر این پدیده مرگبار، ساکنان شهرهای در معرض این پدیده، از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند و تن به مهاجرت داده‌اند!
خبرها حاکی از این است که طیفی از ساکنان استان‌های خوزستان، فارس، سیستان‌وبلوچستان و دیگر شهرهای جنوبی ایران که بیش از دیگر استان‌ها در تیررس ریزگردها قرار دارند، از جمله مهاجرت‌کنندگان به شهرهایی مثل تهران هستند که گروهی از آنان پس از مهاجرت، به دلیل عسر و حرج مالی، تن به حاشیه‌نشینی در اطراف پایتخت داده‌اند.
عموم این مهاجران در شهرهای خود، به زراعت، دامداری یا دیگر کارهای تولیدی مشغول بوده‌اند اما ریزگردها آنان را وادار کرده است که دست از کار و زندگی خود در آنجا بکشند، آوارگی را به جان بخرند و تن به حاشیه‌نشینی، زاغه‌نشینی و مشاغل کاذب در شهر غریب بدهند! بی‌شک، ریزگردها کارد را به استخوان این دسته از هموطنان رسانده‌اند که اینگونه ترک یار و دیار کرده‌اند!
البته ناگفته نماند که بر اثر گرد و خاک و هجوم ریزگردها به برخی شهرهای جنوبی و حرکت موج‌های گرد و خاک از این مناطق، پایتخت‌نشین‌ها هم هر از چند گاهی آسمان خاکستری را علاوه بر آسمان آلوده ناشی از سوخت‌های فسیلی تجربه می‌کنند.
حاشیه‌نشینی در تضاد با سبک زندگی ایرانی
حاشیه‌نشین به فردی گفته می‌شود که از حالت تولیدی گذشته خود بیرون آمده و پس از مهاجرت از شهر یا روستای خود به صورت مازاد نیروی انسانی در حاشیه شهرهای بزرگ که مملو از مهاجران است ساکن شده.
حاشیه‌نشینی و زاغه‌نشینی تاثیرات مخربی بر سبک زندگی افراد، خانواده، امنیت اجتماعی و در سطح کلان، امنیت ملی دارد. از سوی دیگر حاشیه‌نشینی و زاغه‌نشینی که ریشه در فقر مالی و نادیده انگاشته شدن کرامت انسانی دارد، به طور معمول با جرم و بزهکاری عجین است که این سبک زندگی، بی‌تردید نه اسلامی است و نه ایرانی. افزایش مهاجرت به حاشیه شهرها در کنار تورم موجود، بی‌تردید به شکل‌گیری مشاغل کاذب و مخرب، فروش موادمخدر، قاچاق، زورگیری، تکدی‌گری و اعتیاد منتهی می‌شود که هیچکدام از این موارد در منشور تئوریک و سیره عملی سبک زندگی اسلامی - ایرانی جایی ندارد.
ریزگردها نیاز به تدبیر دارد تا امید نمیرد!
بی شک این وظیفه اصلی و دارای فوریت مسؤولان بویژه مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست است که معضل ریزگردها را حل و فصل کنند تا مانع از آواره شدن جمعی از هموطنان، مهاجرت آنان به شهرهایی همچون تهران و رشد حاشیه‌نشینی شوند. بی‌توجهی به حل معضل ریزگردها یک بی‌تدبیری بزرگ است که امید گروهی از هموطنان ما را به یغما برده و آنان را وادار به هجرت کرده است.
این طیف از هموطنان، امیدشان را به زندگی در شهر خویش از دست داده‌اند و چشم امید به مهاجرت دوخته‌اند در حالی که امیدشان در این مهاجرت‌ها و حاشیه‌نشینی‌ها ناامید می‌شود.
با وجود گذشت بیش از 2 سال از عمر دولت تدبیر و امید، تاکنون هیچ اقدام اساسی برای نجات ساکنان شهرهای در معرض ریزگردها صورت نگرفته است اما پرسش اینجاست که سازمان حفاظت محیط‌زیست و دیگر دستگاه‌های مسؤول، به چه کاری مهم‌تر از موضوع ریزگردها که یک چالش ملی است، مشغولند؟! ریزگردها، ابتدا باعث بیماری و مرگ شدند، سپس باعث و بانی مهاجرت و حاشیه‌نشینی و به طور قطع تبعات سریالی این معضل ادامه خواهد داشت.
غلظت گرد و غبار خوزستان 66 برابر حد مجاز
گردوغبار با غلظتی 66 برابر حد مجاز، کیفیت هوا در برخی از شهرهای خوزستان را به وضعیت ناسالم کشاند. احمد رضا لاهیجان‌زاده مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان در این باره گفت: میزان آلودگی هوا طی روز شنبه در اهواز 8 هزار 495 و آبادان 2هزار و900 میکرو گرم بر متر مکعب و در وضعیت ناسالم گزارش شده است. در همین حال کورش بهادری، مدیرکل هواشناسی خوزستان با اشاره به توقف فعالیت فرودگاه اهواز، وضعیت تداوم هجوم گردوغبار به آسمان این استان را تشریح کرد. مدیرکل هواشناسی خوزستان درباره وضعیت هوای استان در روز شنبه خاطرنشان کرد: میزان دید در شهر اهواز به ۴۰۰ متر رسید و فعالیت فرودگاه بین‌المللی اهواز متوقف شد و پیش‌بینی می‌شود میزان گرد و غبار به بالای 3 هزار میکروگرم برسد. وی تصریح کرد: مدل‌های هواشناسی نشان می‌دهد روز دوشنبه هم گرد و غبار را دوباره در استان شاهد خواهیم بود. این در حالی است که محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت محیط‌زیست استان تهران از ورود ذرات گردوغبار به پایتخت خبر داده است. رستگاری با علام این خبر بیان داشت: با توجه به اطلاعات دریافت شده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی، هوای شهر تهران طی 24 ساعت منتهی به ظهر روز شنبه در شرایط سالم قرار داشته است اما با توجه به گزارش سازمان هواشناسی از اواخر بعدازظهر گرد و غبار وارد شده از غرب کشور، تهران را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. گفتنی است روز گذشته با توجه به میزان گرد و غبار تمام مدارس شهرستان‌های اهواز، حمیدیه، کارون، باوی، آبادان، خرمشهر، رامشیر، شادگان و بستان در مقاطع گوناگون تعطیل شد.