گروه اقتصادی: تداوم بهانه‌جویی‌های طرف غربی موجب شد یکی از نمایندگان مجلس با تشریح جزئیات برخی از توافقات اقتصادی متمم توافق ژنو واکنش نشان دهد و در نامه‌ای به روحانی، آن را تحقیر شدن ملت ایران بداند. طبیعی است که در صورت رفع تحریم‌های اقتصادی، اقتصاد کشور تحت تاثیر قرار می‌گیرد و آرامش بر بازار و اقتصاد دوچندان می‌شود اما آیا با توافق ژنو و برداشته شدن برخی از تحریم‌های اقتصادی، چنین اتفاقی رخ داد؟ طرف غربی در این توافق مبهم متعهد شد که تلاش برای کاهش خرید نفت خام ایران را به نحوی که مشتریان فعلی بتوانند میانگین میزان کنونی خرید نفت خام خود از ایران را کماکان ادامه دهند، متوقف کند. همچنین مبالغ مشخص (که بعدا معلوم شد 2/4 میلیارد دلار است) از عواید فروش نفت ایران در خارج از کشور به ایران برگردد. تعلیق تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا بر صادرات پتروشیمی ایران و خدمات مرتبط، طلا و فلزات گرانبها، صنعت خودرو و خدمات مرتبط از جمله مواد توافق ژنو بود که مسؤولان انتظار داشتند بر اقتصاد تاثیر مستقیم بگذارد اما این اتفاق رخ نداد. البته تعهدهای بعدی توافقنامه جالب‌تر هم می‌شود: یک کانال مالی به منظور تسهیلات تجارت امور انسان‌دوستانه برای تامین نیازهای داخلی ایران با استفاده از درآمدهای نفتی ایران در خارج از کشور ایجاد خواهد شد. همچنین تجارت امور انسان‌دوستانه شامل مراودات تجاری مرتبط با تولیدات غذایی و کشاورزی، دارو، تجهیزات دارویی و مخارج پزشکی بیماران خارج از کشور خواهد بود. این کانال مالی شامل بانک‌های خارجی مشخص و بانک‌های ایرانی غیرتحریم شده خواهد بود که به هنگام ایجاد این کانال مشخص خواهند شد. کانال مزبور این موارد را دربر می‌گیرد:
- نقل و انتقال‌های مالی مورد نیاز برای پرداخت تعهدات ایران به سازمان ملل متحد
- پرداخت مستقیم شهریه به دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها برای دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور تا مبلغ توافق شده برای یک دوره 6 ماهه
- افزایش آستانه برای اخذ مجوزهای اتحادیه اروپا جهت تبادلات مالی تجارت موارد غیرتحریمی تا مبلغ مورد توافق.
تحقیر ملت
مسؤولان کشور همه تعهدات خود را اجرایی کردند و خیلی‌ها پیش‌بینی می‌کردند طرف مقابل ایران هم حداقل برای حفظ ظاهر هم شده همه تعهدات خود که واقعا در قبال تعهدات ایران ناچیز قلمداد می‌شود، عملی کند اما دولتی‌ها هر روز شاهد یک بهانه‌جویی از سوی طرف غربی هستند. این موضوع موجب شده بسیاری از کارشناسان و دلسوزان از این توافق انتقاد کنند چراکه تیم دیپلماسی کشورمان حتی حاضر نیست جزئیات اقتصادی توافق را به اطلاع نمایندگان مردم برساند. احمد توکلی، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون برنامه و بودجه روز گذشته نامه سرگشاده‌ای به روحانی نوشت و از عملکرد تیم دیپلماسی خارجی در قبال بهانه‌جویی‌های غربی انتقاد کرد. توکلی در بخشی از این نامه آورده است: «در وضعیت فعلی که در حال انجام مذاکرات مهم پیرامون حقوق ملت شریف ایران در مصافی ناعادلانه با دشمنان ایران و اسلام هستیم، هرچه این عزتمندی بیشتر حفظ و تقویت شود، توفیق فرزندان انقلاب در مذاکرات افزون خواهد شد. واضح است که نحوه مذاکرات و حواشی آن، تعهداتی که پذیرفته می‌شود یا حقوقی که کسب می‌‌گردد، در