علی البرزی- حامد نجفی‌مهر: تمرکز بر ویژگی‌های منحصر به فرد مترو در ناوگان حمل‌ونقل عمومی عزم شهرداری تهران را برای ساخت و تکمیل مترو در پایتخت جزم کرده است اما مسیر پرپیچ‌وخم ریل‌گذاری این سیستم حمل‌ونقلی از گردنه‌هایی مانند کم‌توجهی دولت به پرداخت بدهی‌ها و مطالبات شهرداری یا کارشکنی برای فراهم کردن زمینه دریافت فاینانس عبور می‌کند که دستیابی به اهداف تعیین شده را با تاخیر مواجه کرده است. سیدجعفر تشکری هاشمی معاون سابق حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره مزایای مترو و تحمیل هزینه‌های مدیریت شهری به مردم با پرداخت نشدن بدهی‌های دولت به مترو با «وطن‌امروز» به گفت‌وگو نشسته است.
گفتنی است، این گفت‌وگو چندی پیش از تغییرات برخی معاونان در شهرداری تهران انجام شده است.
***
سیدجعفر تشکری‌هاشمی، معاون سابق حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران با اشاره به ویژگی‌هایی که مترو را در اولویت برنامه‌های شهرداری قرار داده است، بیان داشت: اولین ویژگی مترو این است که تعداد انبوه مسافران را جابه‌جا می‌کند. یک قطار 2تا3هزار نفر را در یک مرحله جابه‌جا می‌کند. نکته دوم اینکه ما در سطح زمین محدودیت داریم یعنی آنقدر بزرگراه و خیابان در اختیار نداریم که انبوهی از وسایل حمل‌ونقل را در آن مجبور به تردد کنیم. ما به دنبال ظرفیت‌های استفاده نشده و نقاط خالی ماتریس حمل و نقلی رفتیم. سومین موضوع آلودگی هوای شهرهای ما است که زندگی مردم را سخت کرده و باید در موضوع حمل‌ونقل پایدار به بحث محیط‌زیست توجه شود. اما موضوعی که کمتر به آن پرداخته می‌شود موضوع مدیریت بحران در کشور ماست. مترو سیستم حمل و نقلی به شمار می‌رود که می‌تواند در مقابل بحران‌ها به عنوان یک ابزار کارآمد مورد توجه قرار گیرد.
دگرگونی حمل‌ونقل عمومی در یک دهه
این در حالی است که برخی مشکلات مدیریتی و نگرش خودرومحور در گذشته به مانع جدی پیشرفت حمل‌ونقل عمومی تبدیل شده است. معاون سابق حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران در این باره اظهار داشت: طی یک دهه گذشته حمل‌ونقل عمومی با تغییر نگرش، جان تازه‌ای گرفت. با وجود مشکلات فراوانی که دست مدیران را بسته بود این اتفاق مهم افتاد و حمل‌ونقل عمومی جای خود را در جامعه باز کرد. نگاه مبتنی بر اولویت خودرو جای خود را به کرامت انسان داد و تنها مساله خودروهای شخصی دغدغه مدیران نبود، با توجه به اینکه بخشی از این موضوع و تحقق کرامت انسانی در حمل‌ونقل عمومی باید در نظر گرفته شود. البته چنین برنامه‌ای محدود به مترو نبود و درباره اتوبوس‌ها هم اتفاقات خوبی افتاد.
مدیریت جهادی، اولویت شهرداری
البته به نظر می‌رسد اختلافات سیاسی و برخی حواشی در دولت‌ها نیز ساخت و تکمیل پروژه‌های مترو را تحت تاثیر قرار داده است اما تشکری‌هاشمی معتقد است شهرداری تهران به دور از این حواشی تنها به انجام ماموریت‌های خود می‌اندیشید. به گفته وی اتفاق خوبی که در این حوزه در تهران به وقوع پیوسته این است که شهرداری وارد این منازعات نشده و مدیریت جهادی در شهرداری اجرا شده است. اما آیا این موضوع رافع مسؤولیت دیگر مدیران می‌شود؟
علاوه بر مشکلات مطرح شده آنچه در حال حاضر چوب لای چرخ مترو گذاشته مشکلات مالی و بدهی‌های کلان دولت به شهرداری تهران درباره مترو و حمل‌ونقل عمومی است. البته شهرداری برای مدیریت این شرایط نیز برنامه‌هایی دارد. معاون شهردار تهران با اشاره به بهترین راهکار برای ادامه ساخت‌وساز مترو خاطرنشان کرد: راه‌حل مساله متروی تهران در فاینانس خلاصه شده و این در حالی است که منابع زیادی در بانک‌های خارجی مسدود شده و این قابلیت وجود دارد که برای خرید اجناس یا فاینانس مورد استفاده قرار گیرد.
تناقض عدالت اجتماعی با هزینه از جیب مردم
تشکری‌هاشمی درباره وضعیت موجود بدهی‌های دولت و انجام تهاتر در این زمینه بیان داشت: تلاش‌های زیادی را در این مسیر انجام داده‌ایم و به نتیجه کار خوشبین هستیم. کارهای ارتباطی با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت کشور انجام شده و به نوعی از طریق مجلس هم پیگیر هستیم. به نظر می‌رسد امکانپذیر است و امیدواریم یکی از کارهای خوب دولت تدبیر و امید کمک به مدیریت شهری باشد. اینکه مدیریت شهری فقط از جیب مردم هزینه کند با عدالت اجتماعی سازگاری ندارد و برای اصلاح این رویه هرچه تلاش یکسویه انجام دهیم لازم است اما کافی نیست.
این در حالی است که بخش‌هایی از مطالبات شهرداری مانند سهم جرایم راهنمایی و رانندگی با توجه به قیود محصورکننده تنها باید در مباحث حمل‌ونقل هزینه شود اما کماکان در خزانه دولت نگهداری می‌شود.
معاون شهردار تهران با بیان این مطلب افزود: در دوره‌های گذشته دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور و نمایندگان مجلس و قوه قضائیه به عنوان مدعی‌العموم به این مسائل ورود داشته‌اند. زمانی که قوه‌قضائیه به موضوع آلودگی هوا ورود کرد و راه‌حل رفع این معضل گسترش حمل‌ونقل عمومی تشخیص داده شد پیگیری مطالبات مترو هم انجام شد اما هیچ‌گاه به ثمر نرسید. در حال حاضر هم پیگیری قضایی را به عنوان آخرین راه‌حل می‌دانیم و خوشبین هستیم که با همکاری دولت این کار را به سرانجام برسانیم. آنچه در شهرداری دنبال می‌کنیم این است که با آرامش و فضای مشارکت کارها را جلو ببریم.