مرتضی اسماعیل‌دوست: چندی پیش مستند «بازی» با نگاهی واکاوانه به مقوله تحریم‌ها و نیز نقش وقایع  سال 88 در تشدید تحریم‌ها مورد رونمایی قرار گرفت. این مستند با محوریت قرار دادن بازی ایران و آمریکا در جام جهانی 1998 عنوان «بازی» را انتخاب کرده است. بدین جهت گفت‌وگویی با مهدی نقویان، کارگردان و محسن یزدی، تهیه‌کننده این اثر انجام شد که در ادامه می‌آید.
 آقای یزدی! شما اخیرا در مرکز مستند سوره فیلمی استراتژیک با عنوان «بازی» ساختید. درباره سرمایه‌گذاری برای این کار تولیدی صحبت کنید.
یزدی: ما در حدود یک سال و نیم قبل موضوع مهمی چون نقش فتنه در تشدید تحریم‌ها علیه ایران را مورد تحقیق قرار دادیم و در یک بررسی جامع و منظم به نتایج خوبی رسیدیم که چطور فتنه 88 در تشدید تحریم‌ها موثر بوده است، چون می‌دانید که غربی‌ها همه زور خود را زده و حتی برخی قطعنامه‌ها را هم تصویب کرده بودند اما هنوز قطعنامه‌ها اجرایی نشده بود و اتفاقات سال 88 باعث بالارفتن جسارت آنها در اعمال تحریم‌ها شد و فکر کردند می‌توانند از این موقعیت سوءاستفاده کنند. ما در تحقیقات خود موارد بسیار زیادی را پیدا کردیم و از آقای نقویان خواهش کردیم تحقیقات انجام شده را مشاهده و نظرش را درباره ساخت مستندی در این‌باره اعلام کند که وی با رضایت از چنین کاری و اعلام همکاری نهایت تلاش را برای ساخت مستند «بازی» صورت داد. البته با توجه به وسواس‌های انجام شده این مستند زمانی بیشتر از مدت معمول برای فیلم‌های مستند را طی کرد و زمان زیادی برای بهتر شدن کار طی شد و به نظرم هم کار بسیار خوبی درآمد.
 آقای نقویان! با چه نگاهی سراغ اجرایی کردن تحقیقات انجام شده رفتید؟
نقویان: مستند «بازی» به شکل کاملی از ابتدای تحریم‌ها تا پایان آن و سرنوشت پیش آمده را به زبانی ساده و همه‌گیر بیان می‌کند. در این مستند تقریبا 40 سال تاریخ شکل‌گیری تحریم‌ها را تا دوران پسابرجام بررسی و سعی کردیم مروری بر اتفاقات رخ داده داشته باشیم. از طرفی به دنبال کار مهیج و خاصی هم نبودیم و به دنبال اثری استدلالی و عقلی بودیم. به نظرم یکی از معضلات مستندسازی بویژه در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی نبود کارهای تحقیقاتی مناسب است و بیشتر کارهای ساخته شده، مهیج و تحریکی است. مثلا آثار ساخته شده درباره موضوع مهم مدافعان حرم با توجه به نگاهی استدلالی خیلی کم است و این کاستی مهمی است که سینمای مستند ما باید به آن توجه کند. البته ساخت هر فیلمی درباره مدافعان حرم خوب است اما باید فیلمی بسازیم تا مردم بدانند اصلا برای چه جوانان ما در سوریه می‌جنگند؟ باید با تحقیقات مناسب به دنبال نگاهی جامع در این باره باشیم. روایت در مستند «بازی» از وقایع سال 88 و جلسه مهم شکل گرفته در آمریکا آغاز شده و بعد فلاش‌بک به اول انقلاب می‌خورد و من براساس تحقیقات انجام شده سعی کردم نهایت تلاش خود را برای این کار به کار ببرم و امیدوارم مورد رضایت مخاطبان قرار بگیرد. من قبلا به شکلی شخصی به دنبال دغدغه‌های فیلمسازی خودم بودم و آثاری که در این سال‌ها ساخته‌ام براساس همین دغدغه‌ها بوده است تا اینکه در مستند «بازی» به شکلی اصولی‌تر و برخلاف روال معمول خودم با مرکز مستند سوره و آقای یزدی همکاری کردم که برایم تجربه متفاوتی بود. البته روال طبیعی و واقعی همین است که سفارشی را مستندساز دریافت و سپس بتواند آن را بخوبی اجرایی کند و این اتفاق با همکاری خوب ما در مرکز مستند سوره حوزه هنری افتاد. این مستند در موضوع و نوع ساخت در ادامه مستندهای گذشته‌ام است و قرار است برای پروژه بعدی با مرکز سوره درباره موضوع پهلوی‌ها فیلم‌هایی بسازیم که فعلا در مرحله تحقیقات است.
 چرا در این سال‌ها درباره موضوعات مهم کشور و اتفاقات بسیار تاریخی، آثار مستند بسیار کمی ساخته شده است؟
نقویان: غفلت‌های بسیاری شده است، مثلا در همین بحث تحریم آثار جامعی ساخته نشد، در حالی که این مساله دغدغه خیلی از مردم و طیف‌های مختلف است. درباره موضوع پهلوی‌ها هم همین‌طور است و کار مهمی ساخته نشده است. من براساس دغدغه‌هایی که درباره موضوعات تاریخی و سیاسی دارم، مستند «بازی» را ساختم و به نظرم «بازی» در ادامه مستندهای سیاسی «گاو خشمگین» و «رمز و راز ملکه» است. مستند «بازی» عناوینی فوتبالی مانند بازی دفاعی و هجومی و بازی ناجوانمردانه و آفساید و... دارد و با توجه به بازی ایران با آمریکا نامگذاری شد.
یزدی: با نهایت تاسف باید عنوان کنم این مستند نخستین و جامع‌ترین اثر ساخته شده درباره موضوع تحریم‌ها از چنین زاویه نگاهی است و ما خوشحالیم توانستیم این کار را در مرکز مستندسازی سوره به سرانجام برسانیم. متاسفانه یکی از مشکلات فیلم‌های مستند همین بحث اطلاع‌رسانی است و آثار کمی برای ایجاد اطلاعات نزد مخاطب تولید می‌شود. جوانان بسیاری وجود دارند که هنوز برخی اتفاقات کشورمان را نمی‌دانند و آدم‌هایی از نسل من که به پست مدیران هم اضافه شدند، هنوز مسائل مهمی مانند دفاع مقدس و انقلاب اسلامی را درک نکرده‌اند. اگر این مسائل مهم درک نشود و آگاهی نیابیم خیلی اتفاقات ناگواری پیش می‌آید. ما باید از گذشته خود درس‌های عبرت‌آموزی بگیریم و به نظرم مستند باید در پیوند با منافع ملی باشد، یعنی مستندسازان باید بتوانند اتفاقات تاریخی را بازگو کنند و برای مخاطب درس‌آموز باشد. مثلا درباره مستند «بازی» به این فکر کردیم که چند درصد از مردم آگاهی دارند که ریشه تحریم‌ها کجاست و این مساله موضوعی مربوط به این چند سال اخیر نیست و از اوایل دوران انقلاب شروع شده اما هنوز کار پژوهشی و مستندی در این‌باره انجام نشده و از این منظر ساخت فیلم مستند «بازی» اتفاق خیلی خوبی بود.