انعقاد تفاهمنامه در دانشگاه‌ها موضوعی برگرفته از آموزش عالی بین‌المللی است اما به نظر می‌رسد این روزها بیشتر جنبه تبلیغی و شعاری پیدا کرده و با عملیاتی شدن فاصله زیادی دارد. در چند وقت گذشته حضور هیات‌های بین‌المللی در مراکز آموزشی کشور منجر به انعقاد تفاهمنامه‌های گوناگونی در حوزه‌های تبادل استاد و دانشجو، برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک، اجرای پژوهش‌های مشترک، پذیرش دانشجویان بورسیه و غیره شده است. روال انعقاد تفاهمنامه در ماه‌های گذشته تا حدی گسترش یافته که برخی دانشگاه‌ها هر هفته یک گزارش از انعقاد تفاهمنامه اعلام می‌کنند اما این گسترش بی‌وقفه امضای تفاهمنامه زنگ خطری برای اجرایی نشدن این نوع اسناد است. سال گذشته آموزش عالی میزبان ۹۳ رئیس دانشگاه خارجی بود که حضور اکثر این افراد در دانشگاه‌های کشور منجر به انعقاد تفاهمنامه شد. این درحالی است که سرنوشت بسیاری از این اسناد هنوز به طور واضح مشخص نیست و این اسناد در حصار دیوارهای دانشگاه‌ها محصور مانده است.
اجرایی شدن تنها ۵۰ درصد تفاهمنامه‌ها
دانشگاه صنعتی شریف یکی از دانشگاه‌هایی است که در یک سال گذشته تفاهمنامه‌های گوناگونی با کشورهای خارجی داشته، رئیس این دانشگاه معتقد است به طور میانگین این دانشگاه در سال ۹۴ در هر هفته میزبان یک هیات خارجی بوده که اکثر این بازدیدها منجر به انعقاد قرارداد شده است. محمود فتوحی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف به «مهر» گفته است: « هر گروه بین‌المللی که به ایران سفر می‌کند از این دانشگاه بازدید می‌کند که برخی از این بازدیدها منجر به انعقاد تفاهمنامه می‌شود. وی افزود: درحال حاضر تنها ۵۰ درصد تفاهمنامه‌های این دانشگاه عملیاتی و اجرایی شده است. رئیس دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: در سال گذشته با کشورهای ایتالیا، فرانسه و هنگ‌کنگ تفاهمنامه‌های گوناگون داشتیم که برخی از آنها اجرایی و برخی نیز هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.» همچنین دانشگاه صنعتی اصفهان نیز از دیگر دانشگاه‌های کشور مانند دیگر مراکز آموزش‌عالی کشور با دانشگاه‌های خارجی تفاهمنامه‌هایی منعقد کرده است اما بخش زیادی از تفاهمنامه‌های این دانشگاه مسکوت مانده و زمینه اجرای آن فراهم نشده است! محمود مدرس هاشمی، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است اجرایی نشدن تفاهمنامه‌های بین‌المللی مشکل کلی جامعه است زیرا بستر بین‌المللی‌سازی در کشور هنوز فراهم نیست. وی گفته است:«درحال حاضر کمتر از ۵ درصد تفاهمنامه‌های این دانشگاه به مرحله اجرا رسیده است.» رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: بستر لازم برای بین‌المللی‌سازی در کشور وجود ندارد. دانشگاه تهران نیز مانند بسیاری از دانشگاه‌های کشور مسیر انعقاد تفاهمنامه‌های بین‌المللی را در پیش گرفته است اگرچه این دانشگاه در این عرصه نسبت به دیگر دانشگاه‌های کشور سابقه طولانی‌تری دارد اما «محمود نیلی احمدآبادی» رئیس دانشگاه تهران تاکید دارد که این دانشگاه دیگر تفاهمنامه‌ای بدون ایجاد زمینه‌های اجرایی منعقد نخواهد کرد. وی افزود: تعداد قراردادهای این دانشگاه زیاد است بنابراین نمی‌توانم آماری از میزان اجرایی شدن آنها بگویم. «نیلی احمدآبادی» تاکید کرد: ما دیگر در این دانشگاه بدون اینکه راهکار اجرایی پیش‌بینی کنیم تفاهمنامه‌ای منعقد نخواهیم کرد.