حجت الاسلام والمسلمین سید سعید لواسانی*: غیرت یکی از ملکات نفسانی است که آن را به کوشش برای نگهداری آنچه حفظ آن ضروری است، تعریف کرده‌اند و آن نشانه بزرگ‌منشی انسان و یکی از مصادیق شجاعت است. [جامع السعادات: 1/266]
غیرت از صفات الهی است: «إِنَ الله غَیُورٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ» [الکافی: 5/536] نشانه غیرت خداوند متعال آن است که همه بدی‌ها و فواحش را حرام کرده است و گناهکاران را به مجازات و عذاب تهدید کرده است. مومن باید خود و وابستگان خود را از بدی و ناروایی و عذاب خدا حفظ کند و این نشانه غیرت او است. غیرت با نصیحت و موعظه تفاوت دارد. در موعظه وظیفه ما گفتن و توضیح‌دادن است، اگر طرف گوش نداد، ما وظیفه‌ای نداریم اما در غیرت ما وظیفه عملی داریم و موظف به حفظ و نگهداری هستیم. سخن اولیه من به مردان به‌عنوان پدر یا همسر است. ما موظف هستیم که خانواده خود را از آنچه برای دین‌شان ضرر دارد، محافظت کنیم و از آنان دفاع کنیم که معمولاً از آن به حفظ آبرو و ناموس تعبیر می‌شود. به دلیل هجوم فرهنگ منحط غربی نوعی تساهل درباره زنان و دختران ما رواج پیدا کرده است که حقیقتاً جای تأسف دارد.
دختران و زنان ما با وضع بد و زننده بیرون می‌آیند، آرایش غلیظ می‌کنند که هر بیننده‌ای را به تعجب وامی‌دارد. حتی محیط‌های آموزشی و دانشگاهی که علی‌القاعده جای درس و علم است، چه بسیار دخترانی که با وضعی غیرمتعارف به دانشگاه‌ها می‌آیند، هیچ‌کس هم جلودار این هجوم خاموش و خطرناک به ناموس جامعه ما نیست. انگار همگی ما دچار نفرین خدا شده‌ایم.
امیرالمومنین علیه‌السلام در روایتی می‌فرمایند: «لَعَنَ الله مَنْ لَا یَغَارُ؛ خدا کسی را که غیرت ندارد، نفرین کرده است». [المحاسن: 1/115] سخن این نیست که زنان و دختران را در صندوق‌خانه‌ها نگه داریم. سخن در این است که زنان و دختران با رعایت اصول شرعی در جامعه حضور داشته باشند. به این روایت امیرالمومنین علیه‌السلام توجه فرمایبد:
«یَا أَهْلَ الْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُونَ؛ ای مردم عراق! به من خبر داده‌اند که زنان شما با مردها در راه‌ها هم‌دوش می‌شوند و پهلو به مردان می‌زنند. آیا حیا نمی‌کنید؟»[الکافی: 5/537]
لازم است برخی وظایف اجتماعی برعهده زنان باشد، طبعاً آنان باید برای ایفای نقش خود از خانه خارج شوند. اگر آنان با رعایت عفت و حیا و در حجاب کامل اسلامی بیرون روند و کار و وظیفه خود را انجام دهند، نه‌تنها فسادی بر بیرون‌رفتن آنان مترتب نیست، بلکه مصلحتی از جامعه را هم برعهده می‌گیرند. اما اگر پهلو به مردان زدند، چه باید بکنیم؟ آنجا که زنان در مجامع عمومی ظاهر می‌شوند، به کسب و کاری مشغولند که نه خیری در آن است و نه خدمت خاصی ارائه می‌دهند و وضع ظاهر آنان هم تحریک‌کننده است، اینجاست که باید گفت آیا حیا ندارید؟ بدون حساب و راحت همه‌جا می‌روند و رعایت هیچ قید و بند شرعی را هم نمی‌کنند، این چه ربطی به آزادی زنان دارد؟
امام علیه‌السلام در کلامی دیگر می‌فرمایند: «أَ مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَى الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ الْعُلُوجَ؛ شرم نمی‌کنید و خجالت نمی‌کشید و غیرت نمی‌ورزید که زنان شما به بازارها می‌روند و با مردان ازدحام می‌کنند».[همان]
مردان باید نسبت به دختران و همسران خود احساس مسؤولیت کنند. متاسفانه یکی از آموزش‌ها و فرهنگ‌های بدی که حتی سیمای جمهوری اسلامی هم در فیلم‌های خود نشان میدهد، آن است که دختران و پسران در اولین نگاه به هم دل می‌بازند و پدران دختران هم به راحتی با چنین وضعی کنار می‌آیند. این چه بی‌شرمی است که در جامعه ما رواج یافته است؟ نتیجه‌اش چیست؟ آمار سرسام‌آور طلاق.
