«اسدالله علم» چهره تاثیرگذار و از مهم‌ترین رجال دوران پهلوی دوم است. در اوایل انتصاب علم به وزارت دربار بود که مجلس قانونی را به تصویب رسانید که بر اساس آن وزیر دربار به عضویت هیأت امنای تمام دانشگاه‌های کشور درمی‌آمد و از سوی دیگر حق بازرسی تمام دانشگاه‌های کشور به وزیر دربار سپرده می‌شد.
بدین ترتیب اینک رژیم پهلوی هم قصد داشت از فراز 1400 سال فرهنگ
ایرانی- اسلامی با وسایلی فاقد کارآیی لازم، پرواز کند و خود را به دنیای باستانی ایران، که در عین حال شناخت بسیار ناقصی هم از آن داشت، برساند. با چنین پیش‌فرض‌ها و اهدافی بود که شاه انتظار داشت وزیر دربارش، اسدالله علم نهایت سعی‌اش را جهت عملی شدن خواسته‌های او به کار بندد. اقداماتی نظیر برگزاری مراسم تاج‌گذاری در سال 1346، برگزاری جشن‌های 2500 ساله در سال 1350، ایجاد فضاهای مستعد باستان‌گرایی و نظایر آن به کارگردانی علم در راستای همین اهداف و برنامه‌های فرهنگی رژیم پهلوی طرح‌ریزی شد.(1)
اولین اقدام مهم فرهنگی علم در دوران وزارت دربار، برگزاری جشن تاج‌گذاری شاه و فرح در 4 آبان 1346 بود. علم به عنوان وزیر دربار مدیریت اصلی این جشن را برعهده داشت. با برگزاری جشن تاج‌گذاری یکی از آرزوهای چند ده ساله شاه برآورده شد و در این میان شاه بیش از هرکس دیگری مدیون وزیر دربارش اسدالله علم بود که توانسته بود به نحو دلخواه این مراسم را برگزار کند. دومین اقدام فرهنگی که در نهایت به کارگردانی علم برگزار شد جشن‌های
2500 ساله شاهنشاهی بود که با هزینه‌های سرسام‌آوری همراه بود و بعد از آن همه‌ساله در سالروز برگزاری این جشن مراسم یادبودی در تخت جمشید و سایر نقاط کشور برپا می‌شد. سومین و در عین حال آخرین جشنی که اسدالله علم در طول دوران وزارت دربارش در چارچوب اهداف باستان‌گرایانه و تجلیل از سلطنت برگزار کرد، جشن موسوم به «پنجاهمین سال شاهنشاهی دودمان پهلوی» در اردیبهشت سال 1355 بود. از دیگر اقدامات علم، وزیر دربار تبلیغ پیرامون سلسله پهلوی و شناسایی چهره‌ای خوشایند و مترقی از شخص شاه بود. از جمله مهم‌ترین اقدامات وی در این‌باره تلاش جهت ساخت فیلم‌های به‌اصطلاح مستند از زندگی سیاسی، اجتماعی و... شاه و پخش آن از رسانه‌های گروهی کشورهای مختلف جهان بود. تالیف و انتشار کتب تبلیغاتی پیرامون زندگی سیاسی، اجتماعی و... شاه و سلسله پهلوی و همچنین تحقیقات ایران‌شناسی مربوط به تاریخ باستانی ایران و توزیع وسیع آنها در ایران و بخش‌های مختلف جهان از دیگر اقدامات فرهنگی - تبلیغی اسدالله علم جهت شناساندن به اصطلاح اهمیت سلسله پهلوی به افکار عمومی بوده است.(2) این تلاش‌های علم از همان اوایل انتصابش به وزارت دربار آغاز شد و تا سال‌های پایانی عمر سیاسی‌اش همواره ادامه داشت. در نهایت می‌توان از مجموع مطالب مطرح شده در این بخش اینگونه نتیجه‌گیری کرد که اسدالله علم بی‌تردید در سیاست‌گذاری‌ها و خط‌مشی‌های کلان کشور همواره نقش درجه اول را برعهده داشت و او تنها کسی بود که شاه می‌توانست در تصمیمات مهم به او اعتماد کند و آرای او را به کار بندد. حسین فردوست درباره روش کار علم در وزارت دربار می‌نویسد: «اصولاً سبک علم این بود که هر یک از معاونان مطالب خود را مستقیماً به اطلاع محمدرضا برسانند و دلیل این بود که علم حوصله این کارها را نداشت. معاونان مطالب مهم و دستورات محمدرضا را به اطلاع علم می‌رساندند. علم نسبت به این مسائل بی‌تفاوت بوده و با همه چیز موافقت می‌کرد... او وقتش را در مسائل سیاسی و تعیین خطوط مملکتی می‌‌گذراند و خود را در مسائل اداری خسته نمی‌کرد... نقش علم در دربار محمدرضا فقط به یک جنبه محدود نبود. او مهم‌ترین فردی بود که در مسائل داخلی کشور محمدرضا را هدایت می‌کرد و برای تغییرات مهم به او خط می‌داد و مشیر و مشاور اصلی محمدرضا بود و در این کار پختگی لازم را داشت».(3) می‌شود از اسدالله علم به عنوان معدود و حتی تنها فردی نام برد که در حفظ و سپس استحکام سلسله پهلوی به رهبری محمدرضا شاه نقشی اساسی برعهده داشته است.
--------------------------------
پی‌نوشت
1- مظفر شاهدی، مردی برای تمام فصول، اسدالله علم و سلطنت محمدرضا شاه پهلوی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1379، صص 658- 657
2- همان، صص675- 658
3- حسین فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد اول، اطلاعات، 1370، ص258 و 254
منبع: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی