مناطق آزاد کشور به گلوگاههای فساد تبدیل شدهاند و از ۲۲ میلیارد دلار کالای قاچاق در کشور ۲۰ میلیارد دلار از طریق این مناطق انجام میشود که حاکی از سهم ۹۰ درصدی این مناطق در قاچاق کالا است. محمدرضا مهدیاراسماعیلی، کارشناس اقتصادی درباره تصویب فوریت ایجاد 7 منطقه آزاد تجاری جدید در کشور به تسنیم گفت: بسیاری از صنایع آسیای شرقی با ایده منطقه آزاد رشد کردند اما به دلایل بسیار متعدد فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی ما امروز تصورمان از منطقه آزاد تنها نمونههایی مانند دوبی است که فقط در حوزه بازرگانی رشد کردهاند. اینکه چرا ما به سمت تولید در این مناطق سوق داده نشدیم، خودش هفتاد من مثنوی است. وقتی ما وضع مناطق آزادمان تا این اندازه با آنچه باید میبوده تفاوت دارد، واقعا جای گلایه دارد. اصولا چه معنایی دارد ما با تاسیس مناطق بیشتر دامنه مشکل را وسیعتر کنیم؟! وی افزود: با صراحت میگویم امروز مناطق آزاد هفتگانه ایران به گواهی اقتصاددانان، مهمترین بستر قاچاق کالا در ایران است. به طوری که عمده کالاهای قاچاقی که اکنون در داخل کشور است، ابتدا خیلی شیک و مجلسی به مناطق آزاد میآید و سپس از آنجا به داخل کشور قاچاق میشود. از 22 میلیارد دلار کالای قاچاقی که سالانه به داخل وارد میشود، حدود 20 میلیارد دلار آن از مناطق آزاد وارد میشود. اگر با یک حساب سرانگشتی هر دلار را 3500 تومان در نظر بگیرید، ما سالانه 70 هزار میلیارد تومان خروج ارز از کشور بابت قاچاق داریم. اگر متوسط تعرفه آن، از مبادی رسمی میآمد نزدیک به 15 هزار میلیارد تومان میشد. مهدیاراسماعیلی ادامه داد: یعنی وجود این مناطق آزاد سالانه 15 هزار میلیارد از درآمد ملی که میتوانست برای کشور هزینه شود را در جیب قاچاقچیان کالا ذخیره میکند. برای ما سوال است اگر دولت به جای دوبرابر کردن مناطق آزاد به فکر کنترل قاچاق باشد، این 15 هزار میلیارد تومان کدام مشکل مملکت را حل نمیکند که به جای آن، دولت اصرار دارد مناطق آزاد را به 14 نقطه در کشور برساند؟! وی اظهار داشت: طبق آمار، ایجاد مناطق آزاد در مناطق محروم تنها 15 درصد اشتغال آن مناطق را
جابه جا کرده است. شما 7 منطقه آزاد دارید و این 7 منطقه دستکم زیرگذری برای 15 هزار میلیارد تومان فرار گمرکی برای درآمد دولت است. این یعنی جمعا در مناطق آزاد هر یک درصد رشد اشتغال، یکهزار میلیارد تومان برای کشور آب خورده است. اگر این 15 هزار میلیارد اخذ شود و در همان مناطقی که اکنون منطقه آزاد هستند خرج اشتغالزایی شود، نرخ بسیار بالاتری را برای اشتغال مردم آن شهرها رقم میزند. ضمن اینکه ما اصلا توجه نمیکنیم این طبقه محرومی که در مناطق آزاد جدید که زادگاهشان هست به شغل دست پیدا میکنند در چه مشاغلی به کسب درآمد مشغول میشوند. حقیقت این است که طبق آمارها اغلب این افراد در پایینترین طبقه شغلی شهرشان استخدام میشوند و ما اصلا به تبعات بد فرهنگی مساله فکر نمیکنیم. ما با تبدیل کردن زادگاه یک نفر به منطقه آزاد یکباره خیل تجار و بازرگانان را به آن شهر سرازیر میکنیم و این موجب میشود محرومان بومی آن شهر عمدتا در مشاغل عزتمندانهای قرار نگیرند. این موضوع ایجاد اختلاف طبقاتی شدید و یکباره که حاصل مهاجرت متمکنان به این شهرها محسوب میشود، از جمله پیوستهای مهم فرهنگی مناطق آزاد است که اصلا به آن توجه نشده است.