برای استمرار و دوام کتابخوانی به‌عنوان یک ارزش، نخست باید فرهنگ آن را آموخت. این کار نیز مستلزم رعایت آداب و اصولی است که اگر رعایت شود، به نتیجه مطلوب خواهد رسید. اولین موضوع مهم در کتابخوانی، داشتن هدف‌های روشن و مشخص و برنامه از پیش‌تعیین شده است. یکی دیگر از آیین‌های خواندن کتاب، مطالعه منظم، مستمر و پیگیر است یعنی هر روز وقت معینی را به این کار اختصاص دهیم. از نکات مهم دیگر، یادداشت‌برداری است که باعث تمرکز حواس، یادگیری و اثربخشی بیشتر می‌شود. از این رو چگونه خواندن مساله مهمی است. بسیار دیده شده که خیلی‌ها به شکلی سطحی و در وضعیتی ناگوارتر تنها به بهانه ژست کتابخوانی به این کار اقدام می‌کنند! از این رو لازم است تامل و درک مناسبی در خواننده وجود داشته باشد و چگونه اندیشیدن درباره موضوع مورد مطالعه مورد توجه قرار گیرد. متاسفانه بارها اشاره شده و تاثیری هم نداشته است که رشد مطالعه در کشورمان بسیار پایین است و کتاب تنها نزد قشر محدودی مورد توجه بوده و افزایش بهای کتاب به واسطه رشد قیمت کاغذهای چاپ، بهانه دیگری است برای دور شدن از خرید کتاب در حالی که انواع لوازم و کالاهای غیرضروری را می‌توان در لیست خرید مردم مشاهده کرد! یکی از عوامل کتاب‌گریزی، احساس نیاز نکردن به مطالعه است. بدیهی است تا کشش و احساس نیاز نسبت به موضوعی وجود نداشته باشد، اقدام در به وجود آوردن عادت مطالعه اثربخش نخواهد بود. شاید القای خودشیفتگی و خودبسندگی در فرد موجب از بین رفتن حس کنجکاوی او می‌شود و در نتیجه عادت به مطالعه شکل نمی‌گیرد بنابراین نیاز به کتاب، حسی است که باید در فرد درونی شود.
یکی دیگر از عوامل کتاب‌گریزی در جامعه ما، متکی بودن بر فرهنگ شفاهی بیش از فرهنگ کتبی است بویژه با ورود رسانه‌های دیداری و شنیداری که باعث کاهش ارزش مطالعه و مانع ورود کتاب به خلوت افراد جامعه شد. عامل دیگر، ضعف نظام آموزشی است. نظام آموزشی در نهادینه کردن فرهنگ آموزشی و کتابخوانی نقش کلیدی و سرنوشت‌ساز دارد و اصلا ساختار آموزش‌و‌پرورش ما نیاز به کتابخوانی را از ابتدا دور ساخته است!
همچنین کیفیت نازل برخی کتاب‌ها و نشریات، محرومیت روستاییان از دسترسی به کتاب، وجود نابسامانی در شبکه توزیع کتاب و جراید، کمبود کتابخانه‌های عمومی، نبود کتابداران متخصص در کتابخانه‌ها، کمبود کتاب و کتابخانه‌های ویژه کودکان و نوجوانان و نبود نمایشگاه‌های دائمی کتاب در سطح کشور، از عوامل مهم گسترش نیافتن فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در جامعه محسوب می‌شود که باید فکری اساسی و اجرایی برای آنها شود، چرا که امروز در جهان، توسعه فرهنگی جوامع و پیشرفت آن بسته به کتاب و کتابخوانی است و دانستن موجب توانستن و مقدمه رسیدن به موفقیت در همه عرصه‌هاست، پس بجنبیم که به قول شعار نمایشگاه کتاب امسال «فردا برای خواندن دیر است».