گروه سیاسی: «یک بام و دو هوا»؛ این ضرب‌المثل عینی‌ترین توصیف برای تشریح عملکرد آمریکاست در پسابرجام و وعده‌هایی که باید تحقق می‌یافت و نیافته است.
به گزارش «وطن امروز» در یک سوی این بام، جان کری، وزیر خارجه آمریکا پنجشنبه هفته گذشته به لندن سفر کرد تا با مدیران ارشد 8 بانک بزرگ اروپایی دیدار و آنان را متقاعد کند با ایران مبادله بانکی داشته باشند اما در سوی دیگر بام، جک لو، وزیر خزانه‌داری آمریکا روز گذشته اعلام کرد تحریم‌های ایران ادامه دارد و تجارت با تهران ریسک بالایی دارد. اگرچه برجام امکان مبادله بانکی ایران با کشورها را فراهم کرده است اما بانک‌های بزرگ که از سوی آمریکا چندین میلیارد دلار جریمه شدند، حاضر به باز شدن این مسیر و تبادل مالی با تهران نیستند. یکی از علل ممانعت بانک‌های اروپایی برای از سرگیری مراودات مالی با ایران، کارشکنی‌های پشت پرده آمریکاست. آن‌طور که عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران گفته «ماموران خزانه‌داری آمریکا در کشور‌هایی که می‌خواهند شرکت‌های آنها با ایران رابطه برقرار کنند، شیطنت می‌کنند». همین دخالت‌ها باعث شد ایران که به گفته ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی از برجام «تقریبا هیچ چیز» به دست نیاورد، محمدجواد ظریف را برای شرکت در اجلاس تغییرات آب‌وهوا به آمریکا بفرستد تا در حاشیه این اجلاس با جان کری همتای آمریکایی‌اش دیدار کند و از وی بخواهد آمریکا در ارتباطات ایران با سایر کشورها مداخله نکند. وزیر خارجه آمریکا هم ظاهرا براساس همین درخواست طرف ایرانی، با مدیران بانک‌های بزرگ اروپایی دیدار کرد. در این دیدار کری از سویی خواستار همکاری بانک‌ها با تهران شد و از سوی دیگر از ابراز نگرانی‌های پیاپی از رفتار ایران گفت تا عملا پالس‌های لازم را به بانک‌های اروپایی داده باشد.
به گزارش خبرگزاری‌ها، بانک‌های بزرگ اروپا در این دیدار یک شرط برای همکاری با ایران گذاشته‌اند، آن هم تضمین کتبی آمریکا برای این مبادلات اقتصادی بود. آمریکا این شرط را رد کرد و حاضر به ارائه تضمین و تعهد به بانک‌های اروپایی نشد. ممانعت آمریکا از ارائه تضمین به جای توصیه‌های شفاهی بدین معناست که این کشور تمایلی به از روی کاغذ به صحنه عمل آمدن برجام و در واقع تحقق آن ندارد. اظهارات اخیر وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز در همین راستا تفسیر می‌شود. جک لو که وزارتخانه‌اش مسؤول اصلی کنترل تحریم‌های ایران و منافع ایران در پسابرجام است، با بیان اینکه تحریم‌های ایران همچنان برقرار است، تاکید کرد: شرکت‌هایی که ریسک سرمایه‌گذاری و تجارت را در ایران نادیده می‌گیرند باید بدانند واکنش آمریکا حتمی است. به گزارش تسنیم، او که در صبحانه کاری خبرنگاران سخن می‌گفت، در پاسخ به این سوال که آیا شما می‌خواهید به مقاله صاحب‌منصبان حقوقی بانک «اچ‌اس‌بی‌سی» در وال‌استریت‌ژورنال پاسخ دهید که گفته‌اند در نظر ندارند هیچ تجارت جدیدی با ایران انجام دهند، گفت: به نظر من، سیاست دولت آمریکا بسیار روشن است. ما