قرآن کریم زنان را از زیورآرایی و آرایش جاهلی نهی می‌کند: «وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّه الْأُولى» [احزاب: 33] آیا نباید ما مراقب باشیم؟ حیا و شرم مانع می‌شود که به برخی واقعیاتی که در جامعه ما رخ میدهد، اشاره شود اما با کمی دقت برای همگان روشن است.
خلاصه ما نسبت به خانواده خود مسؤولیت داریم؛ نه تنها همسر و دختران خود، بلکه پسران و کل خانواده خود. مسؤولیت ما حفظ دین آنان از آفات مختلف اخلاقی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. ما حق نداریم فرزندان خود را به حال خود واگذاریم. همین بی‌خیالی‌هاست که این همه مشکل برای جامعه ما ایجاد کرده است.
دامنه مسؤولیت نسبت به اولاد حتی بیش از تولد آنان است. با چه کسی ازدواج می‌کنیم، با چه پولی ازدواج می‌کنیم، چه لقمه‌ای سر سفره می‌آوریم، پیش از انعقاد نطفه و در آن دوره چگونه رفتار می‌کنیم، آیا رعایت آموزه‌های دینی را می‌کنیم؟ در دوران بارداری، دوران شیرخوارگی فرزند، در تربیت او، خلاصه تا زمانی که در اختیار ما است، احساس مسؤولیت رشد و پرورش فرزندان خود را داریم و آنان را طبق موازین اسلام پرورش می‌دهیم؟ اسلام برای همه جوانب ما از گهواره تا گور برنامه دارد؛ آداب غذاخوردن، بازی‌کردن، لباس‌پوشیدن، برخورد با هم‌سن‌‌های خود، برخورد با بزرگ‌ترها و کوچک‌ترها و هر چه را یک نفر در زندگی روزمره خود به آن نیازمند است. آیا این امور را به فرزندان خود آموزش می‌دهیم؟ و آنان را طبق مقتضیات تربیت اسلامی پرورش می‌دهیم؟ کتاب مفاتیح‌الحیات استاد آیت‌الله جوادی آملی کتابی خوب برای یادگیری ماست که برای هر خانه‌ای ضروری است. البته همه اینها به آن معنی نیست که غیرت از حد بگذرد و مورد رنجش خاطر زنان و دختران ما شود. چه‌بسا غیرت‌های بیجا به سوءظن و وسوسه‌های افراطی منجر شود. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند: «من الغیره غیره یبغضها الله و رسوله و هی غیره الرّجل على أهله من غیر ریبه» [المحجه البیضاء: 3/102] «از غیرت‌هایی که خدا و رسول او آن را دشمن دارد، غیرت مرد نسبت به خانواده خود در غیر گناه است». این سوءظن است و قرآن می‌فرماید: «إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» [حجرات: 12] حد شرعی مشخص است، نه بیش از آن و نه کمتر از آن. این راه سعادت ماست.
*امام جمعه شمیرانات