گروه بینالملل: در یک عملیات درز اطلاعات که بزرگترین عملیات در نوع خود در تاریخ روزنامهنگاری به شمار میرود، بیش از 5/11 میلیون سند محرمانه منتشر شده که نشان میدهد بسیاری از شخصیتهای برجسته جهانی اموال هنگفت خود را برای جلوگیری از پرداخت مالیات، در پاناما سرمایهگذاری کردهاند. در میان بخش عظیمی از این اطلاعات اسامی افراد مشهوری اعم از سیاستمداران، دلالان اسلحه، جاسوسان و حتی ورزشکاران به چشم میخورد. چهرههایی چون سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان، نواز شریف نخستوزیر پاکستان، ایاد علاوی نخستوزیر پیشین عراق و معاون فعلی رئیسجمهور، پترو پروشنکو رئیسجمهور اوکراین، علا مبارک فرزند حسنی مبارک دیکتاتور سابق مصر و زیگموندور گونلاگسون نخستوزیر ایسلند، برخی دوستان ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، لیونل مسی ستاره فوتبال آرژانتینی، سرگئی رولدوگین نوازنده مشهور ویلن، شیخ حامد بن خلیفه الثانی پادشاه سابق قطر و نیز نخستوزیر سابق قطر، حاکم ابوظبی امارات و رئیسجمهور سابق سودان در زمره مشهورترین چهرههایی هستند که براساس این اسناد به فرار مالیاتی یا پولشویی متهم میشوند. علاوه بر اینها بیش از 200 هزار شرکت تاسیس شده توسط افراد مشهور برای فعالیتهای مالی در میان اوراق افشاشده هستند که متعلق به شرکت موساک فونسکا بوده و به «اوراق پانامایی» مشهور شدهاند و آبروی 72 مقام بلندپایه جهانی را تهدید میکنند. روزنامه زوددویچه سایتونگ با همکاری کنسرسیوم بینالمللی روزنامهنگاران محقق (ICIJ) بیش از یک سال روی این اسناد کار کردهاند و در نهایت بیش از 11 میلیون سند مالی شرکت محرمانه حقوقی پانامایی را که درباره انتقال و حفظ پولهای کثیف در بهشتهای مالیاتی فعالیت میکند در اختیار 107 رسانه در 78 کشور جهان قرار دادهاند. این روزنامه آلمانی روز یکشنبه گذشته نوشت شرکت موساک فونسکا یکی از مهمترین شرکتها در زمینه مدیریت شرکتهای برونمرزی فعال در بهشتهای مالیاتی (Offshore) در بیش از
35 کشور جهان است. این شرکتها معمولا پوششی برای فرار مالیاتی هستند و صاحبان واقعی آنها هم مشخص نیست. این اطلاعات اسنادی از سال 1975 تا پایان سال گذشته را شامل میشود و از آن با عنوان تحقیقی یاد شده که هرگز در این ابعاد روی شرکتهای خارجی صورت نگرفته است. این گزارش را گروهی بیش از 370 خبرنگار از بیش از 70 کشور مورد بازبینی قرار دادهاند. گابریل زاخمن، اقتصاددان دانشگاه برکلی در این باره گفت: «این اطلاعات نشان میدهد تا چه حد ریشه رفتارهای مضر و جنایی در شرکتهای برونمرزی عمیق است». شرکت موساک فونسکا 40 سال است فعالیت میکند و تاکنون گزارشی درباره تخلف این شرکت منتشر نشده است. از سوی دیگر، همزمان با این افشاگری، سازمانهای مالیاتی برخی کشورهای جهان از جمله استرالیا و نیوزیلند تحقیقات و اقدامات خود علیه شخصیتهای تابع این کشورها که نام آنها در اسناد پاناما ذکر شده است را آغاز کردند. از سوی دیگر شرکت موساک فونسکا اعلام کرده است برای اطمینان از اینکه شرکتهای طرف قراردادش در پولشویی، فرار مالیاتی و سایر اقدامهای غیرقانونی دست ندارند، براساس پروتکلهای بینالمللی عمل کرده است. اما نکته جالب اینجاست که یکی از دو بنیانگذار اصلی این شرکت یعنی یورگن موساک اصالتی آلمانی دارد و پدرش که از افسران نظامی نازیها در زمان جنگ دوم جهانی بوده است پس از جنگ به پاناما نقل مکان میکند تا با سازمان سیای آمریکا همکاری کند. روزنامه مجازی انگلیسی ایندیپندنت نیز مدعی شده در این فرآیند اطلاعاتی درباره فرار مالیاتی، نقض تحریمهای بینالمللی و پولشویی رهبران سابق و فعلی جهان فاش شده است از جمله اسناد اطلاعات مالی مربوط به خانواده و همکاران برخی از قدرتمندترین رهبران جهان مثل معمر قذافی و حسنی مبارک، دیکتاتورهای سابق لیبی و مصر. حتی پدر دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس و مقامات همدورهاش در حزب محافظهکار انگلیس و برخی از نمایندگان سابق این حزب در پارلمان نیز از افرادی هستند که اطلاعات مالیشان افشا شده است. جرارد رایل، مدیر کنسرسیوم بینالمللی روزنامهنگاران به شبکه بیبیسی انگلیس گفت: «من تصور میکنم با توجه به گستردگی این اسناد، این بزرگترین ضربه به فعالیتهای پناهگاههای مالیاتی
جهان باشد».