محمدرضا کردلو: کاریکاتور توهین‌آمیز نشریه شارلی‌ابدو نسبت به ساحت پیامبر اکرم(ص) را همه به خاطر دارند. واقعه تلخی که مصداق توهین به ادیان الهی و بیش از یک میلیارد مسلمان در سراسر جهان بود. این توهین با چه واکنشی از سوی مقامات کشورهای غربی و بویژه آمریکا مواجه شد؟ کشوری که در آن این هتاکی صورت پذیرفته بود، چه مواجهه‌ای با این جنایت تلخ داشت؟ چند روز بعد از این واقعه دولت فرانسه بودجه نشریه موهن را افزایش داد و کمک‌های بلاعوض مالی فراوانی، با اعلام رسانه‌ای به دفتر این نشریه سرازیر شد. سران کشورهای اروپایی از کاریکاتور توهین‌آمیز شارلی‌ابدو، با عنوان «دفاع از آزادی بیان» حمایت کردند و عواطف بیش از یک میلیارد مسلمان را برانگیختند. موضع دوگانه غرب در قبال آزادی بیان با همین یادآوری تلخ تاریخی به وضوح نمایان می‌شود. این روزها نمایشگاه «هولوکاست» در تهران برپاست. تقریبا تمام کسانی که ادعاهای مضحک و خنده‌دار و دور از واقعیتی درباره این نمایشگاه مطرح کرده‌اند، حتی یک قلم از آثار حاضر در نمایشگاه را ندیده‌اند. با سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی، دبیر برگزاری دومین جشنواره بین‌المللی کارتون و کاریکاتور هولوکاست، درباره نمایشگاهی که با مشارکت 400 کاریکاتوریست مطرح از 50 کشور دنیا برگزار شده است و موضوع آزادی بیان گفت‌وگو کردیم. او در این گفت‌وگو تاکید کرد به هیچ وجه به دنبال نفی هولوکاست نبوده و سوال‌هایی دارد که به دنبال پاسخ برای آنها است. شجاعی گفت نگران هولوکاست معاصر است که «داعش» و «رژیم صهیونیستی» مصداق بارز آن هستند. گفت و شنود «وطن امروز» با سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی را در زیر می‌خوانید.
***
آقای شجاعی! واکنش‌های فراوانی به این نمایشگاه شده است. این واکنش‌ها چه نسبتی با موضوع آزادی بیان دارد؟ مگر شما چه کرده‌اید که به نژادپرستی متهم می‌شوید؟
دوگانگی در رفتار غربی‌ها به وضوح دیده می‌شود. وقتی 10 سال پیش کاریکاتورهای توهین‌آمیزی از پیامبر(ص) در نشریه دانمارکی چاپ شد موضوع آزادی بیان را طرح کردند. در این دوره هم که نشریه شارلی‌ابدو کاریکاتور توهین‌آمیز را نسبت به پیامبر(ص) چاپ کرد باز مساله آزادی بیان را مطرح کردند. همین‌ها وقتی موضوع تحقیق یا طرح یک روایت غیررسمی درباره هولوکاست می‌شود، جرایم سنگین وضع می‌کنند. در دنیای غرب مثل فرانسه و اتریش جرایم سنگین نقدی و حبس از 6 ماه تا 6 سال وجود دارد و این شامل کسانی می‌شود که حتی مسائل تردیدآمیز مطرح می‌کنند. این افراد را مجازات می‌کنند. در عمل به آزادی بیان اعتقادی ندارند. ما وقتی می‌بینیم محققان برجسته‌ای مثل روژه گارودی و پروفسور رابرت فوریسون بشدت مواخذه و محاکمه شده‌اند، نمی‌توانیم آزادی بیان غرب را باور کنیم. دیوید ایروینگ انگلیسی است اما چون در انگلیس قوانین سفت و سختی وجود ندارد، از او برای حضور در اتریش یک دعوت مجازی به عمل آوردند و بعد در بزرگراه دستگیرش کردند و در حال حاضر در زندان‌های اتریش است. اینها با آزادی بیان مغایرت دارد. کافی است در ایران کوچک‌ترین اتفاقی بیفتد بلافاصله بزرگنمایی می‌شود و به دروغ متوسل می‌شوند ولی به خودشان نمی‌شود به هیچ وجه از گل نازک‌تر بگویید. به هیچ وجه به مفاهیمی که می‌گویند اعتقاد ندارند.
