چرا خودکشیهای «علنی» افزایش یافته است؟
جعفر بای*: خودکشی و تصمیم برای از بین بردن خود با استفاده از روشهای گوناگون مانند مصرف قرص برنج، خودسوزی یا حلقآویز کردن تاکنون از سوی بسیاری از افراد مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان یک آسیب اجتماعی نظریههای گوناگونی درباره آن مطرح شده است. اما آنچه این روزها در جامعه شاهد آن هستیم انجام خودکشی در خیابان و در مقابل چشمان شهروندان و در حقیقت به صورت علنی است. این نوع از مرگ خودخواسته که میتوان آن را خودکشی نمایشی نامید به نوعی زبان گویای مشکلات موجود به حساب میآید. فشار ناشی از ناملایمات جامعه از یک سو و پایین بودن آستانه تحمل از طرف دیگر باعث رواج این نوع خودکشی در جامعه شده است.
برای واکاوی دلایل ازدیاد این پدیده باید این نکته را در نظر داشت که تصمیم برای حذف خود یک اقدام اجتماعی است، چرا که تصمیمگیری برای مرگ تحت تاثیر جامعه صورت میپذیرد. علاوه بر این انتخاب روش خودکشی نیز به صورت تقلیدی است و مدل این کار را هم جامعه به افراد تحمیل میکند.
بازتاب گسترده خودکشیهای علنی در اخبار و شبکههای اجتماعی باعث میشود فردی که در خلوت، شخصیترین تصمیم را گرفته برای انتقامجویی از جامعه به صورت آشکار و اجتماعی مرگ خود را به نمایش بگذارد. مرگ خودخواسته این افراد در واقع انعکاس گرفتاریها و فشارهایی به حساب میآید که تا به حال تحمل کردهاند. بر این اساس رسیدن به حس نا امیدی مطلق که فرد را برای خودکشی مصمم میکند میتواند تحت تاثیر عوامل گوناگونی انجام گیرد. نبود حمایت جدی از سوی نهادهای فرهنگی و اجتماعی جوان را در کوران مشکلات با حس تنهایی مواجه میکند. همچنین درونگرایی و تعامل ضعیف ارتباطی نیز از دیگر مواردی است که بازار اینگونه از مرگها را داغتر میکند. خلأ باورهای اخلاقی و اعتقادی نیز یکی دیگر از عوامل ترغیب افراد به خودکشی است. نگاهی به آمارهای این نوع از خودکشی نشان میدهد بیشتر قربانیان از قشر جوان هستند.
این نکته بخوبی وجود فهرست بلند بالای مشکلات آنها را گوشزد میکند؛ در حال حاضر شرایط اقتصادی و مشکلاتی مانند بیکاری، ازدواج و اشتغال جوانان وضعیت را به نحوی تغییر داده که انگار جوانی به نوعی جرم تبدیل شده که همگان از آن گریزانند. زمانی که نهادهای حمایتی تنها تماشاگر گرفتاریهای جوانان باشند بروز رفتارهایی مانند خودکشیهای علنی چندان دور از انتظار نخواهد بود. شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه به نحوی تغییر یافته که جوانان را در کانون فشار قرار داده است. بنابراین برنامهریزی برای اوقات فراغت این قشر و راهحلی برای تخلیه هیجانات آنها میتواند مانند یک سوپاپ اطمینان عمل کرده و از فشار تخریبی موجود بکاهد. اما با توجه به اینکه فراغت در کشور متولی واحد ندارد و برنامه و طرحی هم برای آن در نظر گرفته نشده انباشت هیجانات به سمت تخریب اجتماعی هدایت شده و فرد برای انتقامگیری مصمم میشود اما از آنجا که انتقام از دیگران میسر نیست فرد با انجام خودکشی از خود انتقام میگیرد.
* جامعهشناس
ضرورت ساماندهی فرآیند جمعآوری زکات
رئیس کمیته امداد با اشاره به وجود مشکلاتی در زمینه فعالیتهای اجرایی بر ضرورت ساماندهی فرآیند جمعآوری زکات تاکید کرد. به گزارش«وطن امروز» سیدپرویز فتاح، رئیس کمیته امداد در حاشیه اجلاس ملی زکات عنوان کرد: زکات یک امر واجب دینی است اما در زمان حاضر اشکالاتی درباره روند فعالیتهای اجرایی زکات داریم. وی با اشاره به تشکیل شورایعالی زکات خاطر نشان کرد: کمیته امداد نیز مسؤولیت اجرایی و جمعآوری زکات را بر عهده دارد. فتاح با بیان اینکه طی ۱۵سال گذشته جمعآوری زکات به طور گسترده و سازماندهی شده در کشور کار خود را با جمعآوری ۱۰میلیون تومان در سال شروع کرد، افزود: سال گذشته با همت مردم و مدیران ۲۴۰میلیارد تومان زکات قطعی در کشور جمعآوری شد. وی با اشاره به اینکه طبق اعلام آمار وزارت کشاورزی اقلام دهگانه مشمول زکات در کشور بالای ۲۰ هزار میلیاردتومان است، تصریح کرد: اگر ۱۰ درصد آن را که واجب پرداخت هستند در نظر بگیریم به طور میانگین ۲هزار میلیارد تومان زکات در کشور جمعآوری میشود. ما در واقع حدود ۱۰ درصد زکات را جمعآوری میکنیم این امر حاکی از آن است که فاصله ما تا دریافت واقعی زکات که باید از مردم جمعآوری شود بسیار زیاد است.