گروه بینالملل: با آنکه باراک اوباما در نخستین مکالمهاش با همتای ترک خود به او پیشنهاد کمک پس از کودتای نافرجام جمعه و شنبه پیش داده است اما به نظر میرسد رجب طیب اردوغان و اعضای ارشد حزب حاکم آنکارا، دیگر نمیتوانند به کاخسفید اعتماد کنند و تصفیههای بزرگ روزهای اخیر نیز موید همین موضوع است. اگرچه اردوغان به جز دراز کردن انگشت اتهام به سوی دشمنش، گولن که مقیم آمریکاست، اتهام مستقیمی را مبنی بر تلاش برای کودتا متوجه واشنگتن نکرده است اما گویی صدای مقامات عالی ترک که آمریکا را حامی کودتاچیان میدانند صدای او است. از جمله «سلیمان سویلو» وزیر کار ترکیه به صراحت آمریکا را متهم به تلاش برای براندازی نظام قانونی ترکیه کرده و خواستار استرداد «محمد فتحالله گولن»، رهبر سایهنشین مخالف ساکن پنسیلوانیا شدهاست. دیروز همچنین جاش ارنست، سخنگوی کاخسفید از وصول درخواست رسمی دولت آنکارا برای استرداد گولن خبر داد و از آمادگی کشورش برای همکاری با ترکیه اما «در حد لزوم» خبر داد. در همین حال نتایج اعترافات رهبران دستگیر شده کودتا تکاندهنده بوده است. ارنست گفت: اوباما و اردوغان درباره گولن گفتوگو کردهاند و حکومت ترکیه اسنادی الکترونیکی در اختیار ایالات متحده قرار داده که مقامات در حال بررسی آنها هستند. اردوغان دیروز همچنین در جلسه حساس شورای امنیت ملی ترکیه شرکت کرد. رئیسجمهور ترکیه روز قبل از آن خطاب به مردم در مقابل منزلش در منطقه کسیکلی استانبول گفته بود: «دولت در حال حاضر در آمادگی کامل به سر میبرد و روز چهارشنبه انشاءالله نشست شورای امنیت ملی را برگزار خواهیم کرد. پس از آن نیز نشست کابینه را برگزار و سپس تصمیم مهمی را اعلام خواهیم کرد».
اعتراف مغز متفکر کودتا: کار گولن بود
روزنامه حریت، یکی از مهمترین جراید ترکیه بخشی از اعترافات رهبری اصلی کودتا، ژنرال «آکین اوزتورک» را که تا سال 2015 فرمانده کل نیروی هوایی کشور بود فاش کرده است. اوزتورک که در ابتدای دستگیری حاضر به پذیرش مسؤولیت کودتا نبوده است، سرانجام دیروز لب به اعتراف گشود. این مغز 64 ساله کودتا که صاحب مدال ناتو بوده و 2 سال به عنوان وابسته نظامی ترکیه در اسرائیل فعالیت داشته در نخستین اعترافات خود گفته بود که عملیات ناکام براندازی حکومت کار مهرههای گولن در ارتش است.
از طرف دیگر سرهنگ ترکان اعتراف کرد که سازمان تروریستی گولنیست کودتای اخیر را به راه انداخته و وی نیز عضو این سازمان است. آجودان ویژه رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه که در به گروگان گرفته شدن مافوقش طی کودتا نقش داشت، اعتراف کرد که یک گولنی است. به گزارش دیلی صباح، سرهنگ لونت ترکان پس از دستگیری اعتراف کرد که از اعضای سازمان تروریستی گولنیست (فیتو) است و همچنین این سازمان را در پس کودتای نافرجام اخیر صاحب نقش فعالی دانست. یکی دیگر از رهبران ارشد بازداشت شده در رابطه کودتا ژنرال «آدم حدودی»، فرمانده لشکر دوم ترکیه است که از مرزهای سوریه، عراق و ایران محافظت میکند. این در حالی است که فرمانده لشکر اول ترکیه یکی از وفاداران به رئیسجمهور بوده که پس از دریافت پیشنهاد همدستی با کودتاچیها، اردوغان را 7 ساعت پیش از آغاز عملیات نظامی مخالفان در جریان میگذارد و او را از مرمریس همراه 2 جنگنده اف-16، برای گمراهی کودتاگران راهی شهر استانبول میکند.
غیب شدن 14 ناو و 42 هلیکوپتر
روزنامه تایمز خبر داده که دریادار فیصل کوسله، فرمانده نیروی دریایی ترکیه کماکان ناپدید شده است. علاوه بر او تاکنون از تعداد 14 ناو جنگی ترکیه نیز خبری در دست نیست و مشخص نیست کدام طرف از نظامیان حامی یا دشمن اردوغان هدایت آنها را به عهده دارد. برخی گزارشها حاکی از آن است که این شناورهای جنگی که در آغاز کودتا در دریای سیاه بودهاند به سواحل کشورهای همسایه مانند قبرس و یونان رفتهاند. 42 بالگرد و بیش از 25 کماندوی ارتش نیز درست ساعاتی پس از زمان وقوع کودتای نافرجام، ناپدید شده و کماکان خبری از آنها نیست.
