علی حیدر*: با وجود مسافت طولانی رژیم صهیونیستی از منطقه، منافع و مواضع اسرائیل در قبال درگیری‌ها در منطقه قره‌باغ مشخص است، این روند تا جایی است که می‌توان گفت همان‌طور که تحلیلگران صهیونیستی اعتقاد دارند رژیم اسرائیل بازیگر اساسی در این تنش است. توجه به چالش‌های موجود در منطقه قره‌باغ از مناسبات اسرائیل با آذربایجان سرچشمه می‌گیرد که رژیم صهیونیستی آن را دستاوردی استراتژیک برای خود می‌داند، چرا که موقعیت جغرافیایی آذربایجان در نزدیکی ایران قرار دارد و سوی دیگر، دولتی توسعه‌یافته در زمینه انرژی به شمار رفته و مشتری خوبی برای صنایع تسلیحاتی اسرائیل از جمله برای خرید هواپیماهای بدون سرنشین و سامانه‌های دفاع هوایی است. گزارش‌های رسانه‌ای اسرائیل از مناسبات ارتباطی مستحکم بین آذربایجان و رژیم صهیونیستی پرده برمی‌دارند که این مناسبات به اسرائیل حاشیه تحرک خوبی در این منطقه حساس داده است. علاوه بر اینها آذربایجان در سال‌های اخیر به فروشنده اصلی نفت به اسرائیل از طریق خط لوله گاز باکو- جیحان تبدیل شده بود. در پی ایجاد تنش در مناسبات اسرائیل با ترکیه اهمیت آذربایجان برای رژیم صهیونیستی افزایش پیدا کرده و دیپلمات‌های اسرائیلی این کشور را به عنوان شریک استراتژیک خود و حیاط‌ خلوت رسیدن به ایران معرفی می‌کنند. در همین چارچوب، گزارش‌های صهیونیستی تأکید دارد که مقامات عالی‌رتبه باکو تبادلات تجاری خود با اسرائیل را مخفی نمی‌کنند. آذربایجان امیدوار است اسرائیل در آینده از خط لوله نفتی که این کشور به همراه ترکیه در اختیار دارد، برای فروش گاز به آذربایجان اقدام کند. روزنامه صهیونیستی هاآرتص درباره مواضع و منافع رژیم صهیونیستی در قبال درگیری‌های بین آذربایجان و ارمنستان صراحتاً توضیح می‌دهد که منافع اسرائیل در حل مناقشه قره‌باغ نیست. این گزارش می‌افزاید که اسرائیل نمی‌خواهد یک مشتری پولدار صنایع نظامی خود را از دست دهد و به همین علت مناسبات خود با آذربایجان را حفظ می‌کند. همچنین برخی گزارش‌های اسرائیلی حاکی از آن است که یک هواپیمای باری نظامی آذربایجان چند روز قبل در سرزمین‌های اشغالی به زمین نشست و بعد از مدت کوتاهی به پرواز درآمد. این گزارش‌ها حاکی از آن است که یک هواپیمای بدون سرنشین تولید اسرائیل وابسته به نیروهای نظامی آذربایجان سقوط کرده است. رژیم صهیونیستی در گذشته نیز کشتار ارامنه به دست دولت ترکیه در جریان جنگ اول جهانی را به علت مناسبات مستحکم خود با باکو به رسمیت نشناخته است. این عملکرد نشان‌دهنده تمایل مؤسسات صهیونیستی برای حضور در کنار آذربایجان در منازعات مختلف منطقه‌ای است. مناسبات تل‌آویو و باکو اندکی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد، اما بعد از دوره‌ای مخفی‌کاری، سال‌ها بعد به صورت علنی دنبال شد. در سال 1993 افرایم سنیه، عضو کنست رژیم صهیونیستی به اسحاق رابین، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی پیشنهاد داد ائتلاف استراتژیک با آذربایجان برگزار کند. وی از طرف رابین مأمور شد به آذربایجان برود و با رئیس‌جمهور این کشور دیدار کند. براساس گزارش‌های اسرائیلی این دیدار نتایج مافوق تصوری برای اسرائیل داشت. در سال 2014 سطح ائتلاف استراتژیک بین 2 طرف در سفر موشه یعلون، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به باکو مشخص شد. این سفر به مناسبت برپایی نمایشگاه صنایع امنیتی با عنوان ADEX انجام شد که در تاریخ این کشور بی‌سابقه بود. گزارش‌های رسانه‌ای تأکید دارد که این، اولین سفر وزیر امنیتی رژیم صهیونیستی به باکو نبود، اما نخستین سفر علنی وی بود. در آن زمان مشارکت شرکت‌های امنیتی بزرگ اسرائیل نظیر رافائل و صنایع هوایی و البت معراخوت و شرکت آیرونوتیک معراخوت و تاعس در این نمایشگاه قابل توجه بود. این در حالی است که شرکت آیرونوتیک در باکو کارگاهی برای تولید هواپیماهای بدون سرنشین با مشارکت دولت محلی آذربایجان در اختیار دارد.
* ستون‌نویس روزنامه الاخبار