گروه اقتصادی: اعضای اوپک امروز درگیر دستور جلسه‌ای خواهند شد که وظیفه اصلی کشورهای صادرکننده نفت را که سیاست‌گذاری است به حاشیه خواهد برد. در حالی که مخالفت‌های داخلی اوپک با طرح عربستان برای از میدان به در کردن رقبای نفتی در حال کاهش است، اوپک در نشست امروز، سیاست‌گذاری نفتی را در حاشیه قرار می‌دهد و انتخاب دبیرکل محور اصلی جلسه خواهد بود. «عبدالله البدری» لیبیایی، دبیرکل فعلی باید در سال 2012 پس از 6 سال تصدی این سمت کنار می‌رفت اما به دلیل اختلاف‌نظر بین اعضای کلیدی بر سر دبیرکل بعدی، اوپک مجبور شده ماموریت دبیر 76 ساله خود را در 4 سال گذشته تمدید کند. با درگرفتن بحث‌های شدید درباره تعیین دبیرکل جدید در نشست ماه دسامبر، به نظر می‌رسد این رویکرد دیگر نمی‌تواند بیش از این تداوم پیدا کند.براساس قوانین اوپک، انتخاب دبیرکل اوپک باید با اجماع کل کشورهای عضو انجام شود و اگر حتی یکی از کشورها با کاندیدایی مخالفت کند امکان انتخاب دبیرکل جدید فراهم نمی‌شود؛ طبق این قانون از سال ۲۰۱۳ میلادی تاکنون «عبدالله سالم البدری» به عنوان دبیرکل اوپک کماکان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد. کشورهای ونزوئلا، اکوادور، ایران و الجزایر که نتوانسته‌اند اوپک را به سمت کاهش تولید سوق دهند، برای برکناری البدری فشار می‌آورند. در بیانیه پایانی نشست قبلی اوپک اعضا روی این موضوع اتفاق نظر داشتند که ماه جولای، آخرین ضرب‌الاجل برای کنار رفتن البدری از سمت دبیرکلی خواهد بود. ایران، عراق و عربستان در سال 2012 هر کدام کاندیداهایی را برای انتصاب به این سمت مطرح کردند اما تنش‌های سیاسی بین این رقبای قدرتمند بدان معنا بود که هر کدام مانع از رسیدن کاندیدای دیگری به سمت دبیرکلی خواهد شد. طی ماه‌های اخیر، 3 گزینه جدید برای تصدی این سمت مطرح شده‌اند: محمد بارکیندو از نیجریه، ماهندرا سیره‌گار از اندونزی و علی رودریگز از ونزوئلا. بارکیدو که مدت کوتاهی ریاست شرکت ملی نفت نیجریه را برعهده داشت، در این پست دارای تجربه است و در سال 2006 به عنوان دبیرکل موقت اوپک ایفای نقش کرده است. هرچند رودریگز ونزوئلایی در فاصله سال‌های 2001 و 2002 دبیرکل اوپک بوده و سابقه ریاست شرکت بزرگ نفتی پترولوس دی ونزوئلا را در کارنامه دارد اما وی 2 سال از البدری مسن‌تر است. سیره‌گار اندونزیایی که معاون سابق وزیر دارایی این کشور است نیز فاقد تجربه مدیریتی در صنعت نفت است.
زورآزمایی ایران و عربستان
قطعا عربستان امروز دوست دارد تجربه بانک توسعه اسلامی را در اوپک اجرا کند. هنوز یک ماه از برکناری رئیس بانک توسعه اسلامی و رئیس‌شدن یک سعودی بر این بانک نمی‌گذرد و سعودی‌ها قصد دارند با همین سیاست در حوزه نفت نیز موفق شوند. البته برای پیاده کردن این مدل در اوپک کار بسیار سختی را در پیش خواهند داشت. ایران قصد دارد با وتوی دبیرکلی عربستان و کنار گذاشتن «البدری» دبیرکل فعلی اوپک، نامزد یکی از کشورهای دوست را به عنوان دبیرکل این سازمان انتخاب و تاحدودی توازن قدرت را در اوپک برقرار کند.
