گروه اقتصادی: «در کشوری که دارای بزرگ‌ترین ذخایر گازی و نفتی جهان است، واردات بنزین نباید انجام شود». این توصیه مقام معظم رهبری در دیدار با مسؤولان نظام در 25 خردادماه است؛ توصیه‌ای که انتظار می‌رود این‌بار از سوی دولت بویژه مجموعه وزارت نفت به آن عمل شود. ۶ ماه از اجرای برجام  می‌گذرد و هرچند حجم صادرات نفت خام ایران به دوران پیش از اعمال تحریم‌ها بازگشته اما میزان واردات بنزین هم به اندازه دوران پیش از اعمال سهمیه‌بندی و عرضه کارتی بنزین افزایش یافته است. در این میان، همزمان با ثبت رکوردهای جدید واردات بنزین، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی 25 خردادماه در دیدار با مسؤولان نظام بر پرهیز از واردات بنزین تاکید فرمودند. فرمانده کل قوا در این دیدار با تاکید بر اینکه افزایش تولید و صادرات نفت، نیاز کشور است، تصریح کردند: اما در کشوری که دارای بزرگ‌ترین ذخایر گازی و نفتی جهان است، واردات بنزین نباید انجام شود و مسؤولان برای رفع این مشکل باید برنامه‌ریزی و اقدام کنند.  «وطن امروز» در طول 3 سال گذشته بارها و بارها نسبت به حجم و کیفیت بنزین‌های وارداتی هشدار داده است؛ در این مدت بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس در گفت‌وگو با ما خطرات و تهدیدهای نهفته در واردات بنزین را گوشزد کردند و حتی موارد زیادی از سوءاستفاده و رانت را برشمردند. مطابق اظهارات آنها بنزین‌های وارداتی نه‌تنها مزیتی نسبت به تولید داخل نداشتند و ندارند بلکه کیفیت آنها در بسیاری از موارد کمتر از تولید ملی بوده است، تا جایی که بنا به اعلام سازمان بازرسی بین‌المللی SGS، محموله‌هایی از بنزین وارداتی حاوی مشتقات الکلی و ترکیبات سرطانزا بوده است؛ ترکیباتی که استفاده از آنها حداقل از 50 سال گذشته در دنیا ممنوع شده بود! «وطن امروز» همچنین به‌تازگی با انتشار گزارش‌هایی از افزایش 150 درصدی واردات بنزین انتقاد کرد، چراکه این حجم از واردات در حالی است که میزان مصرف این محصول در مقایسه با خرداد سال گذشته کمتر از 2 درصد افزایش یافته است! واردات بنزین هم‌اکنون بیش از 13 میلیون لیتر در روز است و در خردادماه سال گذشته تقریبا 5/4 میلیون لیتر بود. واردات بنزین با شدت و قوت بیشتری نسبت به 4 سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است تا بار دیگر بنا به هشدار کارشناسان و نمایندگان مجلس، تهدید و خطر وابستگی به کشورهای خارجی احساس شود و این احتمال وجود داشته باشد که آنها باز هم از این شرایط سوءاستفاده کنند.
در آستانه خودکفایی بودیم اما...
مهر در این‌باره نوشته است: عباس کاظمی، معاون وزیر نفت اردیبهشت‌ماه سال‌ جاری در جمع خبرنگاران با اشاره به افزایش واردات بنزین به ۱۲ میلیون لیتر در روز، گفت: هدف از افزایش بی‌سابقه واردات این فرآورده نفتی بالا بردن سطح ذخیره‌سازی‌ها است. از سوی دیگر در حالی از ابتدای فروردین‌ماه سال جاری تاکنون بالغ بر ۱۲ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده که حجم خرید خارجی این فرآورده استراتژیک نفتی در سال ۱۳۹۳ به عنوان سال نخست فعالیت دولت تدبیر و امید تنها 4 میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز بوده است. براساس آمارهای رسمی ارائه شده توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، حجم واردات بنزین در سال ۱۳۹۳ به عنوان سال نخست فعالیت دولت یازدهم 7/4 میلیون لیتر در روز بوده که نسبت به سال ۹۲ حدود ۳۱ درصد رشد داشته است. مطابق با این گزارش رسمی، ایران در سال ۱۳۹۳ حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر به ارزش تقریبی یک میلیارد دلار بنزین وارد کشور کرده است. از سوی دیگر سال گذشته هم حجم واردات بنزین در مقایسه با سال ۱۳۹۳ با افزایشی نزدیک به دو برابری از 7/4 میلیون لیتر در روز به بیش از ۹ میلیون لیتر در روز افزایش یافت. از این رو سال گذشته حدود 3 میلیارد و ۲۰۰ میلیون لیتر بنزین به ارزش بیش از یک میلیارد دلار وارد ایران شد و با سقوط آزاد قیمت جهانی نفت‌خام و به تبع آن فرآورده‌های مختلف نفتی از جمله بنزین، شانس با دولتمردان یار بود که هزینه کمتری خرج واردات این فرآورده نفتی کرده‌اند. در این بین همزمان با وعده‌های مختلف مسؤولان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مبنی بر خودکفایی بنزین اما حجم واردات این محصول پرطرفدار نفتی از ابتدای سال‌جاری بار دیگر با افزایشی حدود ۳۰ درصدی از ۹ به ۱۲ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. درباره نزدیک شدن کشور به خودکفایی در تولید و تامین بنزین نیز باید گفت در سال پایانی فعالیت دولت دهم حجم واردات بنزین بین 5/1 تا ۲ میلیون لیتر بود و پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد که با بهره‌برداری از طرح‌های جدید بنزین‌سازی همچون ساخت و تکمیل طرح‌های بنزین‌سازی پالایشگاه نفت بندرعباس، واردات بنزین متوقف خواهد شد اما عملا این طرح بنزینی با وجود پیشرفت بالای ۹۰ درصدی در سال پایانی دولت دهم، در طول 3 سال فعالیت دولت یازدهم به دلیل مشکلات مالی هنوز آماده بهره‌برداری نیست.
واردات به جای پالایشگاه‌سازی
همزمان با افزایش واردات بنزین و پیشرفت لاکپشتی اجرای طرح‌های پالایشگاهی کشور همچون ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، پالایشگاه نفت سنگین بهمن گنو «جاسک»، پالایشگاه میعانات گازی پارس شیراز، پالایشگاه نفت آناهیتای کرمانشاه، طرح تثبیت تولید پالایشگاه‌های نفت آبادان و اصفهان، وزارت نفت سیاست جدید تهاتر نفت خام یا گازوئیل با بنزین را در دستور کار قرار داده است. در این بین حتی طرح‌های کاهش تولید نفت کوره و افزایش ظرفیت تولید بنزین هم در پالایشگاه‌های موجود نفت کشور همچون اصفهان، تبریز و آبادان عملیاتی نشده و طرح‌های افزایش تولید بنزین پالایشگاه‌های موجود همچون پروژه بنزین‌سازی پالایشگاه بندرعباس هم با بالاترین تاخیر در حال تکمیل است. در این شرایط به نظر می‌رسد سیاست افزایش واردات بنزین در وزارت نفت بیش از پالایشگاه‌سازی طرفدار دارد و مسؤولان بیش از آنکه به دنبال جذب سرمایه‌گذار، رفع موانع و تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری در این حوزه باشند، تفکر امضای قراردادهای واردات و تهاتر نفت‌خام با بنزین را دنبال می‌کنند.