گروه اقتصادی: نبود برنامه‌ریزی درست و اعمال مدیریت صحیح و کارآمد در اقتصاد کشور طی 3 سال اخیر، باعث شده است که دولت یازدهم با رشد شدید نقدینگی، افزایش هزینه‌های جاری و بدهی سنگین به بانک‌ها مواجه شود. بانک مرکزی در این‌باره گزارش داد، حجم نقدینگی در پایان سال ۹۴ به ۱۰۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که رشد حدود ۵۵۰ هزار میلیارد تومانی در دولت یازدهم را نشان می‌دهد. در تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از ارقام عمده پولی کشور آمده است که حجم نقدینگی کشور در اسفند پارسال به 1017 هزار میلیارد تومان رسیده که رشد 234 هزار میلیارد تومانی در سال 94 را نشان می‌دهد. حجم نقدینگی در خردادماه سال 92 حدود 460 هزار میلیارد تومان بوده است که در کمتر از 3 سال گذشته بیش از 550 هزار میلیارد تومان رشد داشته است. براساس گزارش بانک مرکزی، نرخ رشد نقدینگی در سال گذشته به 30 درصد رسیده است، این در حالی است که نرخ رشد نقدینگی در سال‌های 91، 30 درصد؛ 92، 8/38 درصد و 93 هم 3/22 درصد بوده است. بنابراین گزارش، از مجموع نقدینگی کشور، 880 هزار میلیارد تومان شبه‌پول، 136 هزار میلیارد تومان پول و 37 هزار میلیارد تومان اسکناس و مسکوک در دست اشخاص است. اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در سال گذشته تنها 8/5 درصد افزایش داشته است، در حالی که حجم پول 2/13 درصد و شبه‌پول 1/33 درصد رشد داشته است.
بدهی ۱۱۹ هزار میلیاردی دولت به بانک‌ها
همچنین بدهی دولت به بانک‌ها در پایان سال گذشته به ۱۱۹ هزار میلیارد تومان رسید که رشد حدود ۲ برابری در دولت روحانی را نشان می‌دهد. آمار جدید بانک مرکزی حاکی است، بدهی بخش دولتی به بانک‌ها در پایان سال 94 به مرز 122 هزار میلیارد تومان رسیده که 119 هزار میلیارد تومان بدهی دولت و کمتر از 3 هزار میلیارد تومان بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی به بانک‌هاست. بدهی دولت به بانک مرکزی در پایان سال 93 بیش از 100 هزار میلیارد تومان بوده است که طی سال 94 رشد 6/18 درصد داشته است. بدهی دولت به بانک‌ها در سال‌های 91، 8/43درصد؛ 92، 4/28 درصد و 93 هم 38 درصد افزایش داشته است. همچنین بدهی دولت به بانک‌ها در خردادماه سال 92 حدود 61 هزار میلیارد تومان بوده است که رشد 58 هزار میلیارد تومانی در دولت یازدهم را تجربه کرده است. بدهی بخش غیردولتی هم به بانک‌ها در پایان سال گذشته به 736 هزار میلیارد تومان رسیده که 7/16 درصد رشد نشان می‌دهد. بنا به این گزارش، جزئیات بدهی‌ها و مطالبات بانک‌ها نشان می‌دهد که بدهی بخش دولتی به بانک‌های تجاری (دولتی) در سال 94 به میزان 33 هزار و 700 میلیارد تومان بوده که
4/13 درصد نسبت به سال 93 رشد داشته است. نکته جالب توجه آنکه بدهی دولت 32 هزار و 300 میلیارد تومان است و بدهی شرکت‌ها و مؤسسات دولتی تنها 1400 میلیارد تومان شناسایی شده است. بدهی دولت به بانک‌های تجاری 1/18 درصد رشد داشته اما بدهی شرکت‌ها و مؤسسات دولتی 4/41 درصد کاهش یافته است. در بخش بدهی بانک مرکزی، بانک‌های تجاری (دولتی) رشد 9/134 درصدی را داشتند به طوری که بدهی این بانک‌ها به بانک مرکزی از 5 هزار و 910 میلیارد تومان در پایان سال 93 به 13 هزار و 880 میلیارد تومان در پایان سال 94 رسیده است. مطالبات بانک‌های تخصصی در سال گذشته از بخش دولتی 38 هزار و 550 میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل از آن 7/17 درصد رشد داشته است. سهم دولت از این بدهی‌ها 38 هزار و 430 میلیارد تومان و سهم شرکت‌ها و مؤسسات دولتی 120 میلیارد تومان بوده است. همچنین بدهی بانک‌های تخصصی به بانک‌ مرکزی نیز سال گذشته 5/2 درصد رشد کرده و 57 هزار و 290 میلیارد تومان محاسبه شده است.
۴۳۳ هزار میلیارد تومان هزینه جاری دولت
علاوه بر این، بانک مرکزی جزئیات هزینه کرد دولت روحانی در 3 سال گذشته را منتشر کرد که بر این اساس، ۴۳۳ هزار میلیارد تومان صرف هزینه‌های جاری و ۷۹ هزار میلیارد تومان هم صرف هزینه‌های عمرانی شد. در این گزارش آمده است، هزینه‌های جاری دولت در سال 94 به 170 هزار و 688 میلیارد تومان رسید که حدود 7 هزار میلیارد تومان از بودجه مصوب بیشتر است و رشد 7/18 درصدی نسبت به بودجه جاری سال 93 را نشان می‌دهد. هزینه‌های جاری دولت در سال‌های 92، 119 هزار و 764 میلیارد تومان و سال 93 هم 143 هزار و 831 میلیارد تومان بوده است. رشد هزینه‌های جاری دولت در سال 93 نیز 20 درصد بوده است. هزینه جاری 170 هزار میلیارد تومانی دولت در سال 94 در حالی است که درآمد دولت در این سال تنها 112 هزار میلیارد تومان بوده است که 79 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی و 33 هزار میلیارد تومان سایر درآمدها بوده است. دولت در سال گذشته برای جبران کمبود درآمدهای خود، 67 هزار میلیارد تومان از درآمد نفت برداشت کرده است. در حالی طی 3 سال گذشته 433 هزار میلیارد تومان صرف هزینه‌های جاری دولت شده که در این مدت تنها 79 هزار میلیارد تومان به پروژه‌های عمرانی پرداخت شده است که سهم 5/5 برابری هزینه‌های جاری نسبت به عمرانی را نشان می‌دهد. بودجه عمرانی دولت در سال 94 به 27هزار میلیارد تومان رسید که 20 هزار میلیارد تومان از بودجه مصوب 47 هزار میلیارد تومانی سال گذشته کمتر است و بودجه عمرانی سال گذشته 5/7 درصد از بودجه عمرانی سال 93 هم کمتر شد. بودجه عمرانی دولت در سال‌های 92، 22 هزار میلیارد تومان و سال 93، حدود 30 هزار میلیارد تومان شده بود.
رشد ۲ میلیارد دلاری بدهی خارجی ایران
بدهی خارجی ایران طی 2 ماه پایانی سال گذشته نیز حدود ۲ میلیارد دلار افزایش یافت. گزارش جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد، حجم بدهی‌های خارجی کشور در پایان اسفندماه سال گذشته به 7 میلیارد و 476 میلیون دلار رسید که رشد حدود 2 میلیارد دلاری در 2 ماه پایانی سال گذشته داشته است. بدهی خارجی کشور در پایان دی‌ماه سال گذشته 5 میلیارد و 552 میلیون دلار بوده است.