اما حالا بحث و مساله ما چیست؟ ما سوال کردیم که چرا برای خودتان محدوده آزادی بیان تعریف می‌کنید و برخورد دوگانه دارید و قوانین سفت و سخت وضع کردید و آشفته می‌شوید. مثلا خانم بوکووا دبیر کل یونسکو بیانیه صادر کرده که ماهم واکنش نشان دادیم.
واکنش شما چه بود؟
نامه‌ای با مجموعه آثار نمایشگاه را فرستادیم که این خانم ببیند و بعد اظهارنظر بکند. خنده‌دار است که ما را متهم کردند به نئونازیستی و یهودستیزی! ما گفتیم آثار را با دقت ببینید. حتی یک طرح هم در نفی هولوکاست نداریم. اگر بحث نژادپرستی مطرح کردیم منظورمان رژیم صهیونیستی است که کسی نمی‌تواند ظلم‌هایش را منکر شود. ما نگران هولوکاست معاصر هستیم. نه‌تنها در قضیه فلسطین بلکه در یمن و سوریه و جاهای دیگر. این‌طور نیست که بیانیه‌ها را بی‌پاسخ بگذاریم. ما پاسخ داریم.
دلیل واکنش‌ها چیست؟
لابی‌های صهیونیستی خیلی قوی‌اند که عاملی می‌شوند برای تاثیرگذاری بر اتفاقات. نتانیاهو حتی به سازمان ملل شکایت کرد و گفت جلوی این مسابقه را بگیرند. چند شب پیش هم به جان کری زنگ زد و خواست قضیه را محکوم کند.
چرا اهداف نمایشگاه را وارونه جلوه می‌دهند؟
ما در نشست خبری و جاهای مختلف گفتیم به دنبال نفی یا اثبات هولوکاست نیستیم. به نظر می‌رسد نگرانی رژیم اشغالگر قدس به خاطر این است که شاکله رژیم صهیونیستی براساس این قصه است. چون هولوکاست بهانه‌ای برای اشغال سرزمین فلسطین شده است.
برخی معتقدند عنوان هولوکاست باعث این واکنش‌ها شده است. نظر شما چیست؟
اگر عنوان دیگری می‌گذاشتیم صهیونیست‌ها برآشفته نمی‌شدند. در فرهنگ لغات هولوکاست را به معنای کشتار جمعی داریم. کشتار جمعی در هیروشیما را هم می‌شود به عنوان هولوکاست مطرح کرد. اما صهیونیست‌ها طوری مطرح می‌کنند که هولوکاست را منتسب به خودشان می‌کنند و یک تابویی از آن درست می‌کنند که هیچ کسی نمی‌تواند ورود کند. از این اتفاق می‌خواهند بهره‌برداری کنند. همین الان هم اروپا دارد به رژیم صهیونیستی تاوان می‌دهد.
مساله‌های اصلی شما در این نمایشگاه چه بود؟
آغاز به کار این نمایشگاه، همزمان با 14 مه، روزی بود که رژیم صهیونیستی در سال 1948 به رسمیت شناخته شد. ما با فراخوانی که برای برگزاری این نمایشگاه ارائه کردیم می‌خواستیم بگوییم با اینکه غربی‌ها معتقدند آزادی بیان حد و مرزی ندارد، چرا هر محققی درباره هولوکاست مطلبی را بیان می‌کند، با مجازات زندان روبه‌رو می‌شود؟ موضوع دیگری که مطرح کردیم این بود که چرا تاوان هولوکاست را باید مردم فلسطین بدهند و اگر موافقند به مردم فلسطین ظلم شده است، با هنرمندی خود ما را در افشاگری این ظلم یاری دهند. موضوع مهم دیگری که در جریان این فراخوان بین‌المللی اعلام کردیم این بود که ما نگران هولوکاست‌های معاصر هستیم و مسبب هولوکاست اصلی زمان حاضر را رژیم صهیونیستی می‌دانیم که به عنوان یک رژیم کودک‌کش در دنیا شناخته شده است و به نسل‌کشی در غزه و دخالت‌های غیرمستقیم در عراق، سوریه، یمن و... می‌پردازد. این سوال‌ها را مطرح کردیم. کاریکاتوریست‌های دنیا از 50 کشور به این سوال‌ها واکنش نشان دادند و منطق ما را پذیرفتند.
