عبدالباری عطوان: آمریکایی‌ها و روس‌ها به توافق برای آتش‌بس دست یافتند و برخی از جزئیات آن را روز دوشنبه اعلام کردند و به‌ظاهر به نظر می‌رسد این آتش‌بس همه انتظارات مسؤولان سوریه در دمشق را برآورده می‌کند؛ یعنی تحکیم و تثبیت دستاوردهای ارتش سوریه در میادین نبرد در مناطق شمال غربی (حلب و حومه آن) و جنوب سوریه (درعا و القنیطره) در هفته‌های اخیر. این درحالی است که به ترکیه و عربستان که همپیمان یکدیگرند، چیز اندکی داده شد؛ یعنی نه منطقه حائل ایجاد شد و نه معارضان مسلح به سلاح‌های پیشرفته نظیر موشک‌های ضدهوایی از ریاض دست یافتند و نه تغییری در موازنه قوا در میدان نبرد روی داد و نه نقشه اعزام نیروی زمینی به‌رهبری آمریکا عملی شد. روسیه توانست شروط خود را بر آمریکا از جمله مستثنا کردن جبهه النصره از توافق آتش‌بس و قرار دادن نام آن کنار گروه داعش به‌عنوان 2 گروه تروریستی تحمیل کند. مخالفت دولت آمریکا در فرماندهی نیروهای زمینی برای دخالت در سوریه تحت عنوان جنگ با داعش و مخالفت با مجهز کردن معارضان مسلح به سلاح‌های پیشرفته ــ از بیم افتادن آنها در دست گروه داعش و جبهه النصره و گروه‌های نظیر آنها و استفاده از این سلاح‌ها علیه هواپیماهای مسافری یا جنگی ــ چه‌بسا برای پرهیز از ریشه‌کن شدن زودهنگام توافق آتش‌بس و تحریک نکردن سران روسیه صورت گرفت. اظهارات روز دوشنبه مولود چاووش‌اوغلو این مساله را تفسیر می‌کند، زیرا وی تأکید کرد امکان حمله زمینی مشترک ترکیه و عربستان در سوریه در دستور کار نیست. وی افزود: هرگونه اقدامی در این سمت و سو باید گروهی باشد. این بدان معناست که واشنگتن توانست 2 همپیمان خود یعنی عربستان و ترکیه را مهار کند. چه‌بسا بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه از این تحولات آگاه بود، زیرا گفت: «مذاکره یک چیز است و تداوم جنگ علیه تروریسم چیز دیگری. این دو با هم در تضاد نیستند و باید همزمان ادامه یابند». از جزئیات اندک درزکرده از توافق آتش‌بس روشن است که جنگنده‌های روسیه مورد حمایت نیروهای ارتش سوریه بمباران خود علیه مواضع جبهه النصره و داعش در شرق و غرب سوریه را ادامه خواهند داد و محاصره اعمال شده کنونی علیه اکثر شهر حلب ادامه خواهد یافت. انفجارهای تروریستی حمص و منطقه السیده زینب در واکنش به این توافق یا در پیش‌بینی آن رخ داد و استراتژی جدید داعش بر انجام هرگونه «ضربه پیشگیرانه انتقامجویانه» و نیز ایجاد مشکلات امنیتی بزرگ و باندهای خفته است که در زمانی که سرکردگان داعش مناسب می‌بینند فعال می‌شوند. این تحول به طور خاص دستگاه امنیتی سوریه را نگران می‌کند. پر واضح است که گروه تروریستی داعش رویکرد و شیوه گروه «القاعده مادر» را که طی 2 سال پیش از آن دور شده بود در راستای نظریه «به اندازه توان» و تمرکز بر دشمن نزدیک، در پیش گرفته است و این تحول در سایه قدرت گرفتن نیروهایی که با این گروه می‌جنگند و به دنبال پاک‌سازی‌اش از سوریه و عراق با هم هستند و نیز از دست دادن برخی مراکز استراتژیک مهمش در الرمادی(عراق) و ریف جنوبی و شمالی حلب، صورت می‌گیرد. هنوز فرصت‌های موفقیت این توافق آتش‌بس مشخص نیست اما می‌توان گفت روسیه و آمریکا بر سر یک دشمن واحد و اهداف مشترک برای مقابله با آن توافق کردند. این دشمن همان داعش و جبهه النصره و گروه‌های همپیمان با آنهاست. روی کاغذ می‌توان اینگونه برداشت کرد که توافق آتش‌بس می‌تواند مقدمه یا بسترساز از سرگیری مذاکرات سیاسی و اجرای تفاهمنامه‌های وین و ژنو باشد اما باید در صحنه عمل دید وضعیت چگونه خواهد بود. مهم این است که همه صحبت‌ها از تحویل سلاح‌های پیشرفته به مخالفان مسلح در سوریه یا ائتلاف‌ها علیه داعش یا مانورهای «رعد شمال» و دخالت زمینی، همه و همه اگر نگوییم با بالارفتن درجه حرارت جزیره‌00‌العرب در حال حاضر تبخیر شدن است،  دست‌کم در یخچال، «فریز» شده. هر دوی آقایان عادل الجبیر و سرلشکر ستاد احمد العسیری یا دست‌کم نفر اول نیاز به مرخصی دارند تا غبار این توافق فرو بنشیند و فرصت‌های موفقیت یا شکست آن مشخص شود.