گروه بین‌الملل: باکو با نقض آتش‌بس یکطرفه‌ای که روز یکشنبه در منطقه قره‌باغ اعلام کرده بود، به درگیری‌ها در این منطقه دامن زد. ارتش آذربایجان بر خلاف تعهد رئیس‌جمهور این کشور الهام علی‌اف، روز یکشنبه به آتشبار مواضع نیروهای ارتش ارمنستان و جمهوری خودخوانده ناگورنو- قره‌باغ پرداخت و وزارت دفاع این کشور نیز روز دوشنبه بر این موضوع صحه گذاشت.
وافق درگاهلی، سخنگوی وزارت دفاع آذربایجان دیروز با لحنی تهاجمی طرف مقابل را نسبت به عملیات تمام و کمال نیروهای این کشور در حمله به تمام جبهه‌های درگیری و با تمام سلاح‌های ممکن تهدید کرد.
این در حالی است که آرتسرون آوانیسیان، سخنگوی رسمی وزارت دفاع ارمنستان از تشدید درگیری‌ها در خط مرزی
ناگورنو- قره‌باغ با آذربایجان خبر داده است. او در صفحه فیسبوک خود نوشت: «نیروهای حاضر در قره‌باغ حملات سنگینی بر دشمن وارد کرده و با تجهیزات نظامی به پیش می‌روند. نظامیان در شمال شرق و جنوب شرق نیز در حال پیشروی هستند».
طبق آخرین گزارش‌ها دیروز در تازه‌ترین درگیری‌ها نیروهای ارمنی توانستند در برخی خطوط نیروهای آذری را عقب برانند. وزارت دفاع ارمنستان مدعی شد
3 تانک طرف مقابل را منهدم کرده و وزارت دفاع آذربایجان نیز با رد این ادعا از کشته شدن 3 نظامی خود در شلیک خمپاره نیروهای مدافع ناگورنو - قره‌باغ به مواضع ارتش این کشور خبر داد. این در حالی است که طی گلوله‌باران مواضع ارتش آذربایجان در روز یکشنبه چند گلوله به روستاهای آذری‌نشین در منطقه مرزی قره‌باغ اصابت کرد که بر اثر آن یک کودک جان باخت. در مقابل صبح دیروز نیز نیروهای مدافع جمهوری خودخوانده ناگورنو از گلوله‌باران شدید شهر استپاناکرت، پایتخت‌شان توسط توپ‌های 152 میلیمتری و تانک‌ها آذربایجان خبر دادند. یک روز پیش از آن سرکیسیان، رئیس‌جمهور ارمنستان در جلسه
هیأت دولت از مرگ 18 سرباز ارمنی و زخمی شدن 35 تن سخن گفت و اعتراف کرد درگیری‌های قره‌باغ، شدید‌ترین برخورد در نوع خود از زمان آتش‌بس سال 1994 بوده است و آذربایجان را متهم به دخالت دادن نیروی هوایی‌اش در درگیری‌ها کرد. براساس آخرین برآوردها گفته می‌شود تا ظهر روز دوشنبه تلفات جنگ از 2 طرف به بیش از
35 کشته و 220 مجروح بالغ می‌شود.
سیاست جنگ‌افروزانه اردوغان
اما در همین حال تماس‌های تلفنی مکرر از کاخ ریاست‌جمهوری ترکیه با رئیس‌جمهور آذربایجان ظن دخالت ترکیه در این نزاع را به‌وجود آورده است. رجب طیب‌اردوغان به جای آنکه نظیر بسیاری از سران جهانی خواهان آتش‌بس در قره‌باغ شود ترجیح داد موضعی پان‌ترکیستی اتخاذ کرده و تنها با یک طرف درگیری یعنی آذری‌ها احساس همبستگی کند. از طرف دیگر اخبار محرمانه حکایت از تکاپوی یک مقام ارشد نظامی ترکیه در باکو برای دستور گرفتن از آنکارا در هدایت جنگ دارد. چنین رویدادهایی دولت ایروان را به اعتراض درباره نقش مخرب دولت ترکیه در منطقه واداشت. شاوارش کوچاریان، معاون وزیر خارجه ارمنستان انگشت اتهام را به سوی ترکیه نشانه رفت و گفت آنکارا با حمایت از باکو برای حمله به مناطق ارمنی‌نشین قصد بی‌ثبات‌سازی منطقه را به ضرر کشورهای همسایه (ایران و روسیه) دارد. او آغاز دوباره جنگ قره‌باغ را در راستای سیاست اردوغان برای گسترش ناآرامی، تروریسم و خونریزی در خاک خود و کشورهای همسایه توصیف می‌کند.
فرار رو به جلوی ترکیه در قفقاز
از طرف دیگر خبرگزاری اسپوتنیک در یادداشتی با عنوان «فرار رو به جلوی ترکیه در قفقاز» برافروخته شدن یکباره آتش نزاع آذری- ارمنی در قره‌باغ پس از 22 سال را بنا به قول اکثر تحلیلگران منطقه ناشی از تحریک دولت ترکیه دانست که قصد دارد جنگی جدید نزدیک مرز ایران و روسیه برپا کند. در این یادداشت جنگ قفقاز همانند جنگ داخلی اوکراین، یک ناآرامی تحمیلی خارجی دیگر در عمق استراتژیک روس‌ها معرفی شده است.