پیش‌زمینه‌ای هم درباره مشارکت کاریکاتوریست‌های دنیا بود؟
بله! ما در نمایشگاه قبلی وقتی با ظهور پدیده داعش، اسلام‌ستیزی توسط دشمنان تبلیغ می‌شد با این اتفاق برخورد کردیم. قبلا نمایشگاهی با محوریت داعش برگزار کردیم. از 42 کشور بین‌المللی شرکت کردند. در هولوکاست استقبال بیشتر شد.
هنرمندان بیشتر از کدام کشورها و چه ادیانی هستند؟
خیلی از اینها اصلا مسلمان نیستند. اینها مدافع مظلومند و در مقابله با ظالم آمدند پای کار. در دنیا ظلمی که رژیم صهیونیستی می‌کند هم مشخص است. این پدیده شوم جایگاهی ندارد. مردم هم می‌بینند وقتی جنگ در می‌گیرد مردم مظلوم در باریکه غزه به چه شکل آماج حمله قرار می‌گیرند، واکنش نشان می‌دهند.
کیفیت آثار چگونه است؟
از تمام کاریکاتوریست‌های صاحبنام و صاحب عنوان در نمایشگاه اثری هست. شانکار پرمسی از هند که کار هیتلرش در نمایشگاه هست، در بزرگ‌ترین مسابقات دنیا که در پرتغال برگزار می‌شود با عنوان پورتو کارتون جایزه نفر دوم را گرفت. اینها بعد از فراخوان ما آمدند و شرکت کردند و آثار را برای ما فرستادند. 400 نفر از سراسر جهان در این مسابقه شرکت کردند. بزرگان هنری دنیا شرکت کردند و کیفیت کارها بسیار بالاست. برخی البته به خاطر فشارها با نام مستعار در نمایشگاه شرکت کردند.
درباره واکنش‌های داخلی نظرتان چیست؟
ما هیچ وقت نخواستیم در مواضع سیاسی با داخل بحث کنیم که باعث شود نمایشگاه سوگیری داخلی پیدا کند. به مصاحبه آقای ظریف هم واکنش نشان دادیم و البته گفتیم باید نمایشگاه را دید و بعد اظهارنظر کرد. ما از هیچ نهادی کمک نخواستیم؛ نه مادی و نه معنوی. فقط می‌گوییم اذیت‌مان نکنید.
برخی می‌گویند این نمایشگاه باعث تحریک آمریکایی‌ها برای اعمال فشار بیشتر می‌شود.
غرب به دنبال بهانه است. به ما می‌گویند نمایشگاه برگزار نکنید که غربی‌ها تحریک می‌شوند. این همه سال است آمریکا علیه ایران تحرکات دارد. همه‌اش تقصیر نمایشگاه هولوکاست بوده؟ آمریکایی‌ها مدام دنبال بهانه‌اند. هرکاری بکنیم آنها زهرشان را می‌ریزند. ما براساس آموزه دینی و انسانی فقط سوال کرده‌ایم. نباید منفعل باشیم. البته ما تمام روزنه‌هایی که می‌توانستند از آن طریق مظلوم‌نمایی کنند جلویش را گرفتیم. بحث نفی هولوکاست را گفتیم اصلا مطرح نیست. بحث یهود ستیزی را گفتیم که اصلا مطرح نیست. بحث نئونازیسم را رد کردیم. اما آنها مدام دنبال بهانه‌اند. ما فقط برای این 4-3 سوالی که مطرح کردیم دنبال جواب هستیم.
رژیم صهیونیستی خیلی می‌ترسد. 24 سال قبل یک کاریکاتوریست به اسم ناجی العلی را نتوانستند تحمل کنند و شهیدش کردند اما حالا با یک لشکر کاریکاتوریست مواجهند که ظلم را افشا می‌کنند. خیلی برای‌شان سنگین است. اینکه ایران این نمایشگاه را با این امنیت برگزار کرده بیشتر آنها را عصبانی می‌کند. ما درباره هولوکاست واقعا نگرانیم. بچه‌های مدافع حرم مجاهدت می‌کنند جنگ به داخل ایران کشیده نشود چون ممکن بود یک نسل‌کشی اتفاق بیفتد. داعش امروز مصداق هولوکاست است.