گروه سیاسی: تنها چند ساعت پس از آنکه دود سفید از دودکش مذاکرات نمایندگان ایران و 1+5 در وین بلند و برنامه جامع اقدام مشترک رونمایی شد؛ همه توجهات به برجام بود غافل از آنکه شاید حل بخش مهمی از مهم‌ترین موارد اختلافی ایران و آمریکا در برنامه هسته‌ای کشورمان، نه در برجام بلکه در یک سند دیگر میان علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد توافق قرار گرفت.
به گزارش «وطن امروز»، توافق میان صالحی و آمانو تنها چند ساعت پس از اعلام برجام و در همان وین امضا شد. نامش را هم نهادند: «نقشه راه هسته‌ای»! نقشه راه در واقع فنی‌ترین مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را پوشش می‌داد. یعنی هر آنچه مربوط به تعهدات ایران در توقف و تعطیلی برنامه هسته‌ای در برجام بود، در نقشه راه به صورت عملیاتی قید شده بود. از همه مهم‌تر نقشه راه توافقاتی درباره برخی ادعاهای جنجالی آمریکا بویژه درباره مساله PMD در خود داشت. براساس نقشه راه، بازرسی از مراکز نظامی مورد ادعای آمریکا صورت گرفت. آمانو و بازرسانش سایت پارچین را بازرسی و نمونه‌برداری کردند.
در کنار برخی نگرانی‌هایی که نسبت به محرمانگی نقشه راه میان صالحی و آمانو وجود داشت؛ کارشناسان و تحلیلگران مسائل هسته‌ای در ایران درباره وفاداری آژانس نسبت به حفظ اسرار هسته‌ای ایران ابراز نگرانی می‌کردند. در ایران اعتماد چندانی نسبت به رازداری آمانو وجود نداشت. ترور دانشمندان هسته‌ای ایران در واقع نتیجه نشت اطلاعات محرمانه برنامه هسته‌ای ایران بود. عوامل سرویس‌های جاسوسی غرب که در قالب بازرسان آژانس به ایران می‌آمدند؛ در جریان همکاری‌های رایج ایران و آژانس، این دانشمندان را شناسایی کرده و برخلاف پروتکل‌های رسمی پادمان، اسامی آنها را در اختیار سرویس‌ها قرار دادند تا زمینه ترور آنها فراهم شود.
با وجود این نگرانی‌های ویژه اما علی‌اکبر صالحی در راستای تحقق توافق مورد نظر حسن روحانی و محمدجواد ظریف، نقشه راه همکاری بلندمدت میان ایران و آژانس را امضا کرد تا یک بار دیگر نگرانی‌ها نسبت به غیر قابل اعتماد بودن آژانس و نشت اطلاعات و توافقات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران افزایش یابد. نگرانی‌ها زمانی بیشتر شد که سوزان رایس طی اظهارنظری عجیب گفت متن این سند همکاری میان ایران و آژانس در اختیار کنگره قرار گرفته است!
این‌بار نیز همان‌گونه که کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند؛ آژانس باز هم به عهد خود وفا نکرد و بخشی از سند محرمانه نقشه راه نشت کرد. هفته گذشته خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارشی منتشر و ادعا کرد به سندی دست یافته که مربوط به توافق محرمانه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این سند برنامه زمانبندی‌شده محدودیت‌های هسته‌ای ایران در دوره زمانی 15 ساله را روایت می‌کند. آسوشیتدپرس ادعا کرد این سند توسط یک دیپلمات مسؤول در پرونده هسته‌ای ایران در اختیار آنها قرار گرفته و صحت آن توسط برخی دیپلمات‌های مطلع دیگر نیز تایید شده است. در ایران ابتدا این سند فاش شده، مورد استقبال قرار گرفت. تنها چند ساعت پس از انتشار این سند در آسوشیتدپرس، خبرنگاران از محمدجواد ظریف خواستند در این‌باره توضیح دهد. ظریف نیز درباره این سند آسوشیتدپرس گفت: همه رسانه‌های دنیا تمام سند را ندیده‌اند تا از افتخاری که دوستان مذاکره‌کننده ایجاد کردند، باخبر باشند، ولی با وجود این، همه رسانه‌ها می‌گویند ایران بعد از 10 سال به‌سرعت به‌سمت غنی‌سازی صنعتی می‌رود. رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: وقتی تمام این سند منتشر شود، مشخص می‌شود ما ظرف 15 سال به کجا خواهیم رسید.
