گروه بین‌الملل: پس از چند ماه مقاومت، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با درخواست ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه موافقت کرد و به طور رسمی از این کشور بابت سرنگونی هواپیمای سوخوی 24 روسیه در مرز سوریه عذرخواهی کرد. طبق این گزارش، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه روز دوشنبه اعلام کرد رجب طیب اردوغان با ارسال نامه‌ای به همتای روس خود، درباره سقوط جنگنده‌ روسی ابراز تأسف کرده است.  ابراهیم کالین، سخنگوی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه گفت در این نامه، رهبر ترکیه ضمن ابراز همدردی با خانواده خلبان روسی که هواپیمای وی ساقط شد، اعلام کرد نسبت به این رویداد متأسف است. بینالی ییلدیریم، نخست‌وزیر ترکیه نیز اعلام کرد ترکیه آماده است خسارت هواپیمای روسیه را که در نوامبر 2015 در عملیات نیروی هوایی ترکیه در سوریه سرنگون شد بپردازد.  نخست‌وزیر ترکیه همچنین خاطرنشان کرد رجب طیب اردوغان قرار است چهارشنبه یا پنجشنبه با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود درباره راه‌های احیای روابط 2 کشور گفت‌وگو کند، 2 کشوری که منافع متضادی در سوریه دارند. کرملین نیز از عذرخواهی ترکیه خبر داد.   روسیه پس از سرنگون شدن جنگنده سوخوی 24 این کشور از سوی ترکیه در ماه نوامبر که در نزدیکی مرز با سوریه رخ داد، موضعی تهاجمی علیه آنکارا اتخاذ کرد. ترکیه گفته است جنگنده روسی حریم هوایی این کشور را نقض کرده بود. به دنبال این حادثه، کرملین خواستار عذرخواهی آنکارا شد و ضمن تحریم واردات مواد غذایی از ترکیه، سفرهای گردشگری به این کشور را ممنوع کرد که این مساله در کنار سرریزشدن ناامنی‌های سوریه به داخل ترکیه درآمدهای گردشگری این کشور را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داد.  از طرف دیگر انتظاری که ترکیه از متحدان غربی خود در ناتو داشت به هیچ‌وجه حاصل نشد و انتظار ترکیه از ناتو برای ورود به جنگ سوریه در پی سرنگونی هواپیمای روسی نقش بر آب شد. مصاحبه اخیر جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا با شبکه بلومبرگ این کشور بار دیگر بر این واقعیت صحه گذاشت که آمریکا با توجه به تجارب تلخ جنگ عراق و پیامدهای پیش‌بینی نشده جنگ سوریه به هیچ‌وجه مایل به تامین خواسته‌های ترکیه در ورود نظامی مستقیم به جنگ سوریه برای براندازی دولت بشار اسد یا حتی ایجاد منطقه پرواز ممنوع نبوده و نیست و نمی‌خواهد هزینه‌های پیش‌بینی نشده آن را بر دوش بگیرد.
رویکرد ترکیه درقبال سوریه تغییر می‌کند؟
در کنار اینها ترکیه در ماه‌های گذشته و در قبال تحولات روی داده و در دست جریان سوریه، احساس خطر بیشتری می‌کند. ماه گذشته دولتمردان آنکارا بر سر آرم روی لباس نیروهای ویژه آمریکایی حاضر در سوریه بشدت از واشنگتن انتقاد کردند. 2 هفته پیش نیز پارلمان آلمان «کشتار ارامنه» در جریان جنگ اول جهانی از سوی امپراتوری عثمانی را «نسل‌کشی» دانست و ترکیه و آلمان بر سر این موضوع وارد یک تنش دیپلماتیک جدی شدند.  هفته گذشته نیز پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان به ارمنستان سفر کرد و در جریان بازدید از موزه یادبود کشتار ارامنه، این عمل را یک نسل‌کشی دانست و آن را تقبیح کرد؛ اظهاراتی که پاسخ مقامات آنکارا را در پی داشت.
