مسؤولان «دیپلماسی مذاکره» باید به این سوال پاسخ دهند چرا به‌رغم رشد دو برابری صادرات نفت در سال اول برجام، درآمد نفت نه‌تنها دو برابر نشده بلکه در مقایسه با یک سال قبل برجام ۳ میلیارد دلار کمتر شده و خسارت ۱۲ میلیارد دلاری از کاهش قیمت نفت به‌جا ماند. یکی از مهم‌ترین ثمرات و نتایج احتمالی لغو تحریم‌ها، افزایش فروش و به تبع آن رشد درآمد نفتی کشور اعلام می‌شد اما در سال 93 غرب بویژه آمریکا با همکاری شریک اول نفتی‌شان در منطقه یعنی عربستان‌سعودی سیاست خصمانه جدیدی را علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کردند؛ روند کاهش قیمت نفت که با آغاز سال 2015 میلادی هم ادامه داشت. در ژانویه 2015 قیمت نفت تا مرز 40 دلار هم کاهش یافت ولی از فوریه 2015 مجدد سیر ملایم صعودی قیمت نفت شروع شد که تا مرز 60 دلار تا جولای 2015 یعنی همزمان با امضای توافقنامه برجام ادامه داشت اما پس از امضای برجام مجددا شاهد سیر نزولی قیمت نفت ایران بودیم که طی چند ماه تا آستانه 20 دلار هم سقوط کرد. برای روشن‌تر شدن واقعیت‌های «تنها ثمره ظاهری برجام»، آمار و ارقام و محاسباتی که در ادامه می‌آید قابل توجه است. متوسط قیمت فروش نفت‌خام ایران قبل از امضای برجام یعنی در ماه ژوئن 2015 میلادی 86/59 دلار در هر بشکه و حجم صادرات روزانه نفت‌خام و میعانات هم 3/1 میلیون بشکه در روز بوده است که 2 میلیارد و 334 میلیون دلار درآمد عاید کشور شده است. متوسط قیمت نفت ایران در ماه‌های پس از امضای برجام از 86/54 دلار در ماه جولای 2015 تا 07/24 دلار در ژانویه 2016 ادامه داشت و در ماه‌های بعدی این سال هم از 45 دلار فراتر نرفته است. در حالی مسؤولان افزایش بیش از دو برابری فروش نفت ایران پس از امضای برجام را در بوق می‌کنند ولی هیچ مسؤولی به این سوال پاسخ نمی‌دهد که چرا درآمد نفتی کشور در سال اول برجام در مقایسه با یک سال قبل از آن نه تنها دو برابر نشده بلکه حداقل 3 میلیارد دلار پایین‌تر بوده است؟ طی دوره یک ساله جولای 2014 تا ژوئن 2015 (یک سال قبل از برجام) با لحاظ صادرات یک‌میلیون بشکه‌ای نفت و میعانات بیش از 25 میلیارد دلار درآمد نصیب کشور شده است. به‌رغم اینکه حجم صادرات نفت‌خام و میعانات از 3/1میلیون بشکه قبل از برجام، به مرز 6/2 میلیون بشکه در سالگرد امضای برجام رسیده، درآمد نفتی ایران در این یک سال 22 میلیارد و 136 میلیون دلار برآورد شده است.
اگر برجام نبود...
حال اگر برجام امضا نمی‌شد و احتمالاً سیاست خصمانه آمریکا و عربستان برای خنثی کردن منافع برجام هم خود را در کاهش قیمت نفت نشان نمی‌داد، با فرض اینکه قیمت نفت در سطح 59 دلار در یک سال اخیر حفظ می‌شد و صادرات نفت‌خام و میعانات هم همان 3/1 میلیون بشکه در روز باقی می‌ماند، درآمد نفتی کشور به بیش از 28 میلیارد دلار می‌رسید که 6 میلیارد دلار بیش از درآمد واقعی نفت در یک سال گذشته است ضمن اینکه از فروش بیش از 104 میلیون بشکه نفت که ارزش آن با لحاظ قیمت 59 دلار بیش از 6 میلیارد دلار هست، جلوگیری و منافع آن برای آیندگان حفظ می‌شد.