حامد نجفیمهر: مهاجرت از جمله عوامل برهم زننده تعادل جمعیتی است که تا پیش از این بیشتر تحت تاثیر عواملی مانند اقتصاد، بیماری و بیکاری اتفاق افتاده اما موج تازهای از مهاجرت در حال شکلگیری است که مردم بویژه در جنوب غرب و جنوب شرق کشور تحت تاثیر مشکلات زیستمحیطی مانند گرد و خاکهای طولانی مدت و دائمی، خشک شدن دریاچههای مهم و موارد متعدد دیگری به نسبت گذشته بیشتر به آن تمایل دارند و در سایه نبود مدیریت و برنامه جامعهای از سوی برخی سازمانها عزم ترک دیار میکنند و راهی استانهای مجاور میشوند. گرد و خاک شدید در بسیاری از شهرهای اهواز، توفان نمک در ارومیه، خشکی هامون و زایندهرود یا گرد و خاک در جنوب شرق همگی از جمله عواملی به حساب میآید که در کوچ ساکنان این نواحی موثر بوده و شتاب بیشتری به آهنگ مهاجرت در جامعه بخشیده است. روستاییان به دلیل نزدیکی به طبیعت تاثیرپذیری بیشتری از محیط زیست دارند بنابراین کوچ اجباری آنها به دلیل سختتر شدن شرایط زندگیشان به منزله به صدا درآمدن زنگ خطر تخریب محیط زیست است. چنین شرایطی هامون را خالی از سکنه کرده و باعث شده برخی ساکنان خوزستان عزم خود را برای فرار از گرد و خاک جزم کنند. این در حالی است که اولین ماه سال جاری نیز خوزستان میهمان گرد و خاک شد و این شرایط را با غلظت بیش از 20 برابر حد مجاز تحمل کرد. خانهنشینی شهروندان، تعطیلی کسب و کار و البته تنگی تنفس کمترین عوارض
خاک آلوده شدن آسمان است که نقش مستقیمی در تصمیمگیری برای مهاجرت و فرار از سایه سنگین بیکاری دارد. ناگفته پیداست که کمتوجهی مدیران دولتی درباره این موضوع و بیپاسخ گذاشتن افکار عمومی باعث شده ساکنان این نواحی خود را در کوران مشکلات تنها بیابند و فرار را بر قرار ترجیح دهند! سرازیر شدن جمعیت مهاجر به شهرها بدون شک دارای تبعاتی است که هم در استان مهاجرفرست و هم درباره شهر و دیار مهاجرپذیر قابل بررسی است. از نگاه جمعیتشناسان، ازدیاد شهرنشینی و خالی شدن روستاها بهعنوان اولین آسیب مهاجرت زیستمحیطی طبقهبندی میشود اما در کنار مباحث جمعیت و بر هم خوردن تعادل تودههای جامعه آسیبهای اجتماعی پدیده کوچ اجباری هم وجود دارد که در ابعاد گوناگون میتوان آن را مورد بررسی قرار داد. مهاجران اغلب در حاشیه شهرها و مناطقی که سکونت ارزان است ماندگار خواهند شد. در این مناطق به دلیل پایین بودن کنترل اجتماعی آمار وقوع جرم بالاست و سرریز شدن جمعیت به چنین محلههایی بر رشد آسیبهای اجتماعی دامن میزند.
به علاوه اینکه در بیشتر موارد افراد جوان و مردان بهعنوان اولین گروه مهاجر شهر و دیار خود را ترک میکنند که این موضوع نیز از جهت نیروی کار و تعادل جنسیتی در بحث ازدواج، منطقه را دچار اشکال خواهد کرد. همچنین استان مهاجرپذیر نیز با تراکم جمعیت و نیروی کار روبهرو میشود که این انباشت جمعیت از یک سو باعث افزایش آمار بیکاری و تبعات ناشی از آن خواهد شد و از طرف دیگر تخریب محیط زیست را به دنبال دارد، چرا که امکانات زیستمحیطی و منابع آب در هر منطقه محدود است و هجوم جمعیت از عوامل فشار و تخریب آن به حساب میآید. بر این اساس کوچ اجباری مردم در اثر مشکلات زیستمحیطی زنجیرهای از آسیبهای اجتماعی و مشکلات جمعیتی را به همراه دارد که نقطه ابتدا و انتهای آن را محیط زیست تشکیل میدهد. برخی کوتاهیهای صورت گرفته در حفاظت از محیط زیست طی سالهای گذشته شتاب مهاجرت را افزایش داده و نبود توجه کافی سازمان حفاظت محیط زیست به این مقوله در سختتر شدن شرایط بیتاثیر نبوده است. آمارها هم بخوبی بر این قضیه گواهی میدهند، چرا که براساس شاخصهای جهانی وضعیت محیط زیست ایران در مدت 10 سال 63 پله سقوط داشته است!
پیشبینی گرد و خاک در نیمه شرقی کشور
مدیرکل پیشبینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی از وقوع باد شدید همراه با گرد و خاک و کاهش دید در نیمه شرقی کشور خبر داد. احد وظیفه، مدیر کل پیشبینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی درباره وضعیت جوی کشور گفت: با توجه به نقشههای پیشیابی و دادههای هواشناسی، طی 2 روز آینده، عبور امواج کمدامنه تراز میانی جو از نیمهشمالی کشور سبب افزایش ابر، رگبار باران، گاهی رعد و برق و وزش باد در شمال شرق، شرق، مرکز، دامنههای البرز، دامنههای زاگرس مرکزی و شمالی و به صورت پراکنده در شمال غرب و غرب کشور میشود که در ارتفاعات البرز و شمال شرق بارش به صورت برف خواهد بود.وی عنوان کرد: طی 2 روز آینده وزش باد شدید در نیمهشرقی کشور پیشبینی میشود که در برخی مناطق سبب گرد و خاک و کاهش دید افقی میشود. مدیر کل پیشبینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه به علت وزش شدید باد غربی، نیمه شرقی خلیج فارس و تنگه هرمز در این مدت مواج خواهد بود، بیان داشت: از روز چهارشنبه روند افزایش دما برای نیمهشمالی کشور پیشبینی میشود که روز پنجشنبه در سواحل خزر این افزایش دما قابل توجه خواهد بود.