عماد آبشناس در این تحلیل دلیل حساسیت جنگ قره‌باغ برای ایران می‌آورد: «قطعا بروز چنین جنگی می‌تواند بر داخل ایران تاثیرگذار باشد، چرا که آذری‌تبارها بخش قابل توجهی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و در مقابل اکثریت مطلق مسیحیان ایرانی ارمنی‌تبار هستند و ایران در طول تاریخ مأمنی مطمئن برای مسیحیان و پیروان ادیان دیگر به حساب می‌آمده است. آذربایجان، ارمنستان و قره‌باغ زمانی جزو سرزمین‌های ایران بودند و قطعا ارتباط عاطفی هنوز میان ایرانی‌ها و اهالی این مناطق وجود دارد. آذربایجان علاوه بر ارتباط قومی‌ای که با بخش بزرگی از ایرانی‌ها دارد تنها کشور شیعه در کنار ایران در جهان به حساب می‌آید. ایران همیشه تلاش داشته و دارد در این اختلاف جانب بی‌طرفی را اتخاذ کند، چرا که با توجه به شرایطی که قبلا عنوان کردم هرگونه موضع‌گیری می‌تواند یا بر احساسات و شرایط قومیت‌های داخل کشور تاثیرگذار باشد یا بر منافع ملی و استراتژیک کشور. به همین دلیل ایران به هیچ‌وجه تمایل ندارد جنگ قره‌باغ مجددا شعله‌ور شود».
او در ادامه درباره حساسیت‌های روسیه درباره نزاع قفقاز می‌نویسد: «طی چند سال اخیر آذربایجان رو به تقویت نیروی نظامی خود آورد و حجم زیادی سلاح‌های پیشرفته از ترکیه، اسرائیل و ایالات متحده آمریکا دریافت کرد. حتی روابط این کشور با اسرائیل آنقدر نزدیک شد که زمزمه‌هایی از حضور نظامی اسرائیلی‌ها در آذربایجان و پرواز هواپیماهای جاسوسی و نظامی اسرائیلی از پایگاه‌های آذربایجان به گوش رسید و حتی اتهام‌هایی مبنی بر ورود تروریست‌های قاتل دانشمندان هسته‌ای ایران از آذربایجان مطرح شد. البته ارمنستان هم آرام ننشسته و این کشور هم اقدام به واردات سلاح و ایجاد پایگاه‌های نظامی مجهز کرد و با این شرایط می‌توان گفت هر 2 کشور امروزه تا دندان مسلح هستند. از طرف دیگر به‌رغم جدا شدن آذربایجان و ارمنستان از اتحاد جماهیر شوروی، روابط روسیه با جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته پیرو توافقات دوجانبه و چندجانبه همیشه ادامه داشته و بزرگ‌ترین پایگاه نظامی روسیه در خارج این کشور امروزه در ارمنستان مستقر است. عملا می‌توان گفت این کشورها حیاط‌خلوت روسیه به حساب می‌آیند و آمریکایی‌ها طی سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای ورود به حیاط‌خلوت روسیه داشتند و همین مساله بسیار روسیه را خشمگین کرده بود... در ماجرای اوکراین شاهد بودیم روسیه نیز به هیچ‌وجه به ایالات متحده آمریکا و ناتو اجازه نخواهد داد در حیاط‌خلوتش بازی کنند».
در نهایت سردبیر بخش فارسی اسپوتنیک ترکیه را متهم می‌کند بازی جدید را شروع کرده تا بلکه از طریق آن بتواند ایران و روسیه را در مرزها درگیر کند و در منگنه قرار دهد: «این کشور(ترکیه) آذربایجان را به بازپس‌گیری بخش قره‌باغ و کوچ دادن ارمنی‌ها از این منطقه تشویق می‌کند. با اینکه ترکیه می‌داند که با شرایط بین‌المللی فعلی انجام چنین کاری امکانپذیر نیست اما همین که این جنگ شعله‌ور شود که ایران و روسیه را می‌تواند تحت فشار قرار دهد برایش کافی است. در مقابل ایران و روسیه تمام توان خود را در میدان گذاشته‌اند تا از اجرای چنین نقشه‌ای جلوگیری کنند و آتش جنگ قره‌باغ را در نطفه خاموش کنند. در این راستا می‌توان گفت روز سه‌شنبه که اجلاس سه‌جانبه میان ایران، ترکیه و آذربایجان در رامسر برگزار می‌شود و پنجشنبه که اجلاس سه‌جانبه دیگر میان روسیه و ایران و آذربایجان در باکو برگزار می‌شود، قطعا مساله قره‌باغ مورد بحث قرار خواهد گرفت و احتمالا ایران و روسیه طرحی جهت آتش‌بس و مذاکره فی‌مابین آذربایجان و ارمنی‌های قره‌باغ و ارمنستان مطرح کنند تا مجددا طرف‌های درگیر سر میز مذاکره بنشینند و این مساله را فیصله دهند. البته تصور بنده مبنی بر این است که با توجه به تعلق منطقه قره‌باغ به آذربایجان و وجود اکثریت ارمنی ساکن در این منطقه رسیدن به یک راه‌حل دائم اگر ناممکن نباشد بسیار سخت است ولی به هر حال گفت‌وگو و مذاکره به از جنگ و خونریزی است».
شرط محال باکو برای صلح
اما بعدازظهر دیروز حکمت گاجی‌یف، سخنگوی وزارت خارجه آذربایجان در گفت‌وگو با خبرگزاری
ریا نووستی شرایط پذیرش آتش‌بس را اعلام کرد. او گفت: «ما آماده آتش‌بس در قره‌باغ هستیم اما به شرطی که ارمنستان مطابق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، از اراضی اشغال شده عقب‌نشینی و تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری آذربایجان را تامین کند». از آنجا که ارامنه اکثریت قاطع جمعیت جمهوری خودخوانده قره‌باغ کوهستانی یا ناگورنو - قره‌باغ را تشکیل می‌دهند که حدود 100 سال در این منطقه قدمت دارد، شرط باکو معنایی جز ادامه جنگ ندارد.