به نظر می‌رسد مجموعه این عوامل موجب شد ترکیه بتدریج به سمت تنش‌زدایی از روابط خود با روسیه گام بردارد و با عذرخواهی از روسیه مسؤولیت سرنگونی هواپیمای این کشور را برعهده بگیرد که این می‌تواند مقدمه‌ای برای تغییر رویکرد ترکیه در سوریه باشد.  ناظران بر تحولات ترکیه می‌گویند این عذرخواهی‌ اردوغان و گام‌های دولت وی برای عادی‌سازی روابطش با رژیم صهیونیستی و روسیه مقدمه‌ای برای عادی‌سازی مشابه با سوریه، ایران، ارمنستان، یونان و اتحادیه اروپاست. همان‌گونه که بینالی ییلدیریم، نخست‌وزیر ترکیه که دوست نزدیک اردوغان نیز است این را گفته که دولت وی سیاستی را در پیش خواهد گرفت که بر مبنای افزایش تعداد دوستان و کاهش تعداد دشمنان است و وی جنگ در سوریه را «بیهوده» توصیف کرد که باید متوقف شود.  اردوغان درک کرده است نمی‌تواند وارد 2 جنگ در یک زمان علیه داعش و حزب کارگران کردستان ترکیه شود، چراکه یکی از اینها مامور شده است ترکیه را از لحاظ انسانی و اقتصادی دچار فرسایش کند، همانطور که اردوغان درک کرده است که تقسیم سوریه گامی برای تقسیم خود ترکیه است. این در زمانی بود که اردوغان بزرگ‌ترین اشتباه را در حیات سیاسی خود مرتکب شد؛ آن هنگام که روسیه را از دست داد بدون آنکه همپیمان آمریکایی خود را نگه دارد و از رنج آوارگان سوری به عنوان اهرم باج‌خواهی علیه اروپا برای به دست آوردن منافع مادی استفاده کرد اما در مقابل چیزی به دست نیاورد.  ناظران همچنین می‌گویند اخباری که درباره میانجی‌گری محرمانه الجزایر میان سوریه و ترکیه مطرح شد، در حال حاضر اعتبار بیشتری می‌یابد، چراکه امتیازدهی‌های ترکیه به مسکو و تل‌آویو کاملا آشکار شده است، البته بدون حل سرچشمه اصلی تمام دشواری‌های کنونی ترکیه که بحران سوریه است، تمام امتیازدهی‌ها به روسیه و اسرائیل دارای ارزش و کارآیی محدود خواهد بود.
شکایت از اردوغان در آلمان
خانواده‌های 2 شهروند ترکیه‌ای که بین سال‌های 2015 و 2016 به دست ارتش ترکیه کشته شدند، از رجب طیب اردوغان به دادگاه‌های آلمانی شکایت کرده‌اند. بریتا اِدِر و پِترا دِرْویشاج، وکلای خانواده این 2 شهروند ترکیه‌ای اعلام کردند نیروهای ارتش ترکیه در شهر جیزره در جنوب شرق این کشور هنگام درگیری سنگین با کُردهای مسلح بین دسامبر 2015 و مارس 2016 این 2 شهروند را کشتند. دولت ترکیه در شهر جیزره رفت‌و‌آمد را ممنوع کرده است.  نمایندگان پارلمانی حزب «دی لینکه» و مراکز حقوق بشر آلمان از دادخواست تقدیمی به دستگاه قضایی که اردوغان در آن متهم به ارتکاب جنایت جنگی و جنایت ضد بشری شده است، حمایت کرده‌اند. وکلای مدافع اعلام کردند مقامات کشوری و لشکری ترکیه به علت ارتکاب جنایات جنگی و ضد بشری در درگیری‌های مسلحانه شهر جیزره باید تحت پیگرد قرار بگیرند؛ درگیری‌هایی که باعث کشته شدن 178 شهروند شد. شهروندانی که به غارها پناه برده بودند و اجساد سوخته آنها پیدا شد.  احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر سابق ترکیه نیز به دست داشتن در درگیری‌های خونین شهر جیزره متهم شده است. ارتش و پلیس ترکیه روز 14 دسامبر 2015 همه ورودی‌های شهر جیزره را که هم‌مرز با سوریه و عراق است و 120 هزار نفر جمعیت دارد، مسدود کردند تا نیروهای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را از این شهر بیرون کنند.  مرکز حقوق بشر ترکیه مارس 2016 اعلام کرد حداقل 178 شهروند تُرک در درگیری‌های مسلحانه شهر جیزره کشته شدند و ده‌ها هزار نفر از مردم شهر نیز منازل خود را ترک کرده‌اند.