احمد طالقانی: امتحانات پایان سال تحصیلی برگزار شده است، کارنامه‌ها توزیع شده یا در حال توزیع است. حالا دیگر می‌توان گفت ماراتن یک سال تحصیلی با همه فرازها و فرودها، مصائب و مشکلات، تنگناها و گشایش‌ها پایان یافته است. این را می‌شود از غریو شادی بچه‌ها در کوچه‌ها و محله‌ها متوجه شد. بچه‌هایی که تعطیلات طولانی‌مدت تابستان را جشن گرفته‌اند، جایی که نه از درس خبری هست، نه تکلیف، نه معلم و نه محیط خشک آموزشگاه، انگار هرم گرما همه را در رخوتی لذت‌بخش فرو برده است. ظاهر ماجرا همین‌هاست. در پس پرده اما تکاپو برای سال تحصیلی پیش رو از همین حالا آغاز شده است و همه شواهد و قرائن حاکی از سال دشواری است که بزرگ‌ترین وزارتخانه دولت انتظارش را می‌کشد.
لشکر 50 هزار نفری معلمان بازنشسته
سال گذشته دورنمای افزایش حقوق ناشی از طرح رتبه‌بندی آنقدر وسوسه‌انگیز بود که تعداد قابل توجهی از معلمان در آستانه بازنشستگی، یک سال بیشتر در آموزش‌وپرورش ماندند، حالا با گذشت یک سال، این نیروی قابل توجه، آماده خروج از بدنه فرسوده آموزش‌وپرورش است. طبق آمارهای رسمی، امسال 50 هزار نفر از معلمان بازنشسته خواهند شد، در حالی که با احتساب پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی سال قبل و دانشجو معلمان، کمتر از 20 هزار نفر به بدنه آموزش‌وپرورش وارد می‌شوند. این یعنی کسری قابل توجه در نیروی انسانی، موضوعی که بدون شک گره ساماندهی نیروی انسانی را کورتر خواهد کرد!
توزیع نامناسب نیروی انسانی
عائله آموزش‌وپرورش از یک میلیون نفر فراتر می‌رود. با این نیروی انسانی انبوه، در ظاهر مدیران نباید دغدغه‌ای برای تخصیص نیرو داشته باشند اما در عالم واقع موضوع بغرنج‌تر از این حرف‌هاست. توزیع نامناسب نیروی انسانی در عمل راه را بر هرگونه تغییر و تحول سد کرده است.
سیمای زنانه آموزش‌وپرورش!
می‌گویند سیمای این روزهای آموزش‌وپرورش زنانه است! علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش‌وپرورش چندی پیش در جمع اعضای شورای شهر تهران گفته بود: «در حالی که حدود
49 درصد دانش‌آموزان دختر و 51 درصد پسر هستند، بیش از 80 درصد معلمان شهر تهران خانم هستند و این تناسب نداشتن، مشکلات زیادی را به وجود آورده است!» این مشکل البته خاص شهر تهران نیست، یک جست‌وجوی ساده نشان می‌دهد طبق گفته‌های مدیران محلی در کرمان، خراسان، همدان، زنجان، شیراز، اصفهان و بسیاری دیگر از استان‌ها و شهرهای کشور همین مشکل به چشم می‌خورد. محمدحسین مهدوی از مدیران سابق آموزش‌وپرورش و کارشناس و صاحبنظر حوزه تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با خبرنگار «وطن امروز» می‌گوید: بیش از دوسوم معلمان خانم هستند و این موضوع توزیع نیروی انسانی را با بحران جدی مواجه کرده است. وی معتقد است کار در آموزش‌وپرورش با توجه به ساعات کاری و محیط سالم، برای زنان جذابیت‌های زیادی دارد، حال آنکه مردان که عهده‌دار مسؤولیت‌های زندگی هستند با حقوق بخور و نمیر آموزش‌وپرورش، روزهای سختی را سپری می‌کنند و بسیاری از آنها دو شغله و چند شغله هستند.
این صاحبنظر حوزه آموزش‌وپرورش سیاست‌های یک بام و دو هوای استخدام در وزارتخانه را در توزیع نامناسب نیروی انسانی موثر دانست.
چشم امید آموزش‌وپرورش به بازنشسته‌ها!
یکی دیگر از راهکارهایی که مدیران برای ساماندهی نیروی انسانی نظام تعلیم و تربیت بدان متوسل شده‌اند، به‌کارگیری نیروهای بازنشسته است. موضوعی که مخالفان بسیاری دارد، بویژه آنکه در شرایط کنونی خیل عظیم جوانان جویای کار به دلیل حضور نیروهای بازنشسته در پست‌های سازمانی مجالی برای کار و فعالیت پیدا نمی‌کنند. چندی پیش مجلس شورای اسلامی با قید دوفوریت طرح ممنوعیت به‌کارگیری بارنشستگان را تصویب کرد. با این حال اینطور که از شواهد موجود پیداست، انگار امسال هم مدیران آموزش‌وپرورش خود را از این مصوبه مستثنا کرده‌اند، مطرح کردن محدودیت‌های بودجه‌ای دولت برای سرپوش گذاشتن بر کاستی‌ها اینجا هم در ظاهر
جواب داده است!