سعید حاجی پور: مرحومه پروین اعتصامی حکایتی را به نظم در دیوان خود نقل میکند با عنوان طوطی و بازرگان که بدین شرح است: بازرگانی در سفری به هند یک طوطی برای خود میخرد که در گذر زمان علاقه بسیار به او پیدا میکند. علاقه مفرط بازرگان به طوطی بهگونهای بود که همنشین روز و شب او بود و شکر غذای همیشگی این طوطی بود. شبی که بازرگان از خستگی پس از بزم شبانه قصد استراحت داشت، طوطی را مأمور میکند بیدار بماند و از اموال و داراییهای بازرگان مراقبت و در صورت لزوم او را بیدار کند. غافل از اینکه دزدی نابکار شبانگاه به خانه بازرگان داخل میشود و هست و نیست بازرگان را با خود میبرد و طوطی هیچ واکنشی نشان نمیدهد. بازرگان صبح برمیخیزد و متوجه دزدی شب گذشته میشود و چند بیت آخر این حکایت شنیدنی است:
«فرشها کو، کیسههای زر کجاست؟/ گفت خامُش کیسه شکر بجاست
گفت دیشب در سرای ما که بود؟/ گفت شخصی آمد اما رفت زود
گفت دستار مرا بر سر نداشت؟/ گفت من دیدم که شکر برنداشت
گفت مهر و بدره از جیبم که برد؟/ گفت کس یک ذره زین شکر نخورد
زآنچه گفتی، نکتهها آموختم/ چشم روشنبین به هر سو دوختم
هرکجا کردم نگاه از پیش و پس/ کاله، این انبان شکر بود و بس
پیش ما، ای خواجه، شکر پربهاست/ تا چه چیز ارزنده، در نزد شماست»
این حکایت، حکایت امروز دولتمردان است. از چه جهت؟ از آن جهت که در فضای پرهیاهوی رسانهای پسابرجام که قرار بود فتحالفتوحی باشد برای نظام و قرار بود چرخهای اقتصاد را بچرخاند و قرار بود با کلید تدبیر، قفل مشکلات اقتصادی را بگشاید و مخلص کلام، دمار از روزگار رکود، تورم، بیکاری، نرخ سود و چه و چه دربیاورد، مثل اینکه از پس اینکار برنیامده است و هماکنون آقایان به تناقضگویی افتادهاند و هرچه فریاد «دزد را بگیرید» سر میدهند، آنها انبان شکر را نشان میدهند. بخشی از این تناقضها را بخوانید. علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی: طرف غربی در عمل به تعهدات خود تأخیر دارد. حسن روحانی، رئیسجمهور: ایشان [صالحی] وزیر اقتصاد و رئیسکل بانک مرکزی نیست، وزیر خارجه هم الان نیست، ایشان مسؤول سازمان انرژی اتمی است.
هانس فیشر، رئیسجمهور اتریش: سوئیفت هنوز برای ایران باز نشده است.
سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه: خبرنگار صداوسیما نظر خود را درباره سوئیفت به رئیسجمهور اتریش القا کرد.
ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ: برجام تاکنون «تقریباً هیچ» دستاورد اقتصادی برای ایران نداشته است. با آنکه قرار است سپردههای ایران در بانکهای خارج از کشور قابل دسترس باشد، بانکهای اروپایی کماکان نگران نقض قوانین آمریکا و مواجه شدن با جریمههای سنگین این کشور هستند.
ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی، در شورای روابط خارجی آمریکا: به طور کلی ما توان استفاده از داراییهای مسدودشده خود در خارج از کشور را نداریم و شرکای ایران به تعهدات خود پایبند نبودهاند.
جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید: آمریکا و جامعه بینالملل به اجرای تعهدات خود طبق توافق صورتگرفته با ایران پایبندند.
این اظهارات تنها بخشی از سخنانی است که این روزها پیرامون فرجام فتحالفتوح دولت در رسانهها منتشر میشود؛ اظهاراتی که نشان شکافی عمیق در میان طرفین توافق هستهای بر سر وظایف طرف غربی است. آن روزها که جناب رئیسجمهور وقوع توافق را حتمی قلمداد میکردند، اولین پالس مثبت برای فشار بیشتر را برای طرف غربی ارسال کردند و امروز «جک لو»، وزیر خزانهداری آمریکا در سخنانی صریح، از این موضوع سخن به میان میآورد: «سیستم مالی آمریکا به روی ایران باز نیست و تا زمانی که ایران رفتار خود را در حوزههای غیرهستهای تغییر نداده، تحریمهای غیرهستهای باقی میماند».
این یعنی برجام بدجور به دل آمریکاییها چسبیده است، همانطور که به دل رئیسجمهور محترم تا چندی پیش چسبیده بود و سخن از برجامهای 2 و 3 به زبان میآوردند.
اساساً انبان شکر مورد علاقه دولت انگار صرفا همان توافق بوده و بس! در هر صورت- حتی با نقض توافق از سوی طرف غربی- دولت قائل به شکست برجام نیست و این بدعهدی را گاه در تضاد با روح برجام میداند و صرفاً به گلهگذاریهای دوستانه(!) اکتفا میکند. حال آنکه وظیفه دولت پاسخ صریح و مقتدرانه و واکنش متقابل است. طبق حکایت، دزد آمده است و صنعت هستهای را با خود برده و طوطی شکردوست دولت همچنان نگاهش به چند امضای روی کاغذ است و دلش به ایمیلهای رد و بدل شده با «جان کری» خوش است.