این واکنش ظریف، اما با رفتاری متفاوت از سوی علی‌اکبر صالحی مواجه شد. صالحی در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت 14 تلویزیون گفت: برنامه 15 ساله سیر تحول صنعت هسته‌ای کشورمان را تدوین کردیم و به تصویب شورایعالی امنیت ملی کشورمان رساندیم و آن را در چارچوب پروتکل الحاقی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردیم و از آنها خواستیم با توجه به اینکه برنامه صنعت هسته‌ای ما در یک افق بلندمدت است تقاضا داریم این برنامه محرمانه باقی بماند. البته توافقی داشتیم با 1+5 که این برنامه را با مشارکت آنها هم قرار بدهیم و قرار نیست این برنامه منتشر شود. حالا اگر آنها می‌خواهند این کار را انجام بدهند ما به هر حال مشکلی نداریم ولی علی‌القاعده ما علاقه‌مند به اینکه برنامه بلندمدت ما این‌طور بخواهد در معرض عموم قرار بگیرد نیستیم. این اظهارنظر صالحی روز گذشته با اظهارات بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی تکمیل شد. اظهاراتی که نشان می‌دهد سازمان انرژی اتمی اعتراض خود را نسبت به نشت اطلاعات مربوط به سند محرمانه نقشه راه به آژانس اعلام کرده است.
کمالوندی درباره سند لو رفته از ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار داشت: این سند برنامه بلندمدت ایران در حوزه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه است و آنگونه که در گذشته هم اشاره کردیم بخشی از آنچه مطرح می‌شود گمانه‌زنی است، اما به هر حال به قسمتی از مسائلی اشاره می‌کند که در گذشته برای ما محرمانه محسوب می‌شده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: حتی اگر برجامی هم نبود وقتی به پروتکل الحاقی متعهد می‌شوید، باید این سند را ارائه کنید و ما در روز اجرای برجام، این سند یا برنامه را ارائه دادیم. وی اظهار داشت: این سند قاعدتا باید در حالت محرمانه باقی بماند و این وظیفه آژانس است که بتواند آن را حفظ کند و اسرار کشورهای مختلف را محفوظ نگاه دارد. کمالوندی گفت: آژانس باید توضیح دهد چگونه سند محرمانه ما درز پیدا می‌کند. البته ما نمی‌خواهیم آن نهاد را مستقیما متهم کنیم به اینکه اطلاعات ما را فاش کرده است، ولی به هر ترتیب باید آژانس در این‌باره توضیح دهد و برای همین است که ما نامه‌ای نوشتیم به نماینده ایران در آژانس که از آنها توضیح بخواهد اسناد محرمانه چگونه توسط آسوشیتدپرس افشا شده است؟ وی با اشاره به اینکه این سند باید محرمانه باقی بماند، افزود: این برنامه برنامه‌ای است که افتخار کشور ما است و ما نگرانی نداریم حتی اگر کل آن برنامه هم افشا شود، چرا که این نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران برنامه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه خودش را به چه طریقی تاکنون ادامه می‌دهد. کمالوندی در پاسخ به این سوال که محتوای سند لو رفته شامل جزئیات هم می‌شود یا خیر، افزود: آنچه در حوزه رسانه‌های بین‌المللی و منتقدان مطرح می‌شود این است که طرف‌های غربی بویژه دولت آمریکا، به آنها می‌گویند شما گفتید اینها محدودیت ۱۵ ساله و بیشتر دارد، اما آنگونه که شما گفته‌اید نشده است و بخشی از محدودیت‌های ایران کنار می‌رود. وی در پایان خاطرنشان کرد: به هر حال خود سند هنوز افشا نشده و بخش‌هایی از آن درز پیدا کرده که نشان می‌دهد افراد مطلعی با اهداف خاص خودشان که من احتمال می‌دهم بیشتر بخواهند به دولت آمریکا فشار آورند، این کار را انجام داده‌اند.
به هر حال اعتراض ایران به نشت اطلاعات مربوط به سند‌های محرمانه توافق هسته‌ای با آژانس یک بار دیگر غیر قابل اعتماد بودن آژانس برای در اختیار داشتن اسناد محرمانه برنامه هسته‌ای ایران را نشان داد. تجربه همکاری ایران با آژانس چه در دوره اعتمادسازی اول که با «رودست تعلیق» از سوی البرادعی شکست خورد و چه در دوره اعتمادسازی دوم در زمان مدیریت آمانو که اکنون با فاش شدن بخشی از اسناد محرمانه توافق هسته‌ای متزلزل شده است؛ نشان می‌دهد پایه این نهاد هسته‌ای بین‌المللی بر سیاسی‌کاری استوار است.