فرانسویها اردوغان را خبر کرده بودند
از سوی دیگر یک خبرگزاری ایتالیایی به نقل از برخی منابع سری، بر ارتباط کودتای نافرجام جمعه شب گذشته ترکیه با تخلیه سفارت و کنسولگریهای فرانسه در ترکیه مهر تایید زده است. آکی ایتالیا نوشته است دستکم 2 روز قبل از ساعت صفر کودتا، سرویس مخفی فرانسه به دستگاههای اطلاعاتی ترکیه درباره مقدمهچینی گروهی از نظامیان برای کودتا علیه رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور این کشور خبر داده بود؛ همین مساله باعث شد نیروهای امنیتی اقدامات پیشدستانهای را به صورت محرمانه اتخاذ کرده و در نتیجه کودتا را به شکست بکشانند. دولت پاریس پنجشنبه پیش از کودتا به دلیل تهدیدات جدی سفارت خود در آنکارا و کنسولگریاش در استانبول و ازمیر را بست. البته ژان مارک آیرو، وزیر خارجه فرانسه تنها گفته بود اطلاعاتی را از دستگاههای ترکیه درباره تهدیدات جدی علیه جشنهایی که در این 3 شهر برگزار میشد، دریافت کرده بود. در مقابل معاون نخستوزیر ترکیه گفته بود نمیداند فرانسه بر چه اساسی چنین تصمیمی گرفته است. این نشان میداد دستگاههای ترکیه منبع این اطلاعات نبودهاند اما وقوع کودتا پرده از ابهامات درباره بستهشدن سفارت و کنسولگری فرانسه برداشت. در عین حال احمد شیک، یک روزنامهنگار سرشناس ترک کودتای ترکیه را پلان بی نظامیان مخالف اردوغان میداند و مینویسد نیروهای مسلح ترکیه از وجود این عملیاتها مطلع بودهاند. او معتقد است نقشه کودتا که پلان بی نظامیان مخالف بود به ناچار به مرحله اجرا گذاشته شد، چرا که واحدهای نظارتی ارتش دست به تحرکاتی غیر عادی زده بودند که نشان میداد نظامیان از وقوع کودتا باخبرند.
بمبهای هستهای آمریکا در دسترس داعش
شبکه سیانان فاش کرد آمریکا ۵۰ نمونه از تسلیحات هستهای خود را در اینجرلیک، پایگاه بحران زده ناتو در ترکیه مستقر کرده است. از جمله بمبهای جاذبهای هستهای ب-۱۶ که متعلق به دوران جنگ سرد است. این در حالی است که این پایگاه در روزهای پس از کودتا از امنیت کافی برخوردار نیست و علاوه بر نیروهای نظامی متخاصم، امکان دارد تروریستهای داعش و برخی دیگر از گروههای تکفیری که در حوالی اینجرلیک کمپهایی دارند، به بمبهای هستهای آمریکایی دسترسی پیدا کنند. مقامات ترکیهای به دنبال کودتای روز جمعه اطراف پایگاه اینجرلیک را محاصره و برق آن را قطع کردند و به صورت موقت حریم هوایی اطراف آن را بستند. این پایگاه هوایی مشترک آمریکا و ترکیه شناخته میشود که در دهه ۱۹۵۰ در جنوب شرق ترکیه ساخته شد. اگرچه پیتر کوک، سخنگوی پنتاگون این هفته با اشاره غیر مستقیم به تسلیحات هستهای در اینجرلیک اعلام کرده بود «ما تمام اقدامات لازم را برای تضمین امنیت و کنترل در ترکیه انجام دادهایم» اما به گفته کارشناس سیانان هیچ شواهدی از حضور نیروهای ارتش و کارشناسان فنی وزارت انرژی آمریکا در ترکیه به منظور نظارت و نگهداری از این تسلیحات یا انتقال آنها به خارج از این کشور وجود ندارد.
ادامه تصفیه فلهای
در ادامه موج تصفیه عظیمی که در ترکیه پس از کودتا به راه افتاده است، آنکارا پس از ارتش و نیروهای امنیتی و همچنین دستگاه قضایی، سراغ سومین رکن قدرت محمد فتحالله گولن، رهبر سایهنشین و دشمن شماره یک اردوغان رفت و تنها در یک مرحله 15 هزار کارمند و معلم سیستم آموزشی این کشور اخراج شدند. به گزارش روسیا الیوم؛ علت اخراج این تعداد از کارمندان سیستم آموزشی ترکیه، مشارکت و همراهی آنها با فرآیند کودتای نافرجام اخیر اعلام شده است. پیش از این نیز حدود 8 هزار نیروی نظامی و پلیس و همچنین بیش از 3 هزار قاضی از کار برکنار شده بودند.
افشای ایمیلهای سران حزب حاکم
از طرف دیگر گروه افشاگر بینالمللی ویکیلیکس، سهشنبه شب طبق اعلام قبلی در اعتراض به موج بازداشتها و تصفیههای اردوغانی که آن را غیردموکراتیک دانسته است، اقدام به انتشار ایمیلهای شخصی اعضای ارشد حزب حاکم عدالت و توسعه کرد. البته بلافاصله پس از انتشار این ایمیلها تارنمای ویکیلیکس هک شد. ویکیلیکس در بیانیهای گفته است این محتوا یک هفته پیش از کودتای نافرجام به دست آمده که خود این موضوع نشانه زمینهچینی اطلاعاتی و روانی کودتاچیان علیه اردوغان و دولت بوده است. این ایمیلها به انضمام هزاران فایل برگرفته از تارنمای حزب آک پارتی محصول 762 صندوق پستی (ایمیل) دریافتی است و بر 294 هزار و 548 مورد بالغ میشود. تازهترین این ایمیلها در تاریخ 16 تیر 1395 ارسال شده بود و قدیمیترین آنها مربوط به 6 سال پیش میشد.