در سراسر دولت آمریکا تلاش کرده‌ایم حداکثر فشار را بر ایران برای مدت‌های طولانی وارد کنیم که پای میز (مذاکره) بیاید و درباره حل‌وفصل موضوعات هسته‌ای، مذاکره کند تا ما بتوانیم ایران را وادار کنیم از ساخت سلاح هسته‌ای عقب بنشیند و تمام راه‌های منتهی به تولید سلاح هسته‌ای را ببندد. لو افزود: ما به آن [هدف] در مذاکرات دست یافتیم. وی تأکید کرد: هدف تحریم‌ها این است که شما تحریم‌هایی را به اجرا می‌گذارید تا به نتیجه‌ای برسید که در این مورد، توافق هسته‌ای بود. آنگاه شما باید تحریم‌ها را بردارید، اگرنه هیچ انگیزه‌ای برای به دست آمدن نتیجه سیاست‌گذاری‌ای که شما به دنبال آن هستید از طریق تحریم‌ها وجود نخواهد داشت. وزیر خزانه‌داری آمریکا ادامه داد: ما در این‌باره بسیار شفاف بوده‌ایم و من نیز بسیار صریح صحبت کرده‌ام که تحریم‌های هسته‌ای در روز اجرای برجام برداشته شد، زیرا ایران پیروی کرد و ما نیز پیروی کردیم. وقتی ما توافقی انجام می‌دهیم، به آن عمل می‌کنیم؛ این بسیار مهم است. ما به اطراف جهان رفته‌ایم تا این مساله را روشن کنیم که آن به چه معناست؛ چه تحریم‌هایی برداشته شده است و چه چیزی را مجاز می‌کند. این وظیفه ما نیست که به شرکت‌ها بگوییم چه تصمیمات تجاری‌ای برای خود اتخاذ کنند اما این وظیفه ما است که اطمینان حاصل کنیم آنان (شرکت‌ها) درک کنند احتمال خطرهای مربوط به تحریم‌ها چه هستند و چه نیستند. روشن است که ایران همچنان تحت تحریم‌هایی به علل دیگر قرار دارد. وی افزود: شرکت‌ها باید تصمیمات خود را در این‌باره بگیرند که مایلند چه سطحی از احتمال مخاطرات [تجاری] را بپذیرند و حاضرند با چه کسانی تجارت کنند.
مراوده مالی تنها با بانک‌های کوچک
برجام یا همان «آفتاب تابان» دولت یازدهم که قرار بود گشایش اقتصادی به وجود بیاورد، مشکل آب خوردن مردم را حل کند و چرخ‌های اقتصاد و سانتریفیوژها را با هم بچرخاند، اکنون به مرحله‌ای رسیده است که بیان دستاوردهایش «محرمانه» شده است. این محرمانه بودن در حوزه دستاوردهای برجام خلاصه نمی‌شود و در حوزه محدودیت‌ها و موانع آن نیز صدق می‌کند. دولت تمام سرمایه خود را در برجام به میدان آورده است و از همین رو شکست برجام را به معنای شکست خود تلقی می‌کند. به همین دلیل نیز حتی با وجود نقض برجام از سوی طرف غربی، حاضر به تایید این ماجرا نیست. اما گاه با بالا رفتن فشار مطالبات اقتصادی مردم، لب به سخن می‌گشاید و ابعادی از موانع عملیاتی شدن برجام را بیان می‌کند. دولت اکنون فشار لابی صهیونیستی و ترویج ایران‌هراسی را مانع عملیاتی شدن برجام معرفی کرده است. شامگاه شنبه عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی با خبر 21 به گوشه‌ای از این موانع اشاره کرد و گفت: هنوز بانک‌های بزرگ اروپا تعاملات خود را با بانک‌های داخل کشور آغاز نکرده‌اند اما برخی بانک‌های متوسط و کوچک این قاره تعامل و گشایش ال‌سی با بانک‌های ایران داشته‌اند. وی گفت: تداخل تحریم‌های اولیه و لابی‌های تندرو رژیم صهیونیستی و عربستان در داخل آمریکا به منظور ایران‌هراسی