تقویت یا خدای ناخواسته تضعیف عزت موثر است و این امر نقش تعیین‌کننده در دور بعدی مذاکرات دارد.» وی خطاب به روحانی افزود: «بحمدالله جنابعالی مکررا بر این امر مهم تاکید فرموده‌اید که به هیچ‌وجه خلاف عزت ملی و غیرحکیمانه، مصلحت‌ها را تعقیب نمی‌کنید که از سیاستمدار باسابقه‌ای مانند شما که سال‌های زیادی از عمرش را در عرصه سیاست خارجی و امنیت ملی به مردم، دین و وطن خویش خدمت کرده است، انتظاری جز این نیست. در این عرصه، دیپلماسی عمومی دشمن درصدد القای تذلل و تسلیم ماست و برای خط‌دهی به افکار عمومی، تهاجمی و قوی‌تر از ما عمل می‌کند. در مقابل، آفند و پدافند مناسب و کافی وجود ندارد. اگر بشود عذر سلطه خبری استکبار را تا اندازه‌‌ای پذیرفت، برخی مسائل را که هیچ توجیه دیپلماتیک هم ندارد، نمی‌توان پذیرفت، که تذکر یک مصداق را وظیفه دانستم». توکلی در ادامه به یک تصمیم اقتصادی مرتبط با توافقنامه اشاره کرد و نوشت: «یکی از تعهدات حریف، آزاد کردن بخش اندکی از دارایی‌های بلوکه شده در کشورهای خریدار نفت از ما بوده است. اگر در مذاکرات از حریف بپذیریم که بانک‌های داخلی و خارجی را در معاملات با این ارزها، باید با توافق او معلوم کرد، ممکن است وجهی از نظر توافقات پیشین داشته باشد. ولی چه توجیهی دارد که ما شرکت‌هایی را که می‌خواهیم از آنان خرید کنیم به تایید آمریکا برسانیم؟ آیا جنابعالی اطلاع دارید که وزارتخانه ذی‌ربط تنها 8 شرکت خارجی را برای خرید کالاهای اساسی از طریق وزارت خارجه به 1+5 معرفی کرده و آنان تنها 4 شرکت را پذیرفته‌‌اند؟ آیا خبر دارید که مالکین هر 4 شرکت آمریکایی هستند؟ آیا می‌دانید این چهار شرکت در دوران دفاع مقدس به ما کالاهای اساسی نمی‌فروختند؟ وقتی انتقال ارز زیر نظر آنان انجام می‌شود دیگر چه نگرانی هست که ما از کدام شرکت خرید می‌کنیم؟ چرا آمریکا اصرار دارد چنین امری را بر ما تحمیل کند؟ جز این است که قصد تحقیر دارد و می‌خواهد مبادی خرید و واردات ما را، آن هم در کالای اساسی، محدود و به خودش منحصر کند و بدین وسیله اهرم فشار دیگری به دست آورد و شاید هم انحصارات داخلی را تقویت کند؟ جنابعالی به اقتضای تکلیف قانونی و با سرعت و اشتیاق از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی استقبال فرمودید.» عضو کمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: «در بند 6 این ابلاغیه چنین آمده است: «ایجاد تنوع در مبادی تأمین کالاهای وارداتی با هدف کاهش وابستگی به کشورهای محدود و خاص». ملاحظه می‌فرمایید که دشمن راه معارض را برگزیده و ما هم کوتاه آمده‌‌ایم. کار دشمن مقتضای طبیعت او است؛ ما چرا زیر این توقع ظالمانه جدید برویم؟ هنوز خیلی مانده تا مذاکرات به نتیجه نهایی برسد. اگر در این اوائل راه ما سقف استیفای حقوق خویش را کوتاه بگیریم و تن به زورگویی دشمن بدهیم، قدرت چانه‌زنی ما در مسائل مهم‌تر کم نخواهدشد؟» توکلی در پایان خطاب به روحانی نوشت: «آیا جنابعالی در جریان این امر قرار گرفته‌‌اید و اگر جواب مثبت است، دستوری در اصلاح کار صادر فرموده‌اید؟ ما به سردارانی که در خط مقدم به دفاع از منافع ملت مشغولند، اعتماد داریم ولی آنان را مصون از اشتباه نمی‌دانیم و از جنابعالی که فرمانده هستید انتظار مراقبت بیشتری داریم. لطفا دستور فرمایید اینجانب و ملت را از نتیجه اقدامات مطلع فرمایند».