حامد نجفی‌مهر: سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش در سال 90 به تصویب شورایعالی انقلاب فرهنگی رسید تا در قالب یک برنامه اجرایی چراغ راه آموزش‌وپرورش برای دستیابی به الگوی بومی تعلیم و تربیت باشد. اینکه حاصل یک دهه تلاش پژوهشگران در نهایت از کانال شورایعالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد به این دلیل بود که سند تحول بنیادین منصوب به دولت یا گروه خاصی نباشد، بلکه تمام دولت‌ها پس از تصویب این سند موظفند تمام تلاش خود را برای پیشبرد اهداف آن به‌کار گیرند. این در حالی است که با گذشت 3 سال از عمر دولت یازدهم همچنان اجرای این سند تحول در مراحل ایجاد زیرساخت‌ها و تشکیل جلسات در آموزش‌وپرورش باقی مانده و آن‌طور که باید برای عملیاتی شدن زیرنظام‌های آن اقدامی صورت نگرفته است. این موضوعی است که ابراهیم سحرخیز، معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با «وطن امروز» ضمن تایید آن، به مصادیقی از بایگانی شدن سند تحول بنیادین در دولت یازدهم اشاره کرد.
عزلت آموزش‌وپرورش در دولت یازدهم
«فرهنگ به طور عام و آموزش‌وپرورش به طور خاص در دولت یازدهم مورد بی‌مهری قرار گرفته است». ابراهیم سحرخیز، معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش با بیان این مطلب به «وطن امروز» اظهار داشت: با وجود تاکیدات رهبری و اسناد بالادستی مانند سیاست‌های کلی تحول در آموزش‌وپرورش، نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین یکی از دستگاه‌هایی که مورد اهتمام دولت قرار نگرفته، سند تحول وزارت آموزش‌وپرورش است. سحرخیز با اشاره به اینکه چشم‌انداز مدارس در سند تحول بنیادین به صورت کانون فرهنگی محله تبیین شده است، افزود: نگاه هزینه‌ای مدیران وزارت آموزش‌وپرورش به مقوله آموزش باعث شد منزلت اقتصادی و اجتماعی معلمان در جامعه کاهش پیدا کرده و آموزش‌وپرورش به سمت خصوصی‌سازی حرکت کند. وی واگذاری مدارس دولتی به بخش خصوصی را در تضاد با اهداف سند تحول بنیادین دانست و یادآور شد: عدالت تربیتی شاه‌بیت سند تحول بنیادین است که تضعیف مدارس دولتی در دولت یازدهم باعث قربانی شدن این موضوع مهم شد.
نسخه شفابخش در کتابخانه وزیر
معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش خاطرنشان کرد: سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش در کلام رهبری مورد تاکید قرار گرفته و از آن به عنوان نسخه شفابخش آموزش‌وپرورش نام برده شده است اما زمانی این نسخه می‌تواند اثربخش باشد که در قفسه کتابخانه وزیر آموزش‌وپرورش نگهداری نشود و برای اجرای زیرنظام‌های آن اقدامی صورت گیرد. تعلیم و تربیت نیروی انسانی، برنامه درسی و تولید محتوا، همچنین فضا و تجهیزات آموزشی به عنوان 3 زیرنظام در سند تحول بنیادین تعریف شده است اما به گفته سحرخیز با گذشت 3 سال از عمر دولت یازدهم هنوز اقدامی جدی درباره این موارد انجام نگرفته است.
مثله‌شدن طرح رتبه‌بندی معلمان
وی ارتقای جایگاه معلمان و همتراز قرار گرفتن این قشر با اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها را به عنوان یکی از برنامه‌های سندتحول بنیادین عنوان کرد و افزود: طرح رتبه‌بندی معلمان به صورت بدلی در دولت یازدهم عملیاتی شد و اجرای دست و پاشکسته آن باعث مثله شدن طرح رتبه‌بندی معلمان شد. سحرخیز با اشاره به توسعه آموزش فنی‌وحرفه‌ای و ایجاد مجتمع‌های آموزشی به عنوان برخی اهداف مطرح شده در سند تحول بنیادین اظهار داشت: نه‌تنها گرایش دانش‌آموزان به رشته‌های فنی و حرفه‌ای تحت تاثیر شیوه غلط هدایت تحصیلی کاهش پیدا کرده، بلکه پس از کاهش مدارس تیزهوشان و نمونه‌دولتی شاهد تعطیلی مجتمع‌های آموزشی و تربیتی هستیم.
معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش بیان داشت: درس زبان در سند تحول بنیادین به صورت نیمه‌تجویزی در نظر گرفته شده است. یعنی آموزش‌وپرورش باید چند زبان متفاوت را ارائه کند تا دانش‌آموز براساس علاقه و استعداد خود تصمیم‌گیری کند اما آیا نیروی انجام این کار در آموزش‌وپرورش تربیت شده است؟ آیا کتب مورد نیاز در این زمینه تدوین شده است؟
بنابر اظهارات سحرخیز سند تحول بنیادین از اولویت‌های وزارت آموزش‌وپرورش نیست، چرا که در گفتمان‌ها این سند تضعیف شده و آموزش‌وپرورش هم در هیات دولت قدرت چانه‌زنی برای پیگیری طرح و برنامه‌ها را ندارد.
وی با اشاره به کم‌کاری مدیران آموزش‌وپرورش تصریح کرد: تمام دستگاه‌ها در برنامه ششم توسعه برای دستیابی به حق و حقوق خود تلاش کردند اما متاسفانه تنها بند مربوط به آموزش‌وپرورش در برنامه ششم مربوط به خرید خدمات آموزشی و خصوصی‌سازی است.