باعث شده است بانک‌های اروپایی اعتماد لازم را برای همکاری با بانک‌های ایرانی نداشته و در تردید باشند. عراقچی با بیان اینکه ما در این مدت در وزارت امور خارجه برای رفع این مشکل فشارهایی را به طرف‌های مقابل وارد کرده‌ایم، افزود: این اقدامات باعث شد دولت‌های اروپایی و آمریکایی حرکت‌هایی داشته باشند اما هنوز این موضوع با تعلل پیش می‌رود و به نظر می‌رسد این معضل به تدریج رفع می‌شود البته ضعف در انضباط مالی بانک‌های داخلی نیز در باقی ماندن این مشکل بی‌تاثیر نبوده که در این باره بانک مرکزی در تلاش برای رفع آن است. وی گفت: فشار لابی تندروی داخل آمریکا به دولت اوباما برای ممانعت از خرید آب سنگین ایران به اندازه‌ای بود که گفتند اگر دولت از ایران آب سنگین خریداری کند به این کشور مشروعیت و اعتبار می‌دهد. عراقچی افزود: ما به اندازه کافی آب سنگین داریم و اضافه آن را صادر می‌کنیم و اقدام دولت آمریکا در خرید از ایران نشان‌دهنده توجه به کالای راهبردی و رسمیت دادن به فعالیت هسته‌ای کشورمان است.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام تاکید کرد: دولت اوباما و اروپایی‌ها چون برجام را دستاورد می‌دانند می‌خواهند حیات برجام ادامه داشته باشد تا جمهوری اسلامی ایران را در مسیر برجام نگه دارند بنابراین می‌خواهند تا می‌توانند به تعهدات خود عمل کنند که البته فشار‌ها و لابی‌هایی در تندی این موضوع نقش دارد.
رئیس بانک اچ‌اس‌بی‌سی: با ایران تجارت نمی‌کنیم
بعد از اینکه جان کری، وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه با نمایندگان بانک‌های بزرگ جهان در لندن دیدار و به آنها اعلام کرد به خاطر معاملات قانونی با ایران تنبیه نخواهند شد، اچ‌اس‌بی‌سی بزرگ‌ترین بانک انگلیسی بشدت از این اظهارات انتقاد کرد. رئیس این بانک گفته آمریکا مواضع دوگانه درباره روابط با ایران دارد و به این دلیل حاضر نیستیم با ایران معامله کنیم. به گفته استارت لوی، واشنگتن به محدود کردن شرکت‌های مالی آمریکایی از تجارت با ایران ادامه می‌دهد اما از سوی دیگر بانک‌های اروپایی را به انجام معامله با ایران ترغیب می‌کند. به گزارش فارس به نقل از وال‌استریت‌ژورنال، استارت لوی، رئیس بانک اچ‌اس‌بی‌سی گفته است هیچ قصدی برای انجام ارتباط تجاری جدید با ایران بعد از جلسه روز پنجشنبه کری با نمایندگان بانک‌ها ندارد. لوی گفته است هیچ اطمینانی مبنی بر اینکه مقامات آمریکایی روابط با ایران را چگونه تعبیر کنند وجود ندارد و آمریکا هیچ کنترل یا نقش معناداری در این‌باره اعمال نمی‌کند. رئیس بانک اچ‌اس‌بی‌سی گفته است این بانک به دنبال شهرت جهانی و مقبولیت کامل از سوی مشتریان حتی گوشه و کنار جهان است اما جریمه‌های آمریکا این مقبولیت را کاهش می‌دهد بنابراین تا زمانی که آمریکا موضع روشنی در این‌باره نداشته باشد بانک اچ‌اس‌بی‌سی حاضر نخواهد بود به هیچ عنوان با ایران معامله کند. براساس این گزارش قرار است هفته آینده هم نشستی مشابه لندن (دیدار وزیر خارجه آمریکا با نمایندگان بانک‌ها) در آمریکا برگزار شود.