ایران دبیرکلی عربستان را وتو می‌کند
بیژن زنگنه، وزیر نفت سال گذشته در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با بیان اینکه ایران و عربستان هیچ‌گاه دبیرکل اوپک نخواهند شد، یکی از شرایط دبیرکلی اوپک را کسب اجماع نظرات کل اعضای اوپک اعلام کرده و گفته بود: هر چقدر عربستان با دبیرکلی ایران مخالفت کند، ما هم با دبیرکلی این کشور مخالفت خواهیم کرد. در این بین یکی از مهم‌ترین دستورهای یکصد و شصت و نهمین نشست اوپک انتخاب دبیرکل جدید این سازمان بوده و تاکنون نیمی از کشورهای عضو اوپک برای دبیرکلی این سازمان نمایندگانی را معرفی کرده‌اند. از این رو با گذشت زمان و بی‌نتیجه ماندن انتخاب دبیرکل جدید در کنار ایران، عربستان‌سعودی و عراق، کشورهای اندونزی، نیجریه، اکوادر و ونزوئلا هم برای دبیرکلی اوپک اعلام آمادگی کرده‌اند که به نظر می‌رسد با توجه به سطح روابط سیاسی ایران و عربستان این دو کشور شانسی برای دبیرکلی اوپک ندارند. زنگنه در گفت‌وگویی رادیویی از کاندیداهای کشورهای ونزوئلا، نیجریه و اندونزی به صورت تلویحی حمایت و تاکید کرده است: این 3 کشور از شرایط مناسب‌تری برای دبیرکلی اوپک برخوردارند. از سوی دیگر یکی از نکات بارز درباره «عبدالله سالم البدری» دبیرکلی لیبیایی اوپک آن است که وی در طول دست‌کم 4 سال گذشته بیش از آنکه منافع کل کشورها را در اوپک ملاک فعالیت‌های خود قرار دهد بیشتر در راستای سیاست‌های کشورهای عربی این سازمان بویژه عربستان‌سعودی حرکت کرده است. تابستان سال گذشته عبدالله البدری دبیرکل لیبیایی اوپک در اظهاراتی تامل‌برانگیز با سکوت برابر افزایش تولید نفت کشورهای عربی عضو اوپک همچون عربستان، کویت و امارات تاکید کرده بود: در شرایط فعلی بازار توان جذب افزایش عرضه نفت ایران را ندارد. این اظهارات با واکنش ایران همراه شد به طوری ‌که سیدمحمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک با تاکید بر اینکه البدری، دبیرکل یک یا 2 کشور در اوپک نیست، یادآور شده بود: دبیرکل اوپک باید منافع کل سازمان و کشورهای عضو اوپک را در نظر بگیرد و در برابر افزایش غیرقانونی تولید نفت برخی کشورها سکوت نکند. در این بین ایران در صورتی که بتواند نماینده یکی از کشورهای متحد و نزدیک به خود در اوپک همچون ونزوئلا یا نیجریه را به‌عنوان دبیرکل جدید جایگزین «عبدالله سالم البدری» کند می‌تواند تاحدودی توازن قدرت را در اوپک برقرار کند. در این بین هفته جاری بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در دیدار با «سودیرمان سعید» وزیر انرژی و منابع معدنی اندونزی با بیان اینکه ایران و اندونزی در اوپک و بازارهای جهانی نفت مواضعی نزدیک به هم دارند، گفته است: اندونزی پایگاه ایران در شرق آسیاست. در مجموع حضور دبیرکلی از کشورهای اندونزی یا ونزوئلا به مراتب برای کشورهایی همچون ایران در اوپک ارزشمند‌تر بوده و یکی از حساس‌ترین کرسی‌های اوپک از سایه سیاست‌های عربستان‌سعودی خارج خواهد شد. دبیرکل نقشی در تصمیم‌گیری‌های مربوط به سیاست نفتی اوپک ندارد اما تصدی این پست این قدرت را به دبیرکل می‌دهد تا گاهی با اظهارنظرهای خود قیمت نفت را در بازار